Kerspel of Wijk ?

VI. (Slot.)

Als voorloopig resultaat van ons onderzoek mag thans worden vastgesteld:

i". dat de methode van het rondpreeken bijna uitsluitend in Nederland bestond en nog bestaat; en dat ze in Nederland alleen toepassing vond in die kerken die meer] dan één kerkgebouw hadden.

Overmits nu in de dagen onzer vaderen elk dorp maar ééne kerk had, en ook in enkele kleine steden slechts één kerkgebouw werd gevonden, zoo volgt hieruit, dat het rondpreeken alleen voorkomt in de eenigszins grootere steden met meer dan één kerkgebouw en meer dan één predikant.

Ook die laatste nadere bepaling er bij. moet er bij.

Immers er waren vooral in Friesland van oudsher kleine dorpjes, die wel ieder een eigen kerkgebouw, doch saam maar één predikant hadden. Nu zou men kunnen zegen dat ook deze predikanten rondprcekten, en dat is ook zoo, maar «-och voelt ieder erstond dat dit heel iets anders was. Immers de gemeente kon dan niet tusschen redikant en predikant kiezen, eenvoudig omdat er, maar één was, en toch is juist ie eigendunkelijkheid der gemeente om aar man te kiezen, dien ze hooren wil, de oeksteen van heel het stelsel.

Dat overigens reeds in de dagen der postelen zeker Kerspelstelsel gold, blijkt it plaatsen als Rom. 16:5, waar we lezen : »Groet Aquila en Priscilla . , . groet ook e gemeente te hunnen huize."

Dit toch beteekent niet, dat hun huisezin een gemeente uitmaakte; noch ook at er een gemeente bij hen inwoonde; maar lleen, dat zij aan hun huis een eenigszins roote zaal of gaanderij hadden, en dat aarin uit dat deel der stad, waar zij woonen de verstrooide Christenen plachten te ergaderen voor hun godsdienstoefeningen. oo ook lezen we in i Cor. 16:19: U roeten Aquila en, Priscilla, met de gemeente, ie te hunnen huise is •'' in Col. 4:15^ »Groet Nymphas en de gemeente die in zijn uis is; en in Philemon vs. 2: aan de geeerite die te uwen huize is." Plaatsen, waarbij et woordeke: s niet misleide, als volgde hierit, dat het gemeenten zouden zijn geweest itsluitend uit de gezinnen van Aquila, Nymhas en Philemon saamgesteld. Men lette er och op, dat dit: s er in het oorspronkelijke iet bijstaat. In het Grieksch staat alleen: kerk in uw huis. Dit kon dus evengoed eteekenen: e kerk, die in uw huis op de ezette tijden vergaderd is.

Deze plaatsen laten alzoo moeilijk een ndere voorstelling toe, dan dat men destijds, ij gemis aan bepaalde kerkgebouwen, aan uis bij een der ruimst wonende leden saamwam, en dat, ter voorkoming van verwarring, epaald was, vvie bij den één, en wie bij den nder zou gaan.

Groet degenen, die, als gemeente, in uw huis opkomen, onderstelt toch dat was aan te wijzen, wie al dan niet hiertoe behoorde, en hierin nu lag feitelijk kerspelindeeling.

Waar meerdere synagogen waren, had van ouds diezelfde regel gegolden, gelijk die nog geldt.

In de 2e plaats mogen we thans als bewezen aannemen, dat er geen enkel beginsel van Gereformeerd kerkrecht uitdenkbaar is, dat zich tegen kerspelindeeling zou verzetten, mits maar de eenheid van de plaatselijke kerk, voorzooveel de taal geen scheiding maakt, er geen schade bij lijde.

Het is eenzelfde God die in zijn gemeene gratie onzer aller woning bepaalt, en die in zijn bijzondere genade de zijnen roept en bezegelt. Die twee genadesferen mogen alzoo niet uiteengerukt worden, en deswege moet de eenheid der plaatselijke kerk worden gehandhaafd, of waar ze ontbreekt, worden hersteld.

Alle bestaan of voortbestaan van twee, drie plaatselijke kerken in eenzelfde dorp of stad is de sanctionneering van het Methodistisch beginsel, alsof de mensch kiezen kon en moest, met wie hij wel, en met wie hij niet kerkelijk saam wil wonen.

Daarover nu heeft God en niet de mensch te zeggen.

Ook hier mag geen Pelagiaansche zuurdeesem worden toegelaten.

Gij zult en moet saamwonen en in één kerk leven met een iegelijk, die door God in zijn voorzienig bestel gezet is in de stad of in het dorp, waarin Hij óók u zette, en die Hij door zijn genade in Christus in zijn kerk vergaderde.

Al wat hier tegen ingaat, ligt op zondigen weg, en moet de wereld uit.

Maar juist daarom mag de kerspelindeeling nooit op verkapte wijze dit kwaad voeden.

Integendeel de kerkelijke eenheid moet plaatsdijk streng gehandhaafd. En daarom bezitten alle kerspelen slechts één kerkeraad, en staan onder één zelfde kerkelijke jurisdictie daar ter plaatse.

Hier zijn niet zelfstandige kerken, die zich verbondsgevvijs tot een kerkenbond vereenigen, maar het is en blijft ééne kerk, die uitsluitend voor den dienst van predikanten, ouderlingen en diakenen ingedeeld wordt in vakken of groepen, naar het aantal beschikbare kerkgebouwen.

3". Kerspelindeeling beantwoordt dan alleen aan het doel, als ze de leden der kerk indeelt naar hun woonplaats. Dus niet zoo, dat ieder, heel de stad door, uitkiest tot welk kerspel hij wil hooren, maar dat hij hoort tot het kerspel zijner buurt of wijk.

Ook al liet toch het andere zich denken, en al kon hiermede reeds eenige beterschap verkregen worden, toch zou het niet leiden tot wat kerspelindeeling beoogt, en het groot gevaar met zich brengen, van de kerk ia te deelen in predikantenkringetjes, terwijl dan toch de ééne kerk bersten zou, en de andere bestuiven door leegte.

4". Kerspelindeeling, op die wijs ingevoerd, zou er toe leiden, dat weer gelijk het hoort, de kerk en niet de predikant de eerste plaats innam in de beschouwing; dat er eenheid kwam in de leiding, die de Dienst des Woords aan de gemeente gaf, in de catechisatie en bij de predikatie; dat en het kerkbezoek èn het bezoek aan huis onder vasten regel en waarneembare controle zou komen; dat men in de kerken elkaar van lieverlee zou kennen, en niet als te midden van vreemden zou zitten; dat diaconale, presbyteriale en pastorale dienst in verband kon worden gezet; en dat de kerkeraad ontlast zou worden van tal van detailzaken, die in een breeden kring niet recht kunnen beoordeeld worden, en veel beter commissoriaal in een kerspel waren af te doen.

En 50. dat het niet wel mogelijk is, dit stelsel plotseling en met één slag in een kerk, waar men dusver anders leefde, in te voeren; maar dat het wél doenlijk is, bij vacature van een predikant, door den nieuwen prediker te beroepen voor de predikatie in één bepaald kerkgebouw, en bij dit kerkgebouw een deel der stad in te deelen. Zoo voortgaande zou het dan ingevoerd en uitgevoerd zijn, zoodra alle predikantsplaatsen vacant waren geweest.

Men zou daarom wel niet kunnen verbieden of beletten, dat ook leden van elders, of zelfs vreemden in het als kerspelgebouw aangewezen kerkhuis kwamen hooren, maar de overgroote meerderheid der beschikbare plaatsen zou vergeven zijn aan de kerspelbewoners, en de ouderlingen van het kerspel zouden zorgen dat de plaatsen bezet werden.

Dit zou vanzelf teweegbrengen, dat de vergaderde menigte ia hoofdzaak steeds dezelfde bleef, en dat de toeloop van buiten het kerspel hoogstens een smallen rand om het eigenlijke gehoor kon vormen.

Op die wijs nu, in dier voege, en onder die conditie zouden wij meenen tot het nemen van dezen maatregel te moeten aanmanen.

Maar juist daarom kon het gewenscht zijn, dat ook anderen thans zich over deze zaak hooren lieten.

Er kunnen bedenkingen zijn, die ons ontsnapten, feiten waarmee we niet rekenden, belangen die we uit het oog verloren.

Welnu, ga ook hierover door discussie licht op.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen