In Amsterdam rijst

Amsterdam, 2 Nov. 1888.

In Amsterdam rijst al meer de vraag, op wat wijs een einde te maken zij aan de stuitende onbillijkheid, dat uit de stedelijke kas 'sjaars _/ 10, 000 traktement wordt uitbetaald aan de Synodale hoogleeraren Dr. Gunning en Dr Knappert.

O. i. ware het verreweg het meest kiesch, zoo de Haagsche Synode of hare vrienden aan deze verkrachting van het rechtsbeginsel zelven een einde maakten, door voor deze aalmoes eigener beweging te bedanken.

Gelde ten deze althans ook voor deSynodalen het „vrijwilligheidssysteem.”

Komt het daartoe echter niet, dan zal het natuurlijk onvermijdelijk zijn, dat deze aalmoes worde ingetrokken.

Want wel is Dr. Gunning hier onlangs tegen opgekomen in een betoog, dat het Handelsblad als leader plaatste; maar zwakker betoog, en dat krasser tegen de eerste beginselen der logica zondigt, lazen we zelden.

De vraag, of Dr. Gunning niet kiescher had gedaan, om, waar het zijn eigen traktement gold, dit betoog b. v, aan Dr. Van Toorenenbergen over te laten, blijve daarbij rusten. Niet om persoonlijke consideratie, maar om het principieele der zaak is het ons te doen, en zoo dit betoog steek hield, zou het doorgaan, onverschillig wat naam er onder staat.

Doch houdt dit betoog steek?

Dr. Gunnings betoog was een kettingsyllogisme, ongeveer van dezen inhoud:

1°. De hoogste belangen der menschheid eischen universitaire ontwikkeling en beoefening der wetenschap.

2°. Universitaire ontwikkeling der wetenschap is ondenkbaar, zoo de wetenschap der godgeleerdheid als sluitsteen in het gebouw ontbreekt.

3". Godgeleerde wetenschap kan niet bloeien zonder een godgeleerde faculteit.

4°. Een godgeleerde faculteit kan niet bestaan, of ook de dogmatiek moet vertegenwoordigd zijn.

5°. De bestaande godgeleerde faculteit mist een katheder voor de dogmatiek en kan dien volgens de wet op het Hooger onderwijs niet erlangen.

6°. Om haar volledig te maken moet ze dus aangevuld.

7°. De kerkelijke hoogleeraren geven die aanvulling.

8°. Atqui ergo aan het bestaan of niet bestaan van deze twee kerkelijke katheders hangen de hoogste belangen der menschheid.

Nu kan, gelijk men weet, zulk een kettingsyllogisme zeer klemmend zijn; mits, en daarmee staat of valt zijn kracht, uit zijn breedsteri term niets in de conclusie kome dan wat ook besloten lag in zijn engsten term.

Is dit nu hier het geval.

Ons dunkt het tegendeel.

De hoogste belangen der menschheid hangen aan universitaire ontwikkeling der wetenschap. Juist zoo. Maar ze hangen daarom nog niet aan het bestaan van een universiteit in Amsterdam. Omdat voor twintig aar die universiteit nog niet bestond, lagen daarom destijds de hoogste belangen der menschheid verwaarloosd}

De hoogste belangen der menschheid hangen aan universitaire ontwikkeling der wetenschap. Juist zoo. Mits die universitaire ontwikkeling op den goeden wortel bloeie. Te Amsterdam bloeit ze op den wortel van de voor onverdorven gehouden menschelijke Rede. Baat dit.... of schaadt het de hoogste belangen der menschheid.?

De universitaire ontwikkeling der wetenschap mist men, zoo de sluitsteen der theologie ontbreekt. Juist zoo. Mits die theologie waarheid en geen leugen leere. Vrage: wat leert nu Dr. Van Toorenenbergen en wat Dr, Loman 1 Beiden bestrijden elkander principieel, Eén van beiden kan dus slechts de zaak bij het rechte eind hebben.

De theologische faculteit kan niet bloeien zonder dogmatiek. Düs moet de dogmatiek in de faculteit zijn en niet er naast staan. Wat baat u dan aanvulling door een kapelletje naast de faculteit te bouwen 1 En eindelijk uw kerkelijke hoogleeraren! .Wordt in Amsterdam dan geen dogmatiek onderwezen, voor de Lutherschen in het Luthersche, voor de Mennonieten in het Doopsgezinde Seminarie, en voor de Gereformeerden aan de Vrije Universiteit.? Of zegt Dr. Gunning: o, Ja, maar niet de ware. Eilieve, hoe maakt hij dan uit, wat de ware, en wat de valsche is.

Of komt hij er op, dat de Haagsche Synode dan de kweekelingen niet tot het proponents-examen toelaat, eilieve, wat krijg ik dan anders dan een cirkelredeneering.? De Synode heeft geld van Amsterdam noodig, omdat ze anders geen kerkelijke hoogleeraren kan aanstellen, en die kerkelijke hoogleeraren moeten aangesteld, omdat de Synode bepalingen maakt, waaruit deze noodzakelijkheid voortvloeit.

Waarbij dan nog komt, dat uit de wenschelijkheid om kerkelijke hoogleeraren te hebben, nog geenszins voortvloeit, dat de stad ze moet betalen.

Uit Dr. Gunnings redeneering zou dan nog hoogstens alleen voortvloeien dat ze er gijn moesten; maar niets omtrent de g d m v wijze waarop hun traktement wierd gevonden.

Dit kon van de Synode zelve komeo. Dit kon uit een op te richten fonds gevonden. Hiervoor kunnen bijdragen worden ingezameld.

Meer nog, dit kon niet alleen, maar het moet, eenvoudig omdat elevatie in uw redebeleid ontbreekt, zoo ge het rechtsbeginsel buiten uw betoog laat.

We kunnen dus niet anders inzien, of in dit betoog van Dr. Gunning ontbreekt het eerste beginsel van alle elevatie, dat van het rechtsbesef, en erger nog alle elevatie van de eerste beginselen der logisch-zuiver e, en deswege alleen steekhoudende redeneering.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen