Vrije Universiteit.

Vrije Universiteit.

Ds. De Gaay Fortman heeft een goed werk gedaan met de uitgave van zijn boekje, getiteld: «Christus, Koning ook op het erf der Wetenschap" (uitgegeven bij A. Fernhout te Amsterdam), waarvan de strekking is, om aan te toonen, dat ook in ons vaderland de gedachte, die ten grondslag lag bij de stichting van scholen, tot beoefening der hoogere wetenschappen, dezelfde was, welke de kerk van Christus bezielde in het begin onzer jaartelling, n.l. salles op te eischen voor Koning Jezus". Om dit aan te toonen, geeft de schrijver een overzicht van de verschillende hoogescholen, welke hier te lande zijn gevestigd, waarvan aan het hoofd staat de Leidsche, welke den 8sten Februari 1575 werd ingewijd, welke dag begon met een plechtige samenkomst in de Pieterskerk, om, in tegenwoordigheid der overheid, curatoren en hoogleeraren der Universiteit, met de gemeente des Heeren, een zegen af te smeeken over de nieuwe stichting.

De eerste ordinantiën voor het bestuur en de huishouding verschenen den 12 Februari, welk stuk aldus begon: »Alzoo door Zijne Excellentie en de Staten van het Land van Holland goedgevonden is, dat binnen de stad Leiden eene goede en vermaarde academie of universiteit opgericht zou worden, tot een vast steunsel en onderhoud der vrijheid-en goede wettelijke regeering des lands, niet alleen in zake der religie, maar ook in het geen den gemeenen burgerlijken staat of welstand belangt; en ook omdat de jeugd van den lande van Holland, Zeeland en West-Friesland en van andere omliggende landen, zoowel in de rechte kennisse Gods, als in allerhande goede, eerlijke vrije kunsten en wetenschappen ter voorz. regeering opgevoed of geleerd mag worden en hetzelve mede zonderling dient tot lof en prijs des Goddelijken Naams, stichting zijner gemeente en volkomen zekerheid derzelfder landen" enz.

Groot was het begin niet. Tien hoogleeraren, over 4 faculteiten verdeeld, bezetten de leerstoelen. Slechts twee studenten waren ingeschreven in de academische registers, welk getal het volgende jaar klom tot 14, daarna tot 26, en nk drie jaar reeds steeg tot 85, onder welke echter vele personen waren, die men geen studenten meer noemen kon, doch die zich slechts lieten inboeken als leden der Academie.

De geheele grondslag dezer Hoogeschool was het Woord van God.

Na de Leidsche volgde den 29stenjuli 1585 de Franeker Hoogeschool, om na de afwerping van het Spaansche juk door Friesland, ook voor dat gewest een kweekplaats te hebben, ten einde niet alleen leeraren voor de kerk, doch ook wetenschappelijk gevormde mannen op elk ander gebied, op te leiden. Maar ook bij deze Hoogeschool was de grondslag het Woord van God en het doel hetzelfde als uit de boven aangehaalde stichtings-oorkonde der Leidsche Hoogeschool openbaar werd.

De lezing van Ds. Fortman's boekje kan ik ten zeerste aanbevelen. Men zal er door inzien, dat de Vrije Universiteit niet iets nieuws bedoelt; doch enkel een terugkeeren tot de oude, ' beproefde paden, welke wij verlaten hebben, tot groote schade van land en volk. W. HOVY.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen