Buitenland.

Rnsland. E«B-. merkwaardig stuk over de secten in Rusland.

De bekende Pobedonoszew, opper-procureur van de H. Synode der Grieksch-orthodoxe kerk, heeft in een officieel orgaan der Russische regeering een verslag over den toestand van genoemde kerk in de wereld gezonden. Dit stuk is eene belangrijke bijdrage tot de keunis van den toestand van het groote Rus sische rijk, uit een kerkelijk oogpunt beschouwd.

De procureur der Synode klaagt er in de eerste plaats over dat de propaganda van de secten en de niet rechtzinnige kerken toeneemt. De vijanden van de kerk en van den Staat weten, volgens Pobedonoszew, te speculeeren op de onwetendheid der Russen in godsdienstige zaken. De groote meerderheid der boeren kan nog niet lezen, kent de gebruikelijke gebeden niet, verstaat den inhoud dier gebeden niet en verstaat evenmin de beteekenis der kerkelijke handelingen en gebruiken. Toch wordt de innigheid van het geloof der Russische natie geroemd. Men zou denken, dat uit de erkenning van groote onkunde van de zijde der Griekschc belijders, de aansporing volgen moest om er voor te arbeiden, dat in de eerste plaats een einde kome aan de jammerlijke onkunde des volks. Doch vóór alle dingen moet volgens P. tegen de secten gestreden worden. Vooral heeft hij het gemunt op de Stundisten; terwijl de burgerlijke macht aangewezen wordt, als geschikt om de geestelijkheid in den strijd tegen de sectarissen te steunen. Gratis verspreiding van boeken en brochures, die de Grieksche kerk verdedigen en benoeming van geestelijken, die goed ontwikkeld en hoogst zedelijk zijn, is een middel om het sectarisme in plaatsen, waar het propaganda drijft, tegen te gaan. Jammer maar dat die goed ontwikkelde en hoogst zedelijke geestelijken in de Oostzee-provinciën steeds steun gezocht hebben bij den sterken arm der overheid, om hun doel, de Lutherschen van hunne kerk afvallig te maken, te bereiken. Het adres der Evangelische Alliantie, ten doel hebbende om voor vrijheid van consciëntie te pleiten, beschouwt de opper-procureur als eene poging om aan de Russische kerk en nationaliteit krachten te ontnemen, door hen te bezielen met een vreemden geest en een vreemd verstandelijk en zedelijk bewustzijn in te gieten.

Met vreugde wordt het feit begroet, dat onder het Czechische volk de beweging tot terugkeer in de nationale kerk van Cyrillus en Methodius (welke volgens de overlevering vertegenwoordigers der Grieksche kerk waren) toeneemt, en dat een aanzienlijk getal boeken in den geest der Grieksche orthodoxie geschreven in de Czechische taal het licht zag.

Maar nu moest de Boheemsche regeering eens dezelfde houding tegenover de propaganda der Grieksche kerk aannemen, als de Russische aanneemt tegenover de Roomsche en Luthersche kerken! Welk een geklaag zou men dan vernemen ! Volgens Pobedonoszew is de kerk eenvoudig een middel om de orde in den staat te handhaven of een patriotisch instituut.

Aangaande de Stundisten bericht de opperprocureur, dat zij zonder vrees ook openlijk optreden: »Zij critiseeren in hunne Zondagsche conventikelen de prediking der Grieksche geestelijken, noemen ze Godslasteraars zij drijven openlijk den spot met het orthodoxe geloof, de heiligen beelden en de sacramenten en eenige van hen loochenen de Godheid van Christus en het sacrament van den echt, daar zij slechts den echt in den geest erkennen. Ónder de Stundisten zijn ook profetessen opgetreden." »Hunne leer gronden der Stundisten op socialistische en communistische grondregels en verzekeren, dat na dertig jaren geheel Rusland tot hunne leer zal zijn overgegaan, zoodat dan de kerken en de geestelijkheid knnnen worden opgeheven, terwijl dan algemeene broederschap ingevoerd en alle eigendom gemeen goed wordt." De opperprocureur miskent het Stundisme, volgens onze meening, al kunnen wij begrijpen hoe hij tot dit oordeel komt. Sectïn als het Stundisme, rekenen niet met de historie en daarom ook niet met de historische ontwikkeling der kerk. Zij willen tot het tijdperk der eerste Christelijke kerk terug, maar daarom staan zij nog niet op het standpunt van het socialisme.

Daarna spreekt P. over den voortgang van de doolleer van Paschkow, welke in Petersburg, en wel bij voornaro.e dames, haar middelpunt heeft. »Gelijk bekend is, zijn de grondslagen van alle genoemde secten dezelfde; alle doen zij zich door hun verloochening der orthodoxe kerk, hare sacramenten, gebruiken en hare geestelijkheid kennen."

." Wonderlijk genoeg klaagt P. over de »onverdraagzaamheid" en »het fanatisme" der Room sche kerk, die het ^bijzonder op de orthodoxe kerk en hare kudde voorzien heeft." 3> Zij ontrooft de orthodoxe kerk niet weinig schapen, zoowel in het Oosten als in de Slavische landen van Europa, terwijl zij er op uit is om de orthodoxie ook in ons vaderland aan zijne westelijke grenzen te verzwakken."

De propaganda der Protestanten doet voor die der Roomschen weinig onder, terwijl het verweten wordt' de verwoestende elementen van het sectewezen in Rusland gebracht te hebben. Maar het licht der waarheid flikkerde voor de Grieksche kerk weder op, zoowel in den arbeid van geleerde navorschers als in de 1 conferentie van Anglicaansche bisschoppen, die in 1888 de hoop uitspraken dat eene meer innige gemeenschap der Anglicaansche kerk met de Oostersche zou tot stand komen. Omtrent het reeds aangehaalde adres der Evangelische Alliantie, zegt P., dat hetnoodig geweest is, zulke pogingen eens en vooraltijd af te weren, en de vertegenwoordigers van het uiterste Protestantisme de ware oorzaak van het huichelachtig weeklagen over de onverdraagzaamheid der Russische kerk en de Russische regeering duidelijk te maken." Het bekende geschrift van Dalton wordt een »schotschrift" genoemd, terwijl »emigranten uit de Baltische provinciën, die door de nieuwe orde, welke aldaar door eene gezonde politiek ingevoerd is, verbitterd zijn", aangeduid worden, als de mannen die aanleiding zijn, dat »een weefsel van leugens" omtrent de Grieksche kerk verbreid wordt. »Onze kerk wordt niet gedreven door haat en boosheid, trots alle beschuldigingen uit het vijandelijke leger. Nergens in Europa verheugen zich vreemde confessiën in zulk eene uitgebreide vrijheid als te midden van het Russische volk, hetwelk, volgens zijn aard, het zijne vasthoudend, in vrede met elke andere confessie leven wil, wanneer deze ook maar slechts vrede op het oog heeft.

Hoe vreemd het ook klinken moge, deze uitdrukking van Pobedonoszew is overeenkomstig de waarheid, als men maar goed verstaat wat zij te kennen geeft. Het is waar dat in Rusland een niet-Grieksche kerk vrijheid heeft van godsdienstoefening; maar wanneer men een Luthersche bijv. met schoone beloften heeft bewogen om zijne kerk vaarwel te' zeggen en tot de Grieksche over te gaan, en deze later berouw krijgt over den gedanen stap en een Luthersch predikant hem tot het H. Avondmaal toelaat, dan wordt zulk een predikant naar Siberië verbannen. Zoo verstaat Pobedonoszew het, als hij er van spreekt, dat de Russische kerk het hare wi) houden. Zij wil vrede houden met alle andere gezindten, maar dan moeten deze er vrede mede hebben, dat hare leden door fraaie beloften worden verleid door de Grieksche geestelijken en de overheidspersonen, om hunne kerk ontrouw te worden, terwijl elke waarschuwing daartegen beschouwd wordt als lastering tegen de Grieksche kerk.

In één woord, de Grieksche kerk mag propaganda maken; zij gebruikt daarbij het geld en de macht van den staat, maar eene andere kerk mag zich daartegen niet verweren.

En bij al dit drijven zal men in Rusland gewaar worden, dat men het doel, dat men zich voorstelt, op den weg waarop thans gewandeld wordt, niet bereikt. Inwendig wordt de toestand door de maatregelen der laatste jaren verzwakt, terwijl juist de beste elementen uit Rusland worden gedreven, of worden verbitterd . Wat de bladen bijna dagelijks mededeelen omtrent de vervolging van Luthersche predikanten, die wenschen te waken over^'de kudde, geeft ons recht om te zeggen, dat de Russische leiders handelen alsof het: »niet door kracht, niet door geweld", niet voor hen in Gods Woord geschreven is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen