Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Onthouding.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Onthouding.

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

XXII.

Veel meer nog dan in de School schuilt in het Huisgezin een kracht, die, mits goed gericht, afbreuk kan doen aan het Alcoholisme ; maar die ook omgekeerd, indien ze verkeerd werkt, de zonde van het Alcoholisme zoo geducht in de hand werkt.

Deze kracht van het huislijk leven werkt door het voorbeeld, door het gesprek, door lectuur, door gewoonte, en door deze vier op de persoonsvorming van het opkomend geslacht.

Er gaat invloed uit op het kind in huis. Op het ééfle kind meer dan op het andere, omdat het ééne kind passief van aard is, en schier geheel gevormd wordt, terwijl het andere kind, minder lijdelijk van aanleg en minder receptief van neiging, voor een goed deel zichzelf vormt. Maar uitgaan blijft de invloed van het huisgezin altijd, en heel het opkomend geslacht wordt er, min of meer, door bewerkt.

Nu bezit het voorbeeld hierbij stellig het meest invloedrijk vermogen. Het voorbeeld van vader en moeder. Het voorbeeld van oudere broeders en zusters. Het voorbeeld van dienstboden. Het voorbeeld ook van wie aan huis komt als vriend of kennis.

Er is dus te rekenen met het voorbeeld van dezen allen saam. Met het geziene leven, gelijk het op allerlei manier in uw huis, door wie er hoort of komt of gaat, doorleefd wordt. En vader en moeder vergissen zich zeer, zoo zij zich inbeelden, dat het in hoofdzaak alleen op hun voorbeeld aankomt. Veeleer mag gezegd, dat niet weinige kinderen, zoodra ze over de twaalf komen, sterker hechten aan het voorbeeld van een ouderen broeder of zuster, van een familielid van buiten, van een snaakschen vriend die over den vloer komt, of zelfs van een dienstbode.

We zeggen daarom niet, dat er van het eigen voorbeeld van vader en moeder geen werking uitgaat. Een stille, diepere werking altoos. Waar we slechts tegen opkomen is tegen de slapheid en onnadenkendheid van zoo menig ouderpaar, dat nog wel let op het voorbeeld dat het zelf aan de kinderen geeft, maar van den prins geen kwaad weet, waar sprake is van andere personen in hun huis.

Vooral in Christengezinnen is het plicht op geheel de omgeving te letten, en op allen invloed saam die uit gansch het huislijk leven op het kind uitgaat, scherp het oog te houden.

Nu zijn er onder die invloeden die ten goede, en andere die ten kwade werken, zwder dat men die laatste altoos kan afsnijden. Een kennis die kwaad op uw kindereH üiwïfrkt kotft gfe iW^tó, eïü êko 'T vriend buiten uw huislijken kring houden, een dienstbode verwijderen. Maar oudere broeders en zusters hooren tot uw huisgezin, en met familieleden staat ge in een betrekking, die niet van uw wilskeuze afhangt.

Toch dient ook in die beide laatste gevallen ten slotte doorgetast. Met familieleden van wie ik zie dat een slechte invloed op mijn kind uitgaat, leg ik het niet te druk aan en waar het moet geef ik ten leste te verstaan, dat mijn eigen kind mij nader is, dan een oom of tante. En is er onder uw oudere kinderen een mislukt Idnd, dat kwaad wil, en de jongeren dreigt aan te steken, dan kan het niet slechts geraden, maar zelfs plicht zijn, zulk een gevaarlijk kind buitenshuis te doen; mits natuurlijk op voorzichtige wijze, en zóó dat de uitkomst mogelijk blijve: »Ik heb van anderen moeten leeren wat ik thuis niet leeren wou". De invloed van het levende voorbeeld op het opkomend geslacht gaat eiken anderen invloed zoo ver te boven, dat met dien invloed bij uw kinderen niet te rekenen eenvoudig liefdeloos is.

Zelfs moet met dien invloed van het levende voorbeeld volstrekt niet alleen ten opzichte van bepaalde ondeugden, en in casii van dronkenschap worden gerekend. Ergerlijke misdraging werkte niet zelden eer als afschrikwekkend voorbeeld, en het kwam niet zelden voor, dat het zien van de ellende van een dronkaard-oom, of dronkaard-vader, de kinderen voor altoos van den lust naar het glas genas.

In ons menschelijk leven hangt alles saam. Onze uitspattingen met de neigingen van onze inborst. De zuiging van ons hart met den grondtoon van ons leven. Die grondtoon nu van het leven in uw huis kan ernstig, kan onverschillig, of kan los zijn. En al naar gelang de verschillende personen die bij u over den vloer komen, die losheid nog losser maken, die onverschilligheid nog slapper doen worden, of dien ernst aanbinden, gaat er een algemeene invloed op uw kind uit die zijn neigingen bepaalt, en daardoor straks zijn uitspattingen bevordert of tegenhoudt.

Ernst, diepe ernst des levens moest de grondtoon van elk Christelijk gezin zijn, en uit het Christengezin moet geweerd, al wat aan dien levensernst afbreuk kan doen. Niet alsof er in gemaakten ernst heil stak. Een ernst die niet natuurlijk is, en juist deswege met vroolijkheid zich mengt en met humor omstrengeld is, sluit het hart van het kind toe en werkt niet zelden meer tot schade dan ten goede. Maar de goede, de dege, de van Gods Geest bezielde ernst is de levenslucht die uw kind moet inademen, en daarom vergiftigt ge uw kind, zoo ge over uw vloer allerlei gezelschap brengt, dat met dien ernst half den spot drijft en lust heeft in zedelijk of godsdienstig scepticisme.

De invloed die van het woord uitgaat, sluit zich juist in dit opzicht zoo nauw aan den invloed van het levende voorbeeld aan; vooral den invloed van de gewone conversatie.

Die conversatietoon, de gewone toon der gesprekken, is ook in sommige Christelijke kringen thans, zeer diep gezonken. Hij is de eene maal nietig, onwezenlijk en onbeduidend. De andere maal eindeloos lachziek en gekscherend. Weer een andermaal zondig door onkuischheid, lasterzucht ofgeldgierigheid. En meer dan men denkt is het juist deze nietige, gekscherende en zondige conversatie die het kinderhart bederft.

Ook hen die hier niet op toezien, bij wat ze zelf in het dagclijksch gesprek verhandelen, en door anderen aan hun tafel of in hun woonvertrek verhandelen laten, schieten dan ook zeer stellig in den plicht van opvoeding tekort, en bezondigen zich aan hun kinderen. Iets wat evenzoo geldt van de lectuur die in huis komt, of doordat ze die zelven aan hun kinderen geven, of wel dat de kinderen die zelven steelsgewijs in huis halen, zonder dat vader of moeder er op let.

Geheel deze breede invloed van het leven in huis, van de conversatie, en van de huislijke lectuur, kan nu 'tzij ten goede 't zij ten kwade, óf rechtstreeks óf ook zijdelings op het Alcoholisme inwerken.

Deze drieledige huislijke invloed werkt in dit opzicht rechtstreeks, indien er sprake is van lectuur, die opzettelijk de drankzucht bestrijdt of ook regelrecht het misbruik van dea drank aanmoedigt; indien de conversatie bepaaldelijk over het schadelijke van den drank loopt om dien af te keuren of te vergoelijken; of ook indien de personen die bij u over den vloer komen strenge onthouders of strakke drinkers zijn. En zeker ook met dien rechtstreekschen invloed moet gerekend.

Maar toch de zijdelingsche invloed werkt ongemeen veel sterker. Ook zonder dat er van drank sprake is, of een karaf of flesch op tafel komt, strekt levenstoon, toon van gesprek en inhoud van lectuur om de vermogens van het zedelijk leven, om den ernst, waarmee men het leven opvat, om de gesteldheid van het gemoed, te binden in banden van zelfbeheersching en verantwoordelijkheid voor God, ofwel aan het spel van wilkeur en inval over te gaan.

En niets zoozeer, als deze grondgesteldheid in het gemoedsleven van uw kind, bereidt het voor, om later in den strijd met de drankzonde, onder te liggen of te overwinnen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 1 november 1896

De Heraut | 4 Pagina's

Onthouding.

Bekijk de hele uitgave van zondag 1 november 1896

De Heraut | 4 Pagina's