Buitenland

Frankrijk.

Een nieuw leven van Calvijn.

De hoogleeraar Ë. Doumerque te Montauban wil een nieuwe levensbeschrijving van Calvijn in het licht zenden, die bij Bridel & Co., _te Lausanne zal verschijnen, wanneer er namelijk een genoegzaam aantal inteekenaars te vindenis voor het omvangrijke werk.

De heer Doumerque is van oordeel, dat een nieuwe levensbeschrijving van Calvijn, in de Fransclie taal, niet te onpas zal komen, Want over Calvijn is wel veel en ook veel lezenswaardigs geschreven, maar het is incompleet. In de laatste jaren zijn vele documenten, Calvijn betreffende, uitgegeven; van de »Complete werken van Calvijn" verscheen het 54ste deel, en van de > Correspondentie der reformatoren in de landen waarin men Fransch spreekt", is reeds het negende deel door de goede zorgen van den heer Herminjard ter perse gelegd.

De heer E. Doumerque legt in een sierlijk gedrukte prospectus den weg bloot, dien hij denkt te nemen in de vijf hoofdstukken, waarin hij het leven van den grooten reformator denkt te behandelen. Niet alleen zal hij de opgedolven documenten raadplegen, maar hij heeft getracht het leven van Calvijn in den geest opnieuw te leven. De schrijver heeft zich van Noyon, (Calvijns geboorteplaats) begeven naar alle plaatsen waar Calvijn gearbeid heeft, tot hij kwam te Geneve, waar hy stierf. Overal vond hij herinneringen, stomme getuigen, die evenwel welsprekend zijn.

Het werk zal door 600 gravures worden opgeluisterd. De prijs is gesteld op 100 francs; elk jaar zal eën deel verschijnen, dat 20 francs, dus ongeveer ƒ i o, zal kosten. Wij verheugen ons in deze uitgave zeer. Calvijn mag in Frankrijk en Zwitserland wel beter gekend worden, dan tot hiertoe het geval was.

Duitechland.

Losmaking uit het verband der Pruisische landskerk. Stöcker en zijn kerkel ij k-sociale richting.

In de gemeente Witten, in de buurt van Elberfeld , is een kerkelijke beweging ontstaan, welke geleid heeft tot het uittreden van die gemeente uit het verband der Pruisische landskerk. Eerst had de predikant. Ds. Birkenhoff, deze beweging geleid, maar toen hij bemerkte, dat zij zou uitloopen op eene breuk met de landskerk, trok hij zich terug. Hij gelijkt veel op een hen, die eendeneieren uitgebroed heeft, die zijn broedsel, als het de eierschaal heeft verbroken, met verbazing en ergernis naar het water ziet zwemmen. Het feit, dat hun predikant niet meer met hen wil gaan, verandert aan de houding van de broeders en zusters te Witten niets. Dit bewijst het antwoord, dat deze gemeente den 2 gen Juni aan het koninklijk consistorium van Munster richtte, als antwoord op de waarschuwing van genoemd bestuur, om niet uit de landskerk te treden. In dit stuk schrijven de gemeenteleden: »Het koninklijk consistorium zegt wel, dat ons in de Evaiigelische kerkgemeente te Witten, voor zoowel als na, het Evangelie van Christus ruimer en rein gepredikt en de sacramenten naar Christus' instelling bediend werden. Maar dit, »voor als na" is ons een geringe troost, nadat wij op Paschen het verschillend standpunt, waarop de hier dienstdoende predikanten staan en juist daarin de laatste en diepste grond van de twisten, die hier ontstonden, , hebben leeren kennen. Maar aangenomen ook, ^ dat wij hier in Witten slechts beslist rechtzinnige dienaren des Woords gehad hebben, welke waarborg kan het koninklijk consistorium ons daarvoor geven, dat het ook voortaan zoo blijven-zal? Er zijn toch in de EvangeHsche landskerk twee belijdenissen, de Luthersche en de Gereformeerde, die ieder evenveel recht van bestaan hebben, en nevens deze worden allerlei afwijkende en de Heilige Schrift wedersprekende leeringen en meeningen geduld. Gelijk het elders geschied is, zoo kon het ook te Witten gebeuren, dat naast een belijder van de godheid van Christus een loochenaar van dit leerstuk het leeraarsambt gaat uitoefenen, en dat aan hetzelfde altaar het gezegende brood en de gezegende kelk van het sacrament als het ware lichaam en bloed yan Christus door een dienaar uitgedeeld wordt, ' terwijl door een ander dat brood en die wijn niet van gewone spijze en drank onderscheiden wordt. Daar in de gemeenten der landskerk ook ongeloovigen, of personen die de kerk .mijden, op de kerkelijke verkiezingen invloed uitoefenen, zoo ligt het niet in de macht van het kerkbestuur, haar voor vrijzinnige, halfgeloüvige en ongeloovige predikanten te bewaren. Dat de Heilige Geest ons in alle waarheid leide, is ook onze wensch en ons gebed. Maar juist daarom willen wij niet langer deel uitmaken van eene kerk en eene gemeente, waarin ja en neen, waarheid en dwaling dezelfde rechten hebben. Juist om de rechte eenheid in den geest is het ons te doen, gelijk deze volgens onze overtuiging gelegd is en aangekweekt wordt, die zonder menschenvrees en oogendienst alleen op de belijdenis der waarheid bouwt."

De gemeente wordt, totdat zij voorzien zal ijn van een eigen dienaar des Woords, door uthersche predikanten geregeld gediend.

Had de predikant Birkenhofifgedacht dat, toen ij een zwenking maakte naar de landskerk, de emeente hem om zijn persoonswille zou volgen, aarin heeft hij zich bedrogen. Door vele vragen an gemeenteleden bestormd, riep genoemde redikant eene vergadering saam, om zijne beenkingen tegen het vaarwel zeggen van de andskerk bloot te leggen. Honderden kwamen p, doch hij vond geen bijval, wel krachtige ederspraak. De leden der gemeente spraken et openlijk uit, dat zij niet als een riet heen en weder wilden bewogen worden; de bij het ltaar afgelegde belofte was hun heüig. Zij wilden rouw blijven aan de Luthersche kerk, het liefst met hem; wanneer hij anders wilde, dan zonder hem.

De uitgetreden gemeente houdt hare godsdienstoefeningen in de zaal van het jongelingshuis, dat gebouwd werd, om de vrije beweging aan de jongelings-en mannenvereeniging te verzekeren.

Daarnaast is een huis gebouwd, groot genoeg voor twee predikanten en waarin een aal voor oatechisatie te vinden is. De werkiedenvereeniging nam het besluit, om allen, die niet tot de landskerk behooren, het lidmaatschap te ontzeggen; doch de uitgev/orpenen, ongeveer de helft der vereeniging uitmakende, richtten een sEvangelisch-Luthersche burgervereeniging" op, waartoe nu meer dan 200 leden behooren.

Zoolang de gemeente geen eigen predikant bezit, wordt zij beschouwd als een filiaal van de vrije Luthersche kerk te Elberfeld.

Al heeft men den indruk willen geven dat te Witten de verwarring ten toppunt gestegen is, wij houden het er voor, dat er aan veel verwarring een einde gemaakt is.

Naast de Christeüjk-sociale partij, onder leiding; , van den predikant Naumann, en naast het Evangelisch-sociaal congres, is een derde richting op sociaal gebied ontstaan, die zich kerkelijksociaal noemt. Het initiatief werd daartoe genomen door den gewezen hofprediker Stöcker, Lic. Weber en professor Nathusius. Stöcker gat een scheldbrief aan het Evangelisch-sociaal congres, omdat dit steeds meer onder den invloed der moderne theologie geraakt was; ook met Naumann en zijne vrienden wil de bekende en geliefde strijder niets meer uitstaande hebben, omdat hij hun agiteeren niet kan goedkeuren. Menschen, die op den bodem der Schrift staan, kunnen nu eenmaal niet saamwerken, ook niet op het schijnbaar neutraal gebied van de sociale vraagstukken.

Zou Stöcker nog een afzonderlijke partij onder zijn vaandel kunnen verzamelen? Wij vreezen. De vooruitstrevenden vinden in Naumann hun man en de conservatieven willen van Stöcker niets meer weten. Men kan het hem niet vergeven, dat hij in vereeniging met zijn vriend Wagner sociaal politieke gedachten bij het volk ingang wist te doen vinden, die door de bezittende standen heftig weersproken worden.

Zeker zal Stöcker het van achteren betreuren, dat hij met de mannen van het Evangelisch congres zoover medeging, totdat hij zag dat het niet meer kon, inplaats van de stekken alzoo te steken, dat de aanhangers van de moderne theologie er geen plaats in kónden vinden, of althans zich op den duur niet op hun plaats gevoelden.

Of het Stöcker gelukken zal onder zijn vaandel een leger te verzamelen, dat in den strijd der beginselen gewicht in de schaal leggen zal, kunnen wij niet beoordeelen. Wij hopen, dat het hem gegeven worde, bij het vermeerderen zijner jaren, krachtig mede te werken tot de oplossing der sociale quaestie in Christelijken zin.

WINCKEL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen