Jongstleden Dinsdag vierde de

Vrije Universiteit voor de\? lfde maal de herinnering aan haar geboortedag.

De avond vooraf was door de goede zorgen van het Amsterdamsch Locaal Comité een ure des gebeds gehouden, waarin de heeren Ds. Rudolph uit Leiden en Ds. Van Schelven uit Dieren voorgingen, die beiden zeldzaam gelukkig waren in den greep dien ze in de Schrift deden.

Ds. Rudolph nam de tegenstelling van alle heerlijkheid des menschen als een bloem van het gras tegenover het eeuwigblijvend Woord van God, toegepast op de ongeloovige en de geloovige wetenschap. En Ds. Van Schelven teekende ons diezelfde tegenstelling in het gebeurde met het giftig moes bij Eliea's jongeren, toen de dood in den pot was, en de ma» Gods dit gif keerde.

Dinsdag om twee uur had de overdracht van het rectoraat plaats.

In de goed gevulde zaal van de Schotsche kerk trad daartoe Prof. Dr.J. Woltjer op, die eene doorwrochte rede hield over de Wetenschap van den Logos.

De gedachtengang dezer rede was als volgt:

Na eene korte inleiding over de waarde van beginselen op het gebied der wetenschap kwam de spreker tot zijn onderwerp: de Wetenschap van den logos, m. a. w. hij zal trachten de vraag te beantwoorden wat naar Gereformeerde beginselen den aard en de taak der philologische wetenschap moet zijn.

In de eerste plaats gaat hij daartoe de geschiedenis na der philologie, vervolgens de woordafleiding en eindelijk het tegenwoordige taalgebruik. Het resultaat is dat de philologie inderdaad is de wetenschap van den logos, maar dat zij dat karakter deelt met de geschiedenis en de philosophic. Deze drie wetenschappen, die "* samen door de literarische faculteit worden vertegenwoordigd vormen dus één geheel. Ze zijn door éénen band verbonden, den band van hun voorwerp, dat is de logos, het woord en de rede.

Evenals natuurkunde in ruimeren zin de geheele wetenschap der natuur beteekent, maar in engeren zin alleen de physica, zoo heeft ook de pnilologie eene algemeene en eene bijzondere beteekenis.

In engeren zin is de philologie de wetenschap die de taal als uiting van den geest ("logos) en de werken in de taal door het schrift overgeleverd, tot voorwerp heeft.

De historie heeft tot voorwerp de overlevering in de taal van handelingen en feiten, in 't bijzonder die, welke de openbaring zijn van den logos in het maatschappelijke en politieke leven.

De philosophie heeft den logos zelfs tot voorwerp.

Deze drie wetenschappen samen kunnen de philologie in ruimeren zin worden genoemd.

In het tweede deel zgner rede gaat de spreker na: wat het gevoelen der Gereformeerden is over den logos en wat daaruit voor de beoefening der philologie voortvloeit.

Het leven der ziel voor zoover het met het licht der kennis en des verstands is samengevoegd, is de logos en deze logos toont ons het beeld Gods in den mensch.

Hoe deza logos was vóór den val, na den val, en hoe hij in Christus hersteld wordt, werd daarna uit plaatsen uit de Heilige Schrift en uit C-alvijn aangetoond.

De logos in den mensch is niet vernietigd, dan zou de mensch geen mensch meer zjjn; maar de logos is geschonden, ja verloren wat zijne vroegere heerlijkheid aangaat. Het leven des geestes wordt nu nog door de algemeene genade Gods in elk mensch onderhouden. Alle gaven van wetenschap en kunst, die God in 'tbgzonder aan de heidenen geschonken heeft, opdat zij God verheerlijken en niet te verontschuldigen zouden zijn, zijn werkingen van Gods Geest, niet in bijzonderen zin, ter zaligheid, maar in algemeenen zin voor het natuurlijke leven. Als zoodanig echter, als gaven, die van boven van den Vader der Lichten nederdalen, moeten ze door ons geëerd worden, waar ze ook voorkomen, ook bij heidenen en ongeloovigen.

Uit deze beschouwing volgt nu in 't bijzonder de opvatting der Gereformeerden over de oudheid (Grieken en Romeinen), over de taal, over de uitlegkunde (hermeneutiek) de kritiek, de literatuurgeschiedenis en de antiquiteiten, zooals door den spreker in 't kort wordt aangetoond.

Met een slotwoord over den plicht van den mensch, om alle gaven tot eere Gods te gebruiken en in ootmoed den grondslag voor alle wijsheid te zoeken, eindigde de spreker.

In deze rede was alzoo een poging gewaagd, om voor de geheele faculteit der letteren organisch verband te zoeken, en de samenhang aangetoond, waarin zoowel dit organisch geheel als de studie der enkele vakken staat met onze Calvinistische beginselen. Een onderwerp daarom zoo overbelangrijk, omdat de goede Encyclopaedische opvatting van deze faculteit nog altoos op zich wachten liet, en de samenhang van deze letterkundige studiën met de Calvinistische beginselen zoo driest ontkend werd.

Bij de lezing der annalen van de Universiteit begroette Prof. Woltjer met blijdschap Prof. Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman weder als actief hoogleeraar, en droeg ten slotte het rectoraat over aan Dr. A. Kuyper.

Ook deze dag stemde alzoo tot dank aan Hem, die ons in deze School zulk een rijken schat geschonken heeft, en bezielde met nieuwen moed, om den ouden strijd met onverflauwde geestdrift voort te zetten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen