Buitenland.

DisifSBiifand. Eene rede van den ex-hotprediker Stock er.

Den uden April werd te Halle een algemeene vergadering gehouden van de vrienden der ïPositieve Unie" in de provincie Saksen. Wij zouden van deze vergadering geen melding gemaakt liebben, indien niet de gewezen hofprediker Stöcker_ daarbij een woord gesproken had, dat ons als uit het hart gegrepen is.

Voor een groot gehoor handelde hij sover het terugwinnen van het volk voor het Christendom." 5let welsprekendheid schilderde spreker eerst, welke machteii' aan het woelen en werken zijn, om alles te verwoesten wat den Christen dierbaar is, de toenemende ontucht, en de onverschilligheid' die zich in stad en land omtrent den godsdienst openbaart. Daarna bestreed hij het gevoelen, dat in enghartige piëtistische kringen gevonden wordt, dat nog slechts enkelen liit den algemeenen afval kunnen gered worden, zoodat daaruit de gevolgtrekking moet gemaakt, dat de massa eenvoudig aan de machten der hel moeten worden overgegeven. Siöcker betoogde, dat de gedachten des Heeren de geheele wereld omvatten. Het feit, dat het volk der reformatie, dat in de grootste Evangelische landskerk van Pruisen gevonden wordt, van het geloof v/as vervreemd, wees 'op groote nalatigheid en veel gebrek. De prediking noemde Stöcker niet in overeenstemming met de behoeften van liet volk, de zorg voor de zielen verwaarloosd door de gebruikelijke confirmatie (openbare belijdenis en bevestiging), de zin voor het heilige en Avaarachtige verwoest. Ook wees de gewezen hofprediker er op, dat in de kerk de meer gegoeden, door het verhuren van zitplaatsen, werden voorgetrokken, terwijl men voor de groote massale gemeente niet zorgde. Boven alles noemde Stöcker de stelling, dat godsdienst en publiek leven niet bij elkander behooren, verderfelijk; verderfelijk achtte hij ook het vele critiseeren en redeneeren van geleerden, welke de belijdenis niet meer vast willen houden, voor welke de vaderen gestorven zijn en het volk afkeêrig maken^van eene kerk, die niet dulden kan, dat er de belijdenis rondweg in wordt gehandhaafd. Ten slotte betoogde de Berlijnsche prediker, dat de kerk niet meer aan den Staat mocht gebonden zijn, en dat zij niet enkel voor een middel om te regeeren mocht gehouden worden. Ook wees hij er op hoe in Amerika ook groote kerken hare roeping toonen te verstaan.

Jammer maar, voegen wij er aan toe, dat de meeste kerken in Amerika, door het indringen dor moderne leer, inwendig zoozeer verzwakt zijn ! De indruk, die deze rede maakte, was diep. Om dien niet weg te nemen, zag men van discussie af.

Men juicht S.öcker nu nog toe, maar hoe zal het gaan, als de uitgesproken beginselen eens in daden worden omgezet? Hij werd van het hof venvijderd omdat hij het sumepiscopaat van den koning van Prinsen over de Pruisische Evangelische landskerk niet kon goedkeuren. Wij vreezen, dat ook het volk dat hem thans steunt, voor een groot deel hem zal loslaten, wanneer hij er toe komt om zijne beginselen in toepassing te brengen.

Ons dunkt, dat men hem reeds enkel om zijn woorden, meer dan vroeger, gaat tegenstaan. Zoo lazen v.'ij in een der Duitsche bladen het bericht, dat aan Stöcker het gebruik van de zaal van het Evangelische sVereinshaus" te Kassei v/as ontzegd. De Duitsche »Jugend-bund" te Kassei had Stöcker uitgenoodigd om op Vrijdag vóór I'inksteren te spreken over: sEen Pinksteren voor het Duitsche volk en voor de Duitsche jeugd." Nu moet ter verklaring medegedeeld worden, dat die «Jugend-bund" een anti-semitisch karakter draagt, zoodat men Stöcker begeerde te hooren als agitator in de Jodenquaestie. Het bestuur waairvan de vereeniging uitgaat, meende dat het geen redevoeringen over staatkundige onderwerpen in zijn taal mocht toelaten. In elk geval bleef het lokaal voor Stöcker gesloten. Nu heeft de s Evangelische verein" er wel op gewezen, dat dezelfde sjugendbund" te voren een man als Dr. Böckel verzocht had te spreken, welke een liberalist is, doch dit moest dunkt ons, des te meer aanlei-

ing gegeven hebben om Dr. Stöcker te laten preken om den verkeerden indruk, dien deze had kimnen maken, weg te nemen. Het anti-semiisme van Stöcker openbaart zich voornamelijk daarin, dat hij van de Joden eischt, dat zij in woord en geschrift geen smaad zullen werpen op 's Heeren Woord en kerk. Met mannen als Dr. Ahlwardt, bij wien het anti-semitisme eene manie geworden is, heeft Stöcker niets uitstaande. g ik h e is w le v

Het is ons gebed, dat Stöcker voor het Duitsche volk steeds meer tot een rijken zegen gesteld worde. m z d

Het is, alsof hij bij het klimmen ]der jaren toeneemt in kracht. k

Rusland. Uit de De systematische Luthersche Duitsch Oostzee-provinciën. vervolging waaraan de sprekende bewoners der Oostzee-provinciën, van de zijde der Russische regeering bloot staan, begint vruchten te dragen, die voor het Russische rijk de bedenkelijkste gevolgen kunnen hebben. h d t g

Gelijk bekend is zijn de meeste 'grondbezitters aan de Oostzee van Duitschen oorsprong en van Luthersche belijdenis. Nu wordt door de overheid aan het landvolk geleerd, in de Duitsche grondbezitters vreemdelingen te zien, die men aan de verachting en den haat van het volk kan overgeven. Dit heeft ten gevolge, dat, wanneer een arbeider meent zich over de behandeling van zijn landheer te moeten beklagen, hij na eenige dagen zich wreekt, door diens woning of kasteel in brand te steken. Wanneer dit zoo doorgaat, kunnen degenen, die den boozen hartstocht en den wraak bij het volk opwekten, zelven wel eens van het vuur, dat zij aanbliezen, last krijgen.

Dit is zeker, dat het zaad van wantrouwen tusschen bezitters en niet-bezitters met kwistige hand gestrooid wordt. De gouverneur der Oostzee-provinciën leent een willig oor aan alle klachten, die tot hem gebracht worden. Doch tegenover zooveel schaduw staat het feit, dat de prediking des Evangelies door vele Luthersche predikanten, volgens veler getuigenis, geschiedt in betooning van geest en van kracht, terwijl de Heere toont zijne kudde niet te begeven.

Om de Duitsche baronnen, die grondbezitters zijn, nog meer te fnuiken, heeft de Russische regeering besloten, hun van het patronaatrecht te berooven, d. w. z. hun allen invloed en rechten bij het beroepen van predikanten te ontnemen. Voor de kerken zou dit niet kwaad zijn, wanneer het beroepen van herders en leeraars overgelaten werd aan de gemeenten. Maar er is bepaald, dat de superintendent, een soort van bisschop in de Luthersche kerk, een predikant voor een gemeente zou voordragen en dat daarna de benoeming geschieden moet door het departement voor niet-orthodoxe belijdenissen. De bureaucratie van het Grieksch-orthodoxe staatswezen zal dus in de Evangelische kerk der Oostzee-provinciën voortaan een formeel benoemingsrecht uitoefenen. Tot hiertoe iiad de regeering slechts het recht van approbatie van een uitgebracht beroep. De Luthersche kerk in Rusland is daarmede hare vrijheid geheel kwijt. Het bleek ook telkens, wanneer er eene nieuwe kerk moest worden gebouwd, dat de regeering niet duldde, dat de I^utherschen hunne kerkelijke aangelegenheden zelven regelden.

Als men in aanmerking neemt, dat de Dviitsche baronnen al de predikantsplaatsen in het leven riepen en van kapitaal voorzien hebben, waaruit men de predikanten kan bezoldigen, dan is het wel te beseffen, dat zij wel hun patronaatrecht aan de gemeenten willen afstaan, maar niet aan de Russische bureaucratie verlangen over te geven. Het is te betwijfelen of een beroep op de rechtbank eenigszins zou baten. Treurig is het dat de Russische regeering hare trouwste aanhangers, door kerkdijken hartstocht gedreven, blijft vervolgen en hen daardoor van zich vervreemdt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen