Buitenland.

Engeland. De Engelsche Zondag steeds meer bedreigd.

De vereeniging die in Engeland tracht den dag des Heeren te bevorderen, heeft in deze maand, gelijk zoovele Godsdienstige vereenigingen, haar Jaarvergadering gehouden. Er werd op die vergadering medegedeeld, dat van het geïllustreerde orgaan der vereeniging, „de Paarl van de dagen" i2i.oooex. gedrukt werden. Een van de bestuursleden had een voorstel in het Parlement gedaan, om het handelen op Zondag te beperken. Er werd met groot leedwezezen uitgesproken, dat het streven der vereeniging zeer werd gedwarsboomd door het voorbeeld van de hoogste famiUën in het land, die den Zondag gebruiken als een dag om zich te vermaken, waardoor zij het Goddelijk karakter van den Zondag miskenden.

Het was aan de aandacht van het bestuur niet ontgaan, dat het Alexandra paleis met concerten des Zondags was geopend; te vergeefs waren de bestuurders van deze instelling er op gewezen, dat zij grovelijk de wet overtraden en ook ingingen tegen de afspraak, volgens welke alleen in de week concerten zouden gegeven worden. Men had ook gepoogd het London County Council te bewegen, om het verlof tot het houden van concerten op Zondag in te trekken. In niet minder dan zes en vijftig plaatsen werden zulke muziekuitvoeringen gehouden.

Ook werd het bouwen op Zondag tegengaan; te Brighton was door den Gemeenteraad besloten dit verbod voortaan bij het doen van aanbestedingen van stadswege in de bestekken op te nemen.

Men ziet uit dit alles, dat helaas in Engeland de dag des Heeren steeds minder geacht wordt.

Duitschland. Een gedenkteeken voor Schleiermacher.

Men wil in Duitschland een standbeeld voor Schleiermacher oprichten. Het is niet te ontkennen, dat deze theoloog en wijsgeer een grooten invloed ten goede uitoefende op zijn tijd. Met de zaak der religie was het in Duitschland en daarbuiten, vóór zijn optreden, allertreurigst gesteld. Het was alsof het den adem van het koude, platte rationalisme, waardoor men op Kerstmis over stalvoedering en op Paschen over het nut van een goede wandeling predikte, alle bloemen en bloesems van den hof des Heeren had doen verdwijnen. De Theologie deelde in het lot van de religie. Men schaamde zich als het ware er voor, dat men de Heilige Godgeleerdheid bestudeerde; alleen de behoefte om eenige mannen te hebben die als predikanten konden optreden, kon nog het instandhouden eener Theologische faculteit rechtvaardigen. Doch Schleiermacher trad op, gelijk Dr. A. Kuyper het in zijn Encyclopedie het uitdrukt, om te betoogen dat „het religieuse leven tot sieraad is van de eigen ziel, en de levenstinctuur voor het volk." Aan de religie wilde hij weer de eere geven die haar toekomt, en het was zijn streven om voor haar een Theologie te scheppen die medetelde.

Toch heeft Schleiermacher er toe medegewerkt, om de na Napoleon's val ontwaakte godsdienstige aspiration, weder in verkeerde banen te leiden. Het moet de theologie te doen zijn om de kennisse Gods, doch Schleiermacher wilde alleen jagen naar de kennis van de kerk. Het wezen van de religie stelde hij in het afhankelijkheidsgevoel, terwijl hij de leer des heils afleidde uit het gemoed, dat, vanden geest der Christelijke gemeente doordrongen, niet slechts de dogmatische bepalingen der kerk, maar ook de Heilige Schrift aan een scherp ontledende critiek kon onderwerpen.

Schleiermacher is dan ook de vader geworden van de Vermittelungstheologie en niet minder van de moderne theologie. Zoowel de Modernen als de Ethischen ten onzent, alsook de Ritschlianen in Duitschland, zijn geesteskinderen van Schleiermacher. Het dooreenvloeien der grenzen is bij al die richtingen het kenmerkende. Zij leeren een eeuwige schepping of wisschen de grens tusschen tijd en eeuwigheid uit, door de mogelijkheid te stellen van een bekeering na den dood; zij loochenen een absoluut onderscheid tusschen het natuurlijke leven en het genadeleven, of wisschen de grens uit, die er bestaat tusschen Kerk en wereld, door de leer van een volkskerk, enz. enz.

Daarom doet het ons leed — niet dat men voor hem een gedenkteeken wil oprichten; dat komt' de persoonlijkheid van Schleiermacher toe, meer dan velen anderen die door het nageslacht zijn verheerlijkt, — maar dat men dit voor hem doen wil, gelijk het in de oproeping van het comité heet, „als prediker van het Evangelie van Gods genade”.

Dat is Schleiermacher niet geweest; men moge hem eeren als wijsgeer, als den man die de religie en de studie der Godgeleerdheid weer tot eere gebracht heeft, als een warm vaderlander, die aan zijn volk in de dagen der vernedering en in die der verhefling onschatbare diensten bewezen heeft; — doch een prediker van Gods genade in Christus is Schleiermacher niet geweest.

— De Berlijnsche Stadtmission en Hofprediker Stöcker.

Den gden Maart van dit jaar herdacht de Berlijnsche „Stadtmission" hoe zij voor 25 jaren onder leiding van den ex-hofprediker Stöcker op nieuw werd gereorganiseerd. In 1874 werd geconstateerd, dat [20 % van de huwelijken kerkelijk werd ingezegend, terwijl nauwelijks de helft der geboren kinderen werd gedoopt.

„Hoerah, de eerste 10, 000 heidenen!" kon een sociaal democratisch blad uitroepen. In de laatste jaren is men toch zóó ver gevorderd dat te Berlijn bij kinderen uit Evangelische ouders geboren, van ico er 95, 88 en van de helft der kinderen uit gemengde huwelijken geboren, er 97, 55 in een Protestantsche kerk werden gedoopt. Van de kinderen in onecht geboren werden er 65.03 op de honderd gedoopt. Wat het inzegenen van huwelijken aangaat is de verhouding ongunstig. Van de honderd burgerlijk gehuwden van Evangelische echtparen verlangden in 1899 er 65, 88 de kerkelijke bevestiging; bij gemengde huwelijken slechts 59 92.

Dat de toestanden in Berlijn verbeterd zijn, is vooreerst te danken aan den arbeid der Stadtmission. Deze werkt thans onder leiding van Stöcker met vijf inspecteurs, 46 Zendelingen en 9 helpsters. Ook heeft de sphtsing der groote wijken veel goeds uitgewerkt. Er is alle reden tot dankbaarheid aan God, dat de ongunstige toestand van voor 30 jaar voorbij is.

De gewezen hofprediker die èn zijn kerk tct meerder arbeid wist te prikkelen èn de ziel was van de „Stadtmission, " is door de Godgeleerde faculteit van Greifswald tot Doctor in de Godgeleerdheid, honoris causa, gepromoveerd. Voor den 66 jarigen strijder, die nog altijd onvermoeid is, en die nog steeds de sociaaldemocratie met kracht bestrijdt en nog telken s

zijne stem laat hooren, om den eisch te stellen, dat de Kerk des Heeren meer vrijheid en zelfstandigheid moet bezitten, dan haar door den Oppersten Bisschop, den Koning van Pruisen, wordt toegestaan, is dit een groote voldoening. Keizer Wilhelm II heeft hem als hofprediker ontslagen, juist omdat hij den eisch om meer vrijheid en meerdere zelfstandigheid tegenover zijn monarch meende te moeten volhouden; de Pruisische Synode wilde hem niet tot li van hare permanente commissie benoemen, al was hij ook op het candidatenlijstje geplaatst, en al scheen zijne verkiezing zeker, enkel omdat er bericht van den Keizer was ingekomen, dat de verkiezing van den ontslagen hofprediker hem niet aangenaam wezen zou. Eere daarom aan de Universiteit van Greifswald, die den strijder voor het Koninkrijk Gods heeft durven kronen met haar doctorstitel. „Die Mij eeren zal Ik eeren", wordt ook hier weer bewaarheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen