Buitenland.

Duitschland. Uit de Gerefo rmeerdc kerk in Duitschland.

Nu ongeveer twintig jaren geleden scheen het alsof de' Gereformeerde kerk in Duitschland weer zou gaan herleven. Dr. A. Zahn had door een geschrift, waarin hij de oorzaken van den achteruitgang der Gereformeerde kerk noemde, in Duitschland de geesten wakker geschud. De Reformirte Kirchenzeitung, onder redactie van Pastor Calaminus van Elberfeld, was het met Dr. Zahn eens, dat het prijsgeven van de kenmerkende leerstukken der Gereformeerde kerk, vooral van dat der souvereiniteit Gods, oorzaak werd dat de eene Gereformeerde gemeenschap na de andere in de Unie werd opgelost. Men begon er over te denken om de studeerende jongelingschap, die later geroepen zou zijn om de Gereformeerde kerken in Duitschland te dienen,

in de gelegenheid te stellen in de Gereformeerde leer aan de Universiteit onderwezen te worden;

men sprak er zelfs over om eene Vrije Universiteit op Gereformeerden grondslag in Duitschland te stichten. Toen het daartoe niet kwam,

werd het uitgesproken, dat het 't best zou zijn om Gereformeerde studenten aan de Vrije Universiteit te Amsterdam te laten studeeren. Doch ook daarvan is niets gekomen. Het plan werd daarop geopperd om aan enkele Universiteiten privaatdocenten aan te stellen, die de Gereformeerde beginselen zouden voorstaan.

Of het daartoe gekomen is, weten wij niet.

Het kan zijn dat door „den Gereformeerden Bond" aan enkele Universiteiten privaat-docenten benoemd werden. Doch al is dit geschied, dan moet daartegenover het feit gesteld worden, dat op dit oogenblik niet één hoogleeraar aan een Duitsche Universiteit het Gereformeerde beginsel voorstaat.

De redactie van ü& Reformirte Kirchenzeitung ging van pastor Calaminus over op professor Muller.

In plaats van een blaadje dat in boekvorm werd uitgegeven, werd het een weekblad, dat veel beter figuur maakte. De hoogleeraar Muller had hoop gegeven dat hij het Gereformeerd beginsel zou bepleiten, doch hierin is men teleurgesteld. Hij noemde de volgers van den Duitschen Theoloog Ritschl „Broeders", terwijl het toch hoe langer hoe meer openbaar wordt, dat de Ritschlianen, zij het ook onder andere vormen, het oude Rationalisme doen herleven.

De oudere Gereformeerde bladen als; „Der Pilger" in Elberfeld; der „Einzige Trost" in Hannover, de „Reformirte Kirchenzeitung' van de kolonie in Berlijn, zjjn van te weinig beteekenis om invloed op den gang van zaken uit te oefenen. De „Gereformeerde bond" werd daarbij verkeerd opgezet. In plaats van eene vereeniging te stichten, met Gereformeerde statuten, heeft men eerst alle mannen die zich den Gereformeerden naam niet schaamden vereenigd, om daarna de statuten vast te stellen.

Er werden daardoor elementen in den Bond opgenomen, waarmede de man, die getoond had de breuke der Gereformeerde kerk in Duitschland recht in te zien, niet kon saamwerken.

Een bond waarvan professor Ebrard uit Erlangen met een vrije consciëntie lid zijn kon, mocht niet het middel zijn om datgene, wat de Gereformeerde kerken onderscheiden van andere kerken, te doen herleven, al werd ook de Heidelberger Catechismus tot grondslag genomen.

Geen wonder dat een man als Dr. Zahn aan dien bond den rug toekeerde. Ook kan het ons niet verbazen dat de Gereformeerde bond niet in staat bleek om het sluimerend en verdervend leven te doen ontwaken. Wij gevoelden aanstonds toen Dr. Zahn er zich aan had onttrokken, dat de Gereformeerde bond van een element beroofd was, 't welk voor zijn leven onmisbaar was. Niet om zijn persoon, maar om het scherp belijnd beginsel, dat hij voorstaat.

Niet dat het Gereformeerd beginsel van Duitschland in de kerken en onder de predikanten geen vertegenwoordigers meer heeft. Dr. A. Zahn heeft onder de predikanten enkele vrienden en geestverwanten, die even als hij de theologische gedachte van wijlen Dr. Kohlbrügge van Elberfeld voortspinnen. AUes wat Gereformeerd is in Duitschland, of bijna alles, ziet in Dr. Kohl­ brügge en Wiehelhous de mannen die de banier der zuivere Gereformeerde leer omhoog hebben gehouden. En wij hebben er ons in te verblijden dat de Heere die beide mannen heeft verwekt. Dat er nog predikanten zijn als Ciëno te Eddige, Hansen te Hannover, Künbrei en Rothweiler te

Elberfeld, Langen te Osnabrück, Hold te Nordhorn, Funk te Oberplünitz in Saksen, Rühler te Sundhausen in de provincie Saksen, Felke te Repelen bij Moers, Beiter te Friedenau bij Berlijn, Geutz te Maagdenburg, Behremds teSpanbeik in Hannover, die het Evangelie van Gods vrije genade in Christus verkondigen, is te danken aan den arbeid van Kohlbrügge en die van Dr. Zahn, welke er steeds op uit was om op Kohlbrügge te wijzen. Maar voorzoover ons bekend is, is er geen band die deze mannen saambindt, waardoor zij gemeenschappelijk den strijd

tegen kerkverwoestende machten kunnen strijden.

Met andere woorden, de Gereformeerde krachten zijn verstrooid, niet georganiseerd. De Gereformeerde bond is voor hen onbruikbaar, maar waarom houden zij niet een conferentie om althans den treurigen toestand der Gereformeerde kerken in Duitschland te bespreken en voor het aangezicht des Heeren te brengen? Wij zullen er ons in verheugen wanneer wij vernemen, dat de Gereformeerden in Duitschland de noodzakelijkheid van nauwere aaneensluiting, niet alleen hebben gevoeld, maar dat zij ook er toe kwamen om eene organisatie in het leven te roepen, waardoor men door gemeenschappelijken arbeid een dam zoekt op te werpen tegen de stroomen des ongeloofs.

Het heeft ons verheugd dat Dr. Zahn uit Stuttgart gedurende twee semesters voorlezingen gehouden heeft in Tubingen, om de studeerende jongelingschap te waarschuwen tegen de moderne schriftcritiek. Maar noch van de zijde van den Staat, noch van wege de kerk, is hij in zijn streven gesteund. Ten slotte heeft de moedige strijder tegen het moderne criticisme zijn reizen naar Tubingen gestaakt. De voorlezingen die Dr. Zahn hield, heeft hij in een boek, getiteld: „Winter in Tubingen" laten drukken.

Kenmerkend voor Duitsche toestanden is het feit, dat toen Dr. Zahn in Stuttgart, dus in de plaats waar hij alspredikant arbeidt, zijn jongste boek aan studenten, die pas hunne studiën in de Theologie waren begonnen, wilde ten geschenke geven, dit hem door den Oberstudiënrath werd verboden!! Wie zou het in Nederland denkbaar achten dat een of ander college er zich tegen zou verzetten wanneer een schrijver aan studenten een boek wilde ten geschenke geven ?

Een verblijdend teeken des tijds is het, dat de boeken vermenigvuldigen, welke de hedendaagsche schriftcritiek bestrijden. Een eenvoudig predikant, met name Ruppreicht, in Beijeren, heeft zich in deze verdienstelijk gemaakt. Het getal boeken, dat de onhoudbaarheid van de critiek van een Wellhousen aantoont, is groot.

De Heere geve dat nog eenmaal in Duitschland de Gereformeerde kerken, door terugkeer tot de wet en het getuigenis, een zout mogen zijn dat ook de Luthersche kerk voor bederf bewaart.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen