De Zending.

XXIII.

Na van den „pionier van Afrika" David Livingstone gesproken te hebben, wenschen wij nog een blik' te slaan op de zending en hare vruchten in Oost-Afrika. Eerst nadat de slavenhandel in het westen door de Engelschen onderdrukt was, werd de aandacht van Europa gericht op de ellende van Oost Afrika, en wel voornamelijk door zendelingen. Van het noorden drongen na 1848 de Duitschers Krapf en Rebmann het binnenland in en ontdekten de sneeuwbergen Kilema, Adscharo en Kenia. Van het zuiden maakte zich, zooals wij gezien hebben, Livingstone op en onderzocht de Sambesirivier en hare bronnen. Andere ontdekkers kwamen na hem en verspreidden hoe langer hoe meer licht over de binnenlanden van dat werelddeel. In 1885 hebben de Europeesche mogendheden dit Oost-Afrika onder zich verdeeld. De Portugeezen hebben de streek tusschen de Delagoabaai en Kaap-Delgado, die zij van 1506 af reeds bezaten, behouden. Noordwestelijk hiervan ligt de Britsche kolonie Njasa-land (het hoogland van de Schere en de westkust van de Njasa). Van Kaap-Delgado tot aan de Umba-rivier ligt de Duitsche kolonie Oost-Afrika. En hieraan grenst wederom Britsch grondgebied (Witu, Alasai en Uganda). De Portugeezen hebben in hunne koloniën het pausdom ingevoerd. Het groote gebied, dat Duitschland hier het zijne noemt, wordt begrensd ten noorden door den Kilima-Ndscharo, ten oosten door den Indischen oceaan, ten zuiden door de rivier Roonma en ten westen door de 3 groote muren Nijassi, Tanganyta en Nyanza. Tot voor enkele jaren hadden de volkeren, hier wonende, nooit van den Heiland gehoord. Livingstone is er het eerst de zending begonnen en na hem arbeidden er de broeders Krapf, Rebmann en Ehrhardt, Duitschers in dienst van het Londensche genootschap. Na den dood van Livingstone werd er krachtiger opgetreden. Het Oost-Afrikaansche en het Beiersche zendinggenootschap arbeidden er nu in vereeniging met Engelsche zendelingen. Op Engelsch territoir heeft de missie zich vooral in Uganda van hare taak gekweten onder zwaren strijd, 't Was Stanley, die op zijn tocht door Afrika eenige maanden aan het hof van Altesa, koning van Uganda doorbracht, welke de aandacht op dit rijk vestigde. Door groote geldelijke bijdragen daartoe in staat gesteld — giften van f 240, 000 werden willig geschonken — sloeg de Engelsch kerkelijke zending de hand aan den ploeg en reeds 8 maanden na het ontvangen van Stanley's opwekkingsbrief, landden de eerste zendelingen op de kust van Zanzibar, om de banier des kruises in Uganda te planten. Augustus 1876 werd Alpwapma bereikt en de eerste zendingspost opgericht, in Januari 1877 de zuidelijke oever van het meer Ukerewe en vijf maanden later de hoofdstad van koning Altera Rubaga. Slechts een drietal der zendelingen kwam ter plaatse der bestemming. Witera ontving hen vriendelijk, maar verlangde vooral, dat zij hem kruit en kanonnen zouden maken. Nadat twee dezer vermoord waren, bleef Wilson alleen over. Kort daarop voegde zich echter de Schotsche edelman-werktuigkundige Mackay bij hem. In 1879 kwamen nieuwe zendelingen den Nijl af tot hen, maar ook eenige Roomsche missionairen trokken dit land binnen. Bange en droeve dagen hebben genoemde zendelingen hier doorleefd; telkens waren zij in gevaar hun leven te verliezen en de koning toonde zich nu eens der zending niet ongenegen, dan weer stelde hij zich in verbinding met de Roomschen, dan weer was hij Mohammedaansch gezind. Tot zijn dood (10 October 1884) bleef hij afkeerig van de waarheid en slechts 87 zijner onderdanen waren toen gedoopt. De opvolger van Mtera, zijn zoon Muanga, toonde zich een beslist vijand der zending. Alle zendelingen, Mackay uitgezonderd, die als gijzelaar achterbleef, moesten het land verlaten. Bisschop Hannington werd op bevel des konings gedood en vele zijner onderdanen stierven den marteldood, blijmoedig getuigenis afleggende van hun geloof in Christus. In 1887 werd koning Muanga door zijne onderdanen verdreven en in zijn plaats een Muzelman gekozen, die de Protestanten en Roomschen uit het land zette, 't Gelukte den Christenen echter, Muanga een jaar later te herstellen op zijn troon en sints dien tijd zijn zij heer en meester in Uganda, vooral nadat in 1890 Engeland dit rijk onder zijn protectoraat genomen had. Doch nu ontstond er strijd tusschen de Protestantsche en de Roomsche missie, welke gevonden is met de toewijzing van een bepaald arbeidsveld in dit rijk aan elke missie.

Verlaten wij nu het vasteland van Oost-Afrika en bezoeken wij ten slotte de eilanden Mauritius en Madagascar. Mauritius wordt door Engelsche zendelingen bearbeid, die er niet zonder vrucht het Evangelie brengen. Madagascar heeft echter langer weerstand geboden aan de waarheid in Christus. Dit groote eiland, van Afrika's oostkust gescheiden door het kanaal van Mozambique is sedert eeuwen bekend. Door de inboorlingen in oude tijden Nossi-Ndambi (eiland der wilde zwijnen) genoemd, kreeg het van den zeevaarder Mareo Tolo, in de 13de eeuw den naam van Magastar of Madagascar. Franschen, Nederlanders en Engelschen wendden langen tijd tevergeefs pogingen aan om er vasten voet te krijgen. De ongezondheid der kusten, het gebrek aan havens en bovenal de vrijheidszucht der bevolking, beletten elke blijvende vestiging. Toch wisten de Franschen eenige punten te bezetten, op listige wijze verdragen aan te gaan, die telkens aanleiding gaven tot eene expeditie. Doch ook de Engelschen lieten zich zeer aan het eiland gelegen liggen. Thans staat het eiland onder protectoraat van Frankrijk, dat de laatste vorstin Ranavalona III onttroond en naar Algiers verbannen heeft.

Deze hoofdvolken zijn op dit eiland gevestigd: de Betsimasarakas, die aan Maleiers doen denken; de Sahalawas, die veel met de kaffers overeenkomen en de Howas, die de kern der bevolking uitmaken. Onder koning Rademal wisten de Engelschen de Howas tegen betaling van 8000 pond sterling per jaar te doen afzien van den uitvoer van slaven. Bovendien verbonden eerstgenoemden zich Radama een twaalftal Engelsche officieren te zenden, die zijn volk den krijgsdienst zouden leeren en zendelingen, om de jeugd in 't lezen en schrijven te onderrichten, 't Evangelie mochten zij echter niet verkondigen; dit achtte de koning onnoodig. Met ijver legden de zendelingen zich op hun taak toe en al v/as het prediken hun verboden, toen zij genoegzaam met de taal bekend waren, begonnen zij den Bijbel in de taal der Madagassen over te zetten, welke vertaling juist voltooid was, toen in 1836 de groote vervolging onder koningin Ranavalona I uitbrak, 't Bleek toch toen, dat de missionairen in stilte den Christus hadden verkondigd, zoodat er duizenden Christenen op Madagascar waren. Van dezen werden velen op wreede wijze ter dood gebracht, zooals Assolama en Rafazalsky, die juichend den dood te gemoet gingen. Het bloed der martelaren was ook hier het zaad der kerk. In 1861 hield deze vervolging op, in het jaar van Ranavalona's sterven. Hare opvolgers handhaafden godsdienstvrijheid, totdat Ranavalona II zich bij de Christelijke kerk voegde en deze beschermde. Ongeveer 1/10 der bevolking belijdt thans den Christelijken godsdienst, 140.000 kinderen bezoeken de scholen en 5000 inlandsche predikers verkondigen het Evangelie des Heeren. Ofschoon Frankrijk Rome's kerk bevoordeelt, staat het de Protestantsche kerken nergens tegen.

En hiermee staan we aan het eind onzer reize om de wereld, begonnen om de Protestantsche missie en hare vruchten te leeren kennen. En onze conclusie is dat boven haar wel het woord geschreven mag worden: „De morgenstond is gekomen en het is nog nacht."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen