De Martelaren.

CCXLIV.

NICOLAAS BURTON.

Op het 26 groote Auto-da-fé in Sevilla, den 22en Dec. 1560, werden twee Engelschen gedood. Een dezer was Nicolaas iurton, een koopman uit Londen, die met een koopvaardijschip Spanje bezocht. Hij viel in de handen der inkwiw^^' A^^ ^^^ y'\\^^ dwingen zijn belijdenis naar Gods Woord af te zweren. Hij weigerde dit beslistelijk. Daarom werd hij levend verbrand. De bekende Roomsche geschiedschrijver Llorenti, die de inkwisitie meermalen verdedigt m zijn werk, over deze rechtbank handelende, oordeelt over deze manier van doen niet zeer malsch. „Toegegeven ook als men zoo wil", zegt hij, „dat Burton zich aan eene onvoorzichtigheid schuldig maakte, toen hij te ban Lucai de Barrameda en bijzonder te Sevilla zijne godsdienstige gevoelens uitsprak en het geloof der Spanjaarden verachtelijk maakte, vorderden toch billijkheid en gerechtigheid van de inkwisiteurs, dat zij eenen vreemde, die zijne vaste woonplaats niet in Spanje had, niet straften. Met zijne bijzondere gevoelens had het Heilige Officie niets te maken, daar het immers niet voor vreemdelingen, maar alleen voor het Spaansche volk was opgericht".

Bovendien was de beschuldiging tegen Burton ingebracht, als zou hij met den Roomschen godsdienst gespot hebben, niet anders dan een voorwendsel, want zijn beide vrienden William Burke, een zeeman uit Southampton afkomstig, en Fabrano een Franschman uit Bayonne, werden tegelijk met hem levend verbrand, ofschoon zij niet van bespotting van den landsgodsdienst waren aangeklaagd.

Niet alleen in Spanje zelf rookten de Auto-da-fé's en vielen de martelaren van Christus' kerk. Ook in de Spaansche koloniën trad de onverbiddelijke inkwisitie op tegen de geloovigen, die op hunne handelsreizen te Goa, Mexico enz. vertoefden. In Mexico werden in den jare 1574 een Engelschman en een Franschman als onboetvaardige Lutheranen (zooals de Roomsche kerk zeide) levend verbrand. Ten jare 1659 werd in deze zelfde stad een schitterend Auto-da-fé gevierd, bij welke gelegenheid William Lamport, een Ier tot den vuurdood werd veroordeeld, „overmits hij door de dwalingen van Luther en Calvijn aangestoken was". Hij was de maker van twee geschriften, in een van welke hij volgens het vonnis der inkwisitie „over het Heilige Officie, zijn inrichting, wijze van handelen, enz. zoo gesproken had, dat in het gansche geschrift met één woord te vinden was, hetwelk niet strafschuldig zijn zou, niet slechts omdat het ons heilig geloof kwetste, maar het zelfs bespotte". Over het andere werd niet zachtzinniger geoordeeld. Toen Lamport op den dag zijner terechtstelling aan den paal stond en zijn hals in den ring was gebracht voelde zich zijn hart verblijd in God, zoodat hij den dood zonder vreeze tegemoet ging

Daarom liet hij de stellaadje, waarop zijne voeten stonden, los, stortte zich ter neder en brak in den ring de hals. Rome's dienaren schreven later van hem, dat hij telkens naar de wolken opzag, volgens hen, om den duivel te zoeken, maar volgens degenen, die weten wat beteekent naar boven op te zien, om als een andere Stefanus, zijnen Borg en Middelaar Jezus Christus te zoeken.

Vier groote Auto-da-fé's en verscheidene kleinere hebben de Reformatie in Spanje zoo goed als vernietigd. Valladolid en Sevilla de kweekplaatsen van de kerk van Christus, die naar den Woorde Gods verlangde te leven, zijn getuigen geweest van de schitterendste Auto-da-fé's, waarbij velen in de vlammen omkwamen, maar nog meer dezer als boetelingen den Christus en Zijn Woord verloochenden en tot den schoot van Rome's kerk terugkeerden. Doch niet alleen in die plaatsen werden die geloofsvertooningen gehouden. „Van 1560 tot 1570 werd in alle twaalf steden, waarin toen ter tijd provinciale gerechtshoven der inkwisitie bestonden, jaarlijks ten minste één openbaar Autoda-fé gevierd en bij elk daarvan traden aanhangers der nieuwe leer op het schavot". Vorsten, aanzienlijken, mannen en vrouwen van hoogen staat, vereerden deze zoogenaamde plechtigheden met hunne tegenwoordigheid.

Den 25en Februari 1560 vierde de inkwisitie een Autoda-fé ter eere van de jonge koningin Elizabeth van Valon, e dochter van Hendrik I van Frankrijk. Onderscheidene eloovigen werden bij die gelegenheid aan den vuurdood vergegeven. „De Hertog van Brunswijk leverde toen enen uit zijn gevolg aan de vlammen over, om daardoor ijn haat tegen de Gereformeerde leer te betuigen en de uitschers, Vlamingen en Franschen, die aanwezig waren n in hooge mate van ketterij verdacht werden, eenen eldadigen schrik te geven".

Het dooden van geloovigen, die vreemdelingen waren, bewoog de mogendheden om zich bij het Spaansche hof te beklagen over de geweldenarijen hunnen onderdanen aangedaan, maar de inkwisitie sloeg er geen acht op. Zelfs de verordeningen van hare eigen overheid lieten haar onverschillig. De Engelsche gezant Mann kon te Madrid slechts voor zich zelven godsdienstvrijheid verkrijgen, maar zijn dienaren moesten naar de mis. Koningin Elizabeth kon hiertegen protesteeren, zooveel zij wilde, voor de Spaansche geestelijkheid was de leuze : „Alleen Rome's godsdienst zal in Spanje heerschen." Eeuwen is dit pogen gelukt. Maar eindelijk is in de tweede helft dezer eeuw het beginsel der Reformatie in Spanje weer opgekomen en de Heere is bezig Zijn kerk te bouwen in de asch der martelaren van de i6e eeuw.

DE GAAY FORTJVIAN,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen