Niet onbelangrijk zijn enkele

Niet onbelangrijk zijn enkele reeksen van stellingen, die op de vergadering van Moderne theologen deze week aan de orde kwamen.

Zoo trof ons de betrekkelijke juistheid van veel in de stellingen van den heer A. Bruining over de beteekenis van het dogma.

Ze luiden aldus:

1. Niet de godsdienst — de religieuse stemming of aandoening, wat Schleiermacher noemt »die Frömmigkeit" — roept het dogma — de religieuse voorstelling — maar omgekeerd het dogma den godsdienst in het leven.

2. De godsdienst, in het leven geroepen door het dogma, is een ander naarmate het dogma een ander is.

3. Dat op het gebied van de praktische vroomheid zich minder sterk verschil openbaart dan op dat van het dogma, vindt zijn grond en verklaring enkel hierin, dat de godsdienst j zich in het leven nooit zuiver en scherp bepaald vertoont.

4. Het dogma brengt den godsdienst van een bepaalden kring en een bepaald geslacht op andere kringen en volgende geslachten over. Godsdienst is alleen voort te planten door propaganda van het dogma.

5. Het kerkelijk confessionalisme onzer dagen gaat uit van eene volkomen ware grondgedachte. Godsdienstige gemeenschap is slechts mogelijk bij overeenstemming in dogmalicis. De fout van dat confessionalisme is uitsluitend te zoeken in miskenning van het wezen der protestantsche kerkgenootschappen.

Men begrijpt, dat onze instemming met deze stellingen slechts formeel is. Toch deed het ons goed, nogmaals de rechten van het bewustzijn erkend te zien.

Het is de oude strijd dien onze Gereformeerden onder leiding van Voetius tegen de gevoelsmannen gestreden hebben.

Het bewustzijn is nu eenmaal de rijkste uiting van de factoren onzes levens, De invloed van dit bewustzijn op ons gevoel en onzen wil neemt toe naarmate we in ontwikkeling toenemen. En juist daarom is het zoo onnoozel gedacht, om de rechten van dit bewustzijn aan de eischen van het gevoel op te offeren.

Noch het gevoel noch de wil is op den duur bestand tegen den machtigen invloed, die van ons bewustzijn uitgaat; en indien de Calvinistische denkbeelden de laatste jaren weer ten koste van de ethische zienswijze veld wonnen, was dit zeker niet het minste toe te schrijven aan de heldere gedachteii en duchtig onderling verbonden ge. achtenreeksen, waarmee het Calvinisme het enschelijk bewustzijn toespreekt.

De kunst is, niet om de rechten van het edelijk leven tegenover het verstandsleven e handhaven, maar om, gelijk het Calviisme deed, aan het bewustsijn zulk een nhjud te bieden, dat het denken er door evredigd wordt, en tegelijk de zedelijke actoren op edele wijs geprikkeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen