Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De authentieke tekst onzer Liturgie.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De authentieke tekst onzer Liturgie.

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Nadat de bekende Bijbeluitgave van de Flakkeesche Boekdrukkerij verschenen was, is in 1897 door hare bewerkers daaraan nog toegevoegd eene uitgave van de berijmde Psalmen, de Formulieren van eenigheid en de Liturgie, naar den door de Kerken vastgestelden tekst. Deze uitgave, die geheel bewerkt was door Dr. H. H. Kuyper en den ondergeteekende, is toen in onderscheidene artikelen van de Kerkelijke Courant, uit de jaren 1899 tot 1901, door Prof. Gooszen en door Dr. van Langeraad aangevallen, daar zij, volgens deze schrijvers, van de Liturgie een tekst gaf, die volstrekt niet authentiek of officieel was; terwijl zulk een tekst, althans volgens Prof. Gooszen, het best gevonden werd in eene uitgave van het jaar 1737, die dan ook door hem gevolgd was bij de door hem bewerkte uitgave van de Nederlandsche Bijbelcompagnie. Daartegenover gaf Prof. H. H. Kuyper in 1901 zijne brochure: „De authentieke tekst der liturgische geschriften gehandhaafd tegen Prof. Dr. M. A. Gooszen." Hierop volgde nog in hetzelfde jaar een kort antwoord van Prof. Gooszen, toegevoegd aan eene uitvoerige repliek van Dr. van Langeraad, waarin deze wel toegaf, dat de door Prof. Gooszen uitgegeven tekst niet de authentieke was, maar voorts trachtte aan te toonen, dat die tekst te vinden was in een door hem ontdekt afschrift, dat geteekend was door den praeses en den assessor der Plaagsche Synode van 1586. En op dit laatste betoog heeft nu Prof. H. H. Kuyper nog eenmaal geantwoord in een pas verschenen geschrift, dat tot titel heeft: „Is de authentieke tekst der Liturgie in 1586 of in i6ig vastgesteld? Antwoord aan Dr. L. A. van Langeraad."

In deze brochure wordt, na een kort antwoord aan Prof. Gooszen en een paar inleidende opmerkingen, eerst gehandeld over het door Dr. Van Langeraad gevonden document; waarvan duidelijk wordt aangetoond, dat het geenszins de beteekenis heeft, die door dezen daaraan werd toegekend, o. a. omdat het zeer onvolledig is, daar het nog niet eens een derde gedeelte van onze Liturgie bevat, en omdat het bovendien een zeer slordig afschrift is, waarin vele, en soms groote, fouten en leemten onmiskenbaar aan ieder in het oog springen. Daarna worden, met dezelfde klaarheid en betoogkracht, de redeneeringen wederlegd, waarmede Dr. Van Langeraad bestreden had, dat de tekst der Flakkeesche uitgave door de Dordtsche Synode van 1619 als authentiek of officieel was vastgesteld; waarbij o. a. een goed gebruik wordt gemaakt van onderscheidene, blijkbaar uit den tijd der Dordtsche Synode afkomstige aanteekeningen in een aan Prof. Biesterveld toebehoorenden verzamelband van stukken. En ten slotte wordt nog in het licht gesteld, dat die tekst, ook volgens Dr. Van Langeraad zelven, inderdaad dezelfde is als de door hem gevondene, behoudens enkele zeer kleine afwijkingen, en natuurlijk met verbetering van de fouten die daarin blijkbaar door den afschrijver gemaakt zijn; zoodat het verschil dan ten slotte neerkomt op de vraag, of die tekst door de Dordtsche Synode van 1619 is vastgesteld, dan wel, althans voor het grootste gedeelte, door de Haagsche Synode van 1586. Een verschil, waarbij de geheele bestrijding van Dr. Van Langeraad wel eenigszins zonderling wordt; tenzij dan, dat hij op die gelijkheid van tekst aanvankelijk niet verdacht was, of althans niet genoegzaam gelet heeft.

Voor de kerkelijke praktijk, die alleen te doen heeft met hetgeen de Liturgie inhoudt, heeft de historische quaestie over den tijd, waarop zij is vastgesteld, uit den aard der zaak weinig beteekenis. Maar op zichzelve is toch de behandeling van die quaestie in menig opzicht belangrijk; ook met name om de historische bijzonderheden, die daarbij vanzelf ter sprake komen. P2n in zooverre kan men Dr. van Langeraad slechts dankbaar zijn, dat hij door zijne bestrijding, waarin hier en daar zonder twijfel ook goede bouwstoffen voor de geschiedbeschrijving zijn aangebracht, bovendien aan Prof. H. H. Kuyper aanleiding heeft gegeven tot het schrijven dezer nieuwe historische studie. Wie belangstelt in de geschiedenis onzer kerken en in het ontstaan 'onzer Liturgie, zal genoegen en vrucht hebben van de lezing dezer bladzijden, die in schoonen vorm een degelijken inhoud gpven.

Nog te meer, omdat de schrijver eene slotparagraaf daaraan heeft toegevoegd, waarin hij eene algemeene critiek geeft op de door Dr. van Langeraad gevolgde historische methode. Hiertoe zijn uit diens historische studiën drie voorbeelden gekozen; nl. de wijze waarop door hem geantwoord is op de volgende vragen: of Guido de Brés , toen hij de Geloofsbelijdenis had opgesteld, dezen aan Calvijn ter inzage heeft gezonden; hoe de acta der Haagsche

Synode van 1586 zijn weggeraakt; en of onze vaderen eerst na 1572 begonnen zijn Calvinistisch te worden. De behandeling dezer vragen hangt zeker met de quaestie van de vaststelling onzer Liturgie niet rechtstreeks samen. Maar zij was toch hier niet misplaatst. En zij draagt er ongetwijfeld toe bij, om de belangrijkheid dezer studie te verhoogen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 22 juni 1902

De Heraut | 4 Pagina's

De authentieke tekst onzer Liturgie.

Bekijk de hele uitgave van zondag 22 juni 1902

De Heraut | 4 Pagina's