De Martelaren

CXCI.

DE MOORD TE BORDEAUX IN 1572.

Getuigden de brieven des konings, die op het einde van Augustus te Bordeaux aankwamen, van zijne smart over de verwonding des admiraals van Colligny, die aan den particulieren haat, tusschen [de huizen van Guise en Chatillon heerschende, toegeschreven werd, spoedig verspreidden zich andere tijdingen over den moord, die ts Parijs en elders op de Hugenooten was gepleegd. Toch konden sommigen dezer niet dadelijk gclooven, dat de koning deze daden van geweld goedkeurde. Men hoorde evenwel spoedig, dat de koning den Bartholomeusraoord in het parlement had erkend, wat de Hugenooten van Bordeaux ook voor zich zelven het ergste deed vreezen.

Te meer had men hiervoor rede, omdat een Jezuit, met name Edmond Augier, een oproerprediker, het volk opzette tegen de Hugenooten. Bij gelegenheid van het Michielsfeest, sprekende van engelen, als uitvoerders der goddelijke oordeelen, riep hij eensklaps uit: »Wie hebben het oordeel Gods aan Parijs voltrokken ? De engel Gods. Wie heeft het te Orleans voltrokken r De engel Gods. Wie heeft het in verschillende andere steden van Frankrijk voltrokken ? De engel Gods. Wie zal het in de stad Bordeaux uitvoeren ? Wederom de engel Gods."

Kort na het ontvangen van de berichten aangaande de moordtooneelen te Parijs, verbood de heer de Montferrat (die vroeger de Hugenooten beloofd had, dat hun geen kwaad zou wedervaren) de godsdienstoefeningen der geloovigen. Dit gebeurde op eenen morgen, toen zij zich inscheepten om op eene weide, ongeveer drie mijlen van Bordeaux, waar men gewoon was samen te komen, het Woord des Heeren te gaan hooren. De gouverneur beval hun terug te keeren, onder voorwendsel, dat het volk hen zou kunnen lastig vallen.

Voorts werden ook de poorten nauw bewaakt, zoodat niemand de stad verlaten kon zonder paspoort van den gouverneur. Toch gelukte het nog de predikanten te doen ontvluchten. Zij begaven zich naar Medoc, waar zij bleven, totdat zij den moord van Bordeaux vernamen. Toen verlieten zij Medoc en verborgen zich in rotsen en moerassen daarbuiten, totdat zij gelegenheid vonden, om zich in te schepen naar Engeland.

Intusschen kwam van 's konings wege, de heer de Montferrat te Bordeaux. Onderweg had hij te Blaye, zeven mijlen van de stad gelegen, verscheidene Gereformeerden wreedaardig vermoord in hunne huizen en bedden. Te Bordeaux gaf hij eerst voor, of hij kwam om vrede te stichten. Onder de hand brouwde hij met den gouverneur kwaad tegen de Hugenooten, tegen wie hem de reeds genoemde Jezuit nog meer aanzette. Deze ging voort op den kansel tegen de Gereformeerden te razen, en kondigde hunnen onvermijdelijken ondergang aan, indien zij niet zoo spoedig mogelijk tot den schoot der Roomsche kerk terugkeerden. Geen wonder, dat deze dreigingen op sommigen zoodanigen invloed uitoefenden, dat zij, vooral op de beden van ouders en vrienden, hunne Gereformeerde beginselen afzwoeren.

Montferrat liet Mr. Guillaume Blanc, advokaat aan het hof van het parlement, bij zich roepen en ried hem terug te keeren tot de Roomsche kerk. Le Blanc antwoordde, dat hij alles goed gewikt en gewogen had, eer hij belijdenis had gedaan van het geloof, dat nu het zijne was en dat dit beter was dan het andere, Montferrat bestrafte hem over deze woorden zeer scherp, zeggende: sHoudt gij uzelven dus voor wijzer dan de koning en allen, die den Roomschen godsdienst belijden? " Die bij Le Blanc stonden, begonnen hem te mishandelen en het scheelde heel weinig, of hij ware gedood; nu redde hem nog de bescherming van Montferrat. De stadhouder zeide, dat, zoo hij daar geweest ware, hij hem zou doodgeslagen hebben.

Werd de gouverneur dagelijks aangezocht, om den moord te Bordeaux te gelasten, hij bleef nog dobberen. De heer de Vesen en verscheidene anderen verzekerden hem, dat de koning het vreemd vond, dat hij zoo lang talmde. Handelen zou dezen aangenamer zijn. Aan de andere zijde bezvvoer Strofïy, die er op loerde La Rochelle in te nemen, hem, om toch tot den moord geen last te geven, daar dit de La Rochellers achterdochtig zou maken. Na lange weifeling echter werd de gouverneur door Montferrat overreed, om den moord uit te voeren. Dit werd bezworen, waarna eene lijst werd opgemaakt van hen, die zij plan hadden te plunderen en om te brengen. Vrijdag, den 3en October 1572, verzamelde de stadhouder het schuim der stad en beval hun na het eten met hunne wapenen terug te komen, ten einde 's konings last uit te voeren. Zij kwamen op het bepaalde uur. Het meerendeel der moordenaars droeg roode mutsen. Daarom en ook om het bloed, dat zij gestort hebben, werden zij »de roode bende" genoemd. Anderen heetten ze de. kardinaalsbende. De gouverneur beval hun alle Hugenooten te dooden, vooral hen, die gewapend waren. Om hun een voorbeeld te geven, begaf hij zich zelf naar de woning van Mr. Jean de Guilloche, heer van la Loubière, raadsheer in het hof van het parlement, om zijn haat bot te vieren, dien hij reeds lang tegen hem gekoesterd had. De Guilloche wilde door eene achterdeur ontvluchten, doch hij werd gegrepen en bij den gouverneur gebracht, die hem met eigen hand doodde.

Te gelijker tijd werd een predikant, die eenige dagen te voren zich uit Saintonge naar Bordeaux had begeven, in de meening, dat hij er veilig zou zijn, gevangen genomen en gedood.

Het huis van Mr. Guillaume de Sevin, raadsheer in het hof des parlements, die Hugenoot was, werd geplunderd en hij zelf vermoord. Zijn secretaris, Simonet genaamd, zijn meester vermoord ziende, viel hem om den hals. Toen men dezen vroeg, of hij ook van den Gereforformeerden godsdienst was, antwoordde hij. dat hij daar­ voor wilde sterven, evenals zijn meester. Een diaken der Gereformeerde kerk, met name du Tour, een oud man, die in den tijd zijner onwetendheid Roomsch priester was geweest, werd op zijn ziekbed overvallen. Men eischtevan hem, dat hij ter mis zou gaan. Doch hij antwoordde sNeen, vooral nu niet, nu ik mijn einde zoo nabij zie: Het zou een dure prijs zijn voor enkele uren levens."

Bedroevend was het schouwspel der ongelukkige Hugenooten, die niet wisten, hoe zij hun leven konden redden. Sommigen werden verstooten door hunne eigene ouders en vrienden, die hunne deuren voor hen sloten. Anderen werden verraden en overgeleverd door hen aan wie zij zich, hadden toevertrouwd. Velen werden gered door priesters en andere menschen, die een afkeer hadden-van zulk eenen gruwelijken moedwil. De gouverneur liet zich door groote geldsommen omkoopen om sommigen het leven te sparen.

De moord en de plundering duurden drie dagen, namelijk Vrijdag, Zaterdag en Zondag. Twee honderdvier en zestig menschen werden, zooals alle tijdgenooten meedeelen, gedood om hunne belijdenis van den Christus naar de Schriften. De aartsbisschop van Bordeaux was tijdens den moord niet in de stad. Hij scheen dus van den moord niet te willen weten. Toch ontvingen de hoofden der moordenaars van hem bij zijne terugkomst groote belóoningen.

Meer dan een van de moordenaars werd door God zelven geoordeeld. De heer De Montferrat. stierf plotseling en zoo ook anderen.

In het geheel heeft de Bartholomeusnacht dertig duizend slachtoffers (volgens sommigen zelfs 100.000) geveld. Het was het bloed der martelaren, dat den Heere verheerlijkte.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen