Buitenland.

Franbrijk. Eustverstoringen in de kerken.

Niet alleen te Parijs, maar ook daarbuiten treden de sociaal-democraten op, om het houden van vergaderingen in Roomsche kerken ten einde het maatschappelijk vraagstuk te bespreken, te keer te gaan, door de rust te verstoren. Maar nu gaat men een schrede verder. Niet alleen worden samenkomsten verstoord, waar de sociale quaestie besproken wordt, maar socialisten en anarchisten begeven zich naar de kerken om gewone godsdienstoefeningen onmogelijk te maken. Te Marseille hield een Jezuiet een voordracht over de huichelarij. Ongeveer 500 personen, die zich rond den kansel geschaard hadden gaven daarbij teekenen van afkeuring, en begonnen met de Marseillaise te zingen en andere liederen aan te heffen. Een deel van het gehoor begon daarop te fluiten. De pater moest na vergeefsche pogingen om de rust te herstellen, den kansel verlaten. Te Rouaan had iets dergelijks plaats. Een geestelijke werd daarbij zelfs verwond.

Dat zulke dingen door het parlement in bescherming genomen worden, laat zich denken, als men weet van hoedanige gezindheid de meerderheid der leden is. Maar dat men in de Protestantsche bladen geen protesten daartegen ziet inbrengen, doet ons pijnlijk aan.

Het is en blijft toch een veeg teeken dat in Frankrijk zulke dingen kunnen plaats hebben. Wanneer in de kerken, voor het altaar dat volgens de Roomsche leer, het allerheiligste bergt, dingen kunnen plaats hebben, gelijk die tot hiertoe alleen in politieke vergaderingen en koffiehuizen plaats hadden, dan kan men daaruit zien hoe het volkskarakter bedorven werd.

DaitSChland. Gevolgen van de intrekking der voorgestelde Schoolwet.

Hoe smartelijk het hen in Duitschland, die in een terugkeeren tot de wet en het getuigenis alleen heil zoeken voor land en volk, moet gevallen zijn, dat de voorgestelde wet op het lager onderwijs door de regeering is ingetrokken, toch zal daaruit nog een goede vrucht het christenvolk in den schoot vallen. Dit blijkt ons uit hetgeen de gewezen hofprediker Stöcker in zijne Deutsche Evangelische' Kirchenseitung schrijft, beloogende dat alleen de vijanden van de kerk en van de monarchie, die daad van den keizer kunnen toejuichen; alleen de vijanden van het christendom, socialisten, fortschrittsmannen en liberalisten kunnen verblijd zijn over den behaalden triumf. De Evangelische kerk had tot haren opbouw veel meer de voorgestelde schoolwet noodig, dan de Roomsche; allen die haar liefhebben, hadden al het gewicht van hun invloed, ten gunste van de wet moeten gebruiken, en het zal volgens Stöcker blijken, dat aan genoemde kerk, door de handeling des keizers groote schade is aangedaan. Het artikel van den gewezen hofprediker en leider der Christelijk sociale partij wordt gesloten met de volgende woorden: »Alles wat het anti Christendom bevorderd in het leven van den Staat en in dat van het volk is dubbel verderfelijk voor eene staatskerk. Eene regeering die Christelijk-conservatief wil zijn, heeft de vijanden geholpen deze zegepraal te behalen! Zal deze stand van zaken de oogen van de kerk eindelijk doen opengaan? Zal zij niet haar kl te groot vertrouwen laten varen en zal zij niet gaan verstaan, dat haar welzijn enkel en alleen gelegen is in hare onafhankelijkheid en hare kracht? ''

Deze woorden van Stöcker hebben ons verbied. Het is waarlijk betreurenswaardig, wanneer men opmerkt hoezeer men in Duitschland schier alles verwacht van de regeering. Vooral had men groote gedachten omtrent den jeugdigen keizer. Maar hoe jammerlijk bedrogen is men uitgekomen. Stöcker werd genoodzaakt om zijn ambt als hofprediker neer te leggen, omdat hij de meening voorstond dat de koning van Pruisen niet de opperste bisschop van de Evangelische landskerk behoorde te zijn. Stöcker die zich met al de macht van zijn talent en energie in den socialen strijd geworpen heeft, om Duitschlands arbeidende klassen uit de verleidende macht van sociaal democraten te rukken, die deswege door de regeering, om zijns werks wil, moest geacht en gesteund worden, werd door een groot deel van zijn eigen geestverwanten in eene kerkelijke vergadering in den steek gelaten, toen de keizer maar een woord had gerept, dat zijn persoon Z. Majesteit niet aangenaam was. Dit geschiedde toch toen aan het eind van de 3de Synode der Evangelische landskerk, een »ausschusz" moest gekozen worden; de rechtzinnigen hadden afgesproken dat ook Stöcker tot dat college zou behooren, maar bij de stemming bleek, dat hij hel vereischte stemmental niet had kunnen verkrijgen. Het was rondverteld dat de keizer het euvel zou duiden, wanneer Stöcker verkozen werd. Dit was genoeg om te maken dat de meesten van Stöckers aanhangers aan een ander hun stem gaven!

Toch heeft dit jammerlijk incident goed gewerkt. Men schaamde er zich over in de Christelijke pers van Duitschland, en een keurcorps van getrouwen had dan ook, nadat bleek dat Stöcker gevallen was, de vergaderzaal verlaten, als een protest tegen de lage serviliteit van de meerderheid der zich noemende rechtzinnigen. Daaruit is weder een meer besliste positie voortgevloeid, gelijk uit het bovenstaande blijkt.

Ook is het verblijdend, dat er scheuring gekomen is in de conservatieve partij van Pruisen. Onder den naam conservatief verstaat men daar te lande ongeveer hetzelfde wat wij Christelijk-historisch of antirevolutionair zouden noemen. Deze conservatieve partij bevatte elementen, die niet bij haar te huis hoorden.

Met name werd den 6 den April de afgevaardigde van Helldorff, Bedra genoopt om uit de rij der conservatieven te gaan, omdat hij er aan medegewerkt had, om het voorstel tot wijziging der schoolwet door de regeering te doen intrekken. Deze afgevaardigde had de onbeschaamdheid zoo ver gedreven, dat hij den minister van eeredienst, graaf Zedlitz, die •met de nieuwe schoolwet wilde staan of vallen, na zijn eervol aftreden met smaad overlaadde. Het wordt nu verwacht dat de conservatieven met een nieuw program willen voor den dag komen, waarin zeker een artikel over de verhouding van Kerk en Staat niet ontbreken zal. Dit is zeker, dat er vooruitgang te bespeuren is, en dat de opgedane droeve ervaringen de Pruisische antirevolutionairen er toe gebracht hebben om niet door dik en dun met de regeering te gaan, maar als zelfstandige partij zal optreden.

Waarlijk het werd tijd! Mocht het Stöcker en de zijnen gegeven worden, zich ook op theologisch terrein van de doodelijke omarming van de Duitsche Vermittelungstheologie los te maken. Zoo lang dit niet geschiedt, blijft alle arbeiden, zij het ook met de beste bedoelingen, maar half werk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen