De Universiteitsdag.

Amsterdam, 26 Juni 1896.

De Universiteitsdag, die dit jaar op den 2den Juli te Leeuwarden staat gehouden te worden, brengt ons een pijnlijke teleurstelling.

Op die vergadering toch moet allereerst het Rapport der Commissie van enquête in behandeling komen, en zoowel dit Rapport als de door de Commissie voorgestelde motie van orde, laten geen twijfel meer over, of we staan metterdaad voor een principieele tegenstelling over de beteekenis van Art. 2 der Statuten, en dientengevolge over geheel de roeping van de Vrije Universiteit en het doel van haar optreden.

Mocht men zich een jaar geleden nog vleien, dat het verschil van gevoelen, dat toen reeds ernstige afmetingen had aangc^ nomen, juist door de werkzaamheid van de Enquête-commissie zou kunnen worden opgelost; te meer daar zulk een commissie juist in last heeft, allereerst een minnelijke schikking te beproeven; die verwachting mocht, helaas, mei verwezenlijkt wórden.

Het bleek veeleer van achteren, hoe ten eenemale zij zich vergist hadden, die te goeder trouw in den waan vefkeehten, alsof het geschil slechts over afgeleide bijkomstige stellingen liep.

Scherper dan iemand heeft durven oi kunnen vermoeden, heeft de heer De Savornin Lohman zijn geheel afwijkend gevoelen gesteld tegenover de ditsver in oneen kHng hèerschende overtuiging.

Zoo beslist mogelijk heeft hij de tegenstelling geformuleerd, en met duidelijke woorden alle uitzicht afgesneden, alsof nadere bespreking wijziging in zijn gevoelen zou kunnen brengen.

Hij sprak ? , i, eh |zie Rapport p. 58) aldus üii:

Elke poging, om mij van het hier ingenomen standpunt, 'iffMk iéet iftijn in'^ nigsts 'getèófsovertuiging in verband staat, af te trekken, kan slecfus dienen om mij in' dat voornemen (om mijn ontslag als hoogleeraar te nemen) te ster ken: "

Steirltef kan men zich moeilijk uitdrukken. Elke poging zelfs om den strijd der beginselen nóg tot oplossing te Brengen; wordt hiet o|J de meest besliste wijze gewezen van de hand.

Waar het zóó staat, valt uiteraard al het bijkomstige en persoonlijke Weg, én zal de Vereeniging op haar Jaarvergadering tusschen tweeërlei standpunt te kiezen hebben. Hinken op twee gedachten ig niet langer mogelijk of geoorloofd

^vyiueelt de vergadering dat het standpunt van den heer De Savornin Lohman, en zijn opvatting van de Statuten juist, is, zoo moet zij de motie tran dé Enquêtecommissie i'erwerpen.

Of ook, is zij van oordeel dat de opvatting van de Commissie van enquête de eenig ware en historisch juiste is, dan kan ze niet anders doen, dan deze motie aannemeni

Verder gaat het niet. recht der vergadering niet.

Daarmede is, wat haar aangaat, de zaak voorshands afgedaan.

Wel kan ook daarna de vraag rijzen, of de Vereeniging ter voorkoming van later misverstand de beteekenis van Art. 3 harer Statuten al dan niet nader zal verklaren; maar hiertoe bestaat in elk geval op de vergadering van 2 Juli geen gelegenheid.

Doch ook zonder dat kan het pijnlijk karakter van deze vergadering door een iegelijk die ëf opkomt, gevoeld worden.

Een tijdlang wérkt men saam met mannen, wier gaven men eert, en met wie men denkt ééns geestes te zijn.

Vooraf met zekerheid te beslissen 0/ dit zoo is, blijkt vaak onmogelijk.

Daartoe toch zon het lioodig zijn, dat een ieder aanstonds met de volledige formuleering van zijn opvattingen en inzichten gereed was, en die uitsprak.

Dit echter is bijna nittitilef liet gevalj en was het ook hier niet.

Bij een taak als hier ondernomen werd, kon hét Spoot-v/aariii meii te wandelen Had zich eerst van lieverlede met genoegzame scherpte afteekenen; en juist dit maakte, dat hién over en \veder.toenerriende instemming verwachtte van den loop der tijden.

Dit duurt dau tot er eindelijk van links of rechts een scherper lijn getrokken wordt, die dë lang sclluiiencle divefgèhtië opeens klaar in het oog doet springen, en dan merkt men met schrik, hoezeer men zich in elkanders bedoeling en opvatting had vergist.

Eoo is Het steeds op alle geestelijk en Kerkelijk gebied gegaan, en juist daardoor ontstond richting tegenover richting, kerk tegenover kerk, school tegenover school. Op fXthttlï zal ons ous ook bier niets ongewoons overkomen,

Maar hoezeer ons de historie op soortgelijken loop der dingen had kunnen voorbereiden, toch raken we er nooit aaii gewend, en altoos weer wordt het hart pijnlijk aangedaan, als de kring weer inkrimpt en we broederen en vrienden met wie we jarenlang hartelijk en in stil vertrouwen saamwerkten, van ong zien scheiden.

Het is de oude tragedie van Kapernaüm, zoo schreiend .^cherp uitloopeüd op Jezus' vraag aan zijn jongcj.ren ; lyilt gijUedenook met henengaan

'^vïf\^°'" ^^''^'^-'^' v'oor alle—^'"^'J^ - v.a, plaats greep, herhaalde telkens zich slfla» weer, ^ , en keert ook iii; tsnisr op •munten van den omtrek, " " Beginselen zijn nu eenmaal niet rekbaar. Ze zijn onverbiddelijk.

Ze trekken u aan, of stooten u af.

De middelpunt zoekende en middelpunt vliedende krachten werken hier gelijktijdig. Moge van den ernst, die daarmee ook nu weer over ons komt, heel deze Jaarvergadering doordrongen zijn, en worde het aan Prof, Geesink gegeven ons in de Ure des gebeds daartoe te stemmen, en daarop voor te bereiden.

Wie anders dan om den Naam des Heeren in zulk een strijd partij kiest, zondigt tegen zijn ziele. Maar ook wie om 's Heeren wille weet, dat hij niet anders kan noch mag, die ga met zijn God door, en die God zal hem ten schild en rondas zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen