Voor Kinderen.

KONING EN VELDHEER.

I.

Wie hij is, aan wien de dichter Da Costa de woorden in de mond legt:

i'kHeb met de Heer der Heeren,

Een vast verbond gemaakt." behoef ik zeker den lezers niet te vertellen. Zij kennen den Oranje-vorst, wiens steun en sterkte was in den Potentaat der Potentaten; ze weten wie de prins was die in 't Wilhelmus zegt:

»Mijn schilt en mijn betrouwen Zijt gij o Godt en Heer, "

Zijt gij o Godt en Heer, " In God zijn sterkte en kracht te vinden is heerlijk. Dat hebben zoovele vrome "en groote mannen ervaren. Denk maar aan Mozes en aan David en aan menigeen in de dagen van toen tot nu toe. In onze geschiedenis en in die van andere landen kunt ge er de bewijzen van vinden. Nog kort geleden vertelden we van den vromen Pruisischen veldheer Von Zieten een schoone trek. En hoe ook hij, gelijk de prins bovenbedoeld, 't van God verwachtte, leert ons een andere gebeurtenis, die ik nu wil verhalen.

Misschien is nooit een held in meer gevaarlijken en wanhopigen toestand geweest, dan Pruisens groote koning Frederik II, dien Duitschland nog heden met trots zijn »ouden Frits" noemt. Hij beleefde een zwaren {ijd in die Silezische oorlogen, waarvan de derde, de zoogenaamde zevenjarige, wel het rijkst aan ernstige en roemrijke herinneriugen is.

Het was inderdaad een zichtbare beschikking Gods, dat het kleine opkomende land Brandenburg, zoo geheel zonder vrienden, het kon wagen den handschoen op te nemen, dien bijna al de mogendheden van 't Europeesche vasteland het toegeworpen hadden. Het machtige Oostenrijk, het groote Rusland, het toenmalige Duitsctie Rijk ook, Frankrijk, in 't geheim zelfs Engeland, die alle hadden zich verbonden om den Pruisischen koning, dien men in dwaze geringschatting den j> Markies van Brandenburg" noemde te vernietigen, en zich van den lastigen buurman te ontdoeri. De oude Frits bevond zich daardoor steeds tegenover een tallooze overmacht, die meestal twee of driemaal zoo sterk was als zijn leger; en naar menschelijke berekening was hij reddeloos verloren. Maar God had wat anders met hem voor. Het huis van HohenzoUerns, nauwelijks nog in Duitschland tot macht gekomen, zou niet vernederd worden, maar in glorie schitteren.

De genoemde verschrikkelijke oorlogen waren om het bezit van Silezië, waarop Frederik van Pruisen aanspraken had, die Maria Theresia van Oostenrijk echter niet erkende.

In het jaar r76i scheen de ondergang van den heldhafligen Pruisischen vorst nabij. De Oostenrijksche generaal Laudon, een man van uitstekend veldheerstalent, trachtte zich met het aanrukkende Russische leger te vereenigen, om eindelijk den beslissenden slag tegen Frederik te leveren. Maar deze wist door verrassend snelle marschen en verstandige splitsing steeds de plannen zijner tegenstanders te dwarsboomen, of tenminste te vertragen. In Saksen stond onder onder 't bevel van zijn broeder Hendrik een leger van 33, 000 man, hij zelf echter ijlde aan aan 't hoofd van 50, 000 trouwe soldaten naar Schweidnitz in Silezië, waar een zijner generalen, Von Goltz, hem om hulp verzocht had. Daar gekomen vond hij Laudon reeds op den terugtocht, en nu begon weken lang een verstoppertje spelen en vermoeiend manoeuvreeren, dat geen ander doel had, dan he kleine leger der Pruisen steeds meer en meer te verzwakken, en anderzijds de vereeniging met de Russen tot stand te brengen. Zonder dat Frederik het kon verhinderen, vond deze vereeniging ook in Augustus bij Striegau plaats, en nu zag het 50, 000 man sterke Pruisische leger zich door de vereenigde vijandelijke troepen, 130, 000 man, naar andere berichten zelfs r 70, 000, van drie zijden ingesloten, Frederik bleef nog slechts in den rug vrij, en wel naar den kant van Schweidnitz, en zoo kampeerde hij, zoo goed het ging, niet ver van deze stad bij BüDgelwitz.

De koning ofschoon zelf zonder hoop en op 't ergste voorbereid, paste intusschen wel op dat hij deze stemming aan zijn soldaten niet verried, want hij wist maar al te goed: Een leger, dat het geloof aan de overwinning mist, is reeds geslagen vóór 't eerste schot valt.

Alle vermoeienissen zijner troepen deelend en onder hen levend als een soldaat onder soldaten, reed hij dadelijk na 't betrekken van he kamp alle plaatsen af, om met zijn scherpen blik de noodige regelingen zelf te treffen.

iMessieurs" i) zoo richtte hij zich tot de hem begeleidende generalen en vertrouwden, iMessieurs i), wij zitten hier in een mooien strik en hebben niets meer te doen, dan in geduld en ootmoed te wachten, tot generaal Laudon zal besluiten, den strik toe te trekken. We zullen onze residentie niet weerzien."

De zoolang teruggehouden moedeloosheid brak eindelijk in die woorden uit. Een der heeren echter antwoordde troostend: iMajesteit, uw Pruisen zijn wel in erger toestand geweest, en hebben er zich altijd flink doorgeslagen. Ook ditmaal zal 't niet misloopen."

»Neen, neen, ge maakt mé niets wijs, " zeide Frederik hoofdschuddend. sOnze toestand herinnert mij aan Hochkirch, en het verlies van toen staat mij onuitwischbaar in herinnering geschreven."

sToen lieten we ons verrassen. Majesteit — dat zal nu niet meer gebeuren! Buitendien heeft uw Majesteit het kamp zeer gelukkig gekozen; hier dekken ons uitgestrekte moerassen, daar 't water en ginds aan de overzij 't Nonnenbosch. De arbeid onzer schansgravers zal 't overige doen, om van ons kamp een onneembare vesting te maken."

_ De oude Frits glimlachte droevig, maar liet zich toch wat bemoedigen. > Dat is zoo, mijn beste, een overval als bij Hochkirch kan slechts éénmaal gebeuren! Dat was een duur gekochte les! Ook is ons kamp ditmaal tamelijk goed gedekt, dat valt evenmin te ontkennen! Eh bien 2), we zullen ten minste ons leven zoo duur mogelijk verkoopen."

(Wordt vervolgd)

AAN VRAGERS.

Onze lezeres K. te B. vraagt ook nog de meening van den redacteur, over iets, dat betrekking heeft op het Paaschfeest der Israëlieten. Zij meende namelijk dat van het bloed van het geslachte lam, alleen bij het eerste Pascha aan de dorpels moest worden gestrekenj zooals zij ook meende te mogen opmaken, uit dekantteekeningen van den Staten-Bijbel.

We gelooven dat de kantteekening hier zeer juist oordeelt en dat ook onze lezeres gelijk heeft, en wel op deze gronden:

1. Nergens wordt later ooit meer, als het Paaschfeest wordt beschreven, van dit bestrijken der dorpels met bloed gewag gemaakt.

2. Er was een bijzondere bedoeling mee, namelijk te vrijwaren tegen de straf die de Egyptenaars trof.

_ Hier komt nog bij, dat althans de overlevering meldt, hoe in later tijd het bloed door een priester werd opgevangen en aan het altaar uitgegoten. Trouwens, in meer dan een opzicht verschilde de viering van het Paaschfeest in later tijd van de eerste viering in Egypte.

i) Heeren,

2) Welnu.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen