Buitenland.

iBg'eland. Uit de Algemeene vergaderingen derjvrije kerk en der Staatskerk.

( Vervolg.)

Toen in 1843 onder leiding van Dr. Chalmers een groot deel van het Schotsche volk der Schotsche Staatskerk den rug toekeerde, was het op eens van alles beroofd. Niet alleen werden oude vriendschapsbetrekkingen verbroken, en moest men alle voordeden der Staatskerk missen, maar ook ontbraken er kerken, pastoriën, scholen enz.

Het smartelijkst was, dat mannen als Dr. Chalmers het meest hadden gearbeid om het bezit der Schotsche Staatskerk uit te breiden. De z.g. quoad sacra kerken waren hoofdzakelijk door rechtzinnigen gebouwd. Dr. Chalmers was zelfs de ziel geweest van de beweging in het tijdperk onmiddellijk voor de disruption die ten gevolge had, dat er overal nieuwe kerkgebouwen verrezen. Maar men had, zonder te weten wat voor de deur stond, de nieuwe gebouwen tot eigendom der Staatskerk gemaakt. En toen men zich genoopt voelde om de Staats - kerk te verlaten, moesten de mannen ook de gebouwen, die voor hun geld waren opgetrokken, prijs geven. Er ontstond een strijd op leven en dood, en daarom werd den mannen der Vrije kerk alles afgenomen wat men hun ontnemen kon. De twee honderd kerken die door het raitiatief van Dr. Chalmers gebouwd werden, hoofdzakelijk van het geld dat door hen was saamgebracht, die zich bij de Vrije kerk voegden, waren opeens voor Chalmers eh zijn medestanders gesloten. In menig geval gebeurde het dat de Staatskerk die quoad sacra kerken naastte, om ze te sluiten. Zoo werden te Heddington de leeraar en de leden uit de door hen gebouwde kerk geworpen, ofschoon die kerk twintig jaren lang ledig staan moest. Er bleef niet anders over dan een nieuw kerkgebouw te stichten.

Daarbij kwam, dat de mannen van de Vrije kerk de aanspraak deden gelden, dat zij de ware kerk van Schotland was en dat deze zich daarom verplicht moest achten om het werk der Nationale kerk te doen. Veel hooi namen Dr. Chalmers en zijn medestanders op hunne vork, doch schier alles wat hunne hand. ondernam, mocht wel gelukken. Bijna in elke gemeente werd een kerkgebouw geplaatst en later eene pastorie, en zoo zocht de Vrije kerk de geheele Schotsche natie te omvatten. Daarbij nam de als herboren kerk met energie het werk der zending ter hand. Men zou zich hebben kunnen verontschuldigen: er is zooveel in eigen kring, te doen, dat wij er niet aan kunnen denken, om ook nog zendelingen naar de heidenen te zenden; doch men deed het niet. De Staatskerk dreef de zending op groote schaal en zij die tot de Vrije kerk overgingen, hadden steeds het geld voor de noodige gebouwen en voor het onderhoud der verschillende zendingsstations gegeven. Op eens was men van alles beroofd. Toch toog de Vrije kerk opnieuw aan den arbeid om den heidenen de boodschap des heils te brengen, al moesten ook nieuwe gebouwen verrijzen en al moest men opnieuw diep in den zak tasten om nieuwe fondsen saam te brengen.

Opmerkelijk is het, hoe in menig opzicht de geschiedenis der Gereformeerde kerken, die vrijkwamen van het Synodale juk, overeenkomt met die der Vrije Schotsche kerk. Ook de Vrije Schotsche kerk had met eene ontzachelijke tegenwerking van de zijde der grooten en machtigen der aarde te worstelen; zij werd vervolgd niet alleen door de mannen der Staatskerk, gesteund door den sterken arm der overheid, maar ook door landheeren, die een plekje

grond weigerden om er een kerkgebouw te plaatsen. i> e Gereformeerden in Nederland werden beroofd van hetgeen zij of hunne vaderen ter bevordering der Gereformeerde religie hadden gesticht ten koste van groote offers.

Maar in ééne zaak vooral is er verschil.

Op de roepstem van Dr. Chalmers, toen hoogleeraar te Edinburgh, verlieten meer dan tweehonderd predikanten de Staatskerk, onder plechtig protest tegen de raachtsoverschrijding der overheid, die de coUatierechten handhaafde, waardoor aan de gemeenten leeraars werden opgedrongen, die door haar niet konden begeerd worden. Binnen enkele jaren waren er reeds 700 gemeenten, die tot de Vrije Schotsche kerk behoorden, en millioenen werden saamgebracht voor allerlei kerkelijke doeleinden.

Bij de vrijmaking der kerken in Nederland ging het anders toe. Een klein getal leeraren sloot zich bij de beweging van '34 aan, en een betrekkelijk klein getal brak in '86 met de Synodale Hiërarchie. Na een arbeid van bijna 60 jaren is men nog niet verder gekomen dan tot 500 gemeenten, waarvan sommigen zeer gering.

Maar als wij zien hoe in de Vrije Schotsche kerk verloochening der Gereformeerde beginselen èn aan de opleidingsschool èn in de leeraars en leden insloop, en hoe daardoor het collegiale kerkrecht en centralisatie de overhand kreeg, dan prijzen wij ons vaderland gelukkig, waarin de Gereformeerde kerken niet als wonderboomen herboren werden, maar als een gezonde eik, die tijd van groeien noodig heeft om zijne schaduw over ons volk te verspreiden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen