Nationaal.

Dr. Kromsigt houdt in de Gereformeerde Kerk vol, dat de vrijmaking van het Hooger Onderwijs geen nationaal belang raakt, maar alleen een privilegie bedoelt voor de Gereformeerde Kerken.

Ons argument, dat het wetsontwerp voor de Theologische faculteit der Vrije Universiteit geen de minste vrucht af werpt, wordt aan de lezers der Gereformeerde Kerk niet eens meegedeeld, laat staan weerlegd.

De Vrije Universiteit en de Vrije Kerk komen volgens Dr. Kromsigt beide uit den separatistischen wortel op, geven aan het ongeloof het nationale leven prijs en trach ten slechts voor een kleine groep het zout der Gereformeerde beginselen te bewaren.

Wij zijn op kerkelijk en politiek gebied labadist.

Tegen deze averechtsche voorstelling van ons bedoelen mag de Heraut niet nalaten te protesteeren. Hoe vlijtig deze voorstelling door Dr. Hoedemaker en zijn volgelingen gepropageerd wordt, ze is onwaar. En bij een eerlijk debat mag men aan zijn tegenstander geen bedoeling toeschrijven, die lijnrecht met zijn woorden en daden in strijd is.

Het valsche separatistische beginsel, waarvan Dr. Kromsigt ons beschuldigt, is door niemand scherper dan door de Herani bestreden. Als goede Calvinisten zijn wij nooit tevreden geweest met een stuk van het leven, een deel der natie, maar hebben wij geworsteld om voor heel ons volk en voor elk terrein des levens de ordinantiën Gods weder tot eere te brengen. Heel onze strijd op pohtiek en kerkelijk gebied had geen ander doel, dan om het zout van Gods Woord weer in te dragen in ons volksleven. Van Doopersche mijding, van Ethische politicophobie, van mystiek ons terugtrekken „met een boekske in een hoekske", is bij de Heraut nooit sprake geweest. Eer omgekeerd is op elk terrein van het

leven, van School en Gezin, van Kunst en Wetenschap, van Staat en Kerk, rusteloos ons roepen geweest dat alleen in terugkeer naar de Christelijke beginselen heil voor ons volk gelegen was.

In dat doel zijn wij het met onze Gereformeerde broeders in de Hervormde Kerk van harte eens. En verschil is er alleen over de middelen, waardoor dit doel het best bereikt kan worden.

Dr. Kromsigt en de zijnen wachten daarbij alle heil van een Overheid, die weer professie doen zal van de Gereformeerde religie; van een volkskerk, die weer tot de belijdenis en tucht der Vaderen zal terugkeeren; van onze nationale Universiteiten, die weer door mannen van de Gereformeerde gezindheid zullen bezet worden.

Ons heeft de historie geleerd, dat een Overheid, die voor een bepaalde kerk partij kiest, altijd eindigt met haar aan banden te leggen; dat een volkskerk noch de belijdenis noch de tucht zuiver handhaven kan; dat de nationale Universiteiten zelfs onder de hoede eener Gereformeerde Overheid - maar al te vaak een broeinest van allerlei ketterijen geweest zijn.

Maar al had de historie ons dit alles niet geleerd, dan nog zou het feit, dat Nederland een land is van gemengde bevolking, waaronder de Gereformeerden slechts een minderheid vormen en dat de Grondwet elk bevoorrechting van de eene gezindheid boven de andere verbiedt, ons gedwongen hebben rekening te houden met den geheel veranderden toestand, waarin wij leven, en niet vruchteloos onze kracht te verspillen aan de verwezenlijking van een ideaal, dat toch niet bereikt kan worden.

Ook in die dubbele les der historie spreekt voor ons een stemme Gods, die wij te eerbiedigen hebben.

Vraagt men, van wie thans de meeste invloed uitgaat op ons nationale leven: van de menschen die voor de na'ionale Kerk ijveren of van hen, die voor de Vrije Kerk en de Vrije School hebben gekozen, dan kan het antwoord niet moeilijk zijn.

Op politiek gebied vindt de actie, die voor de christelijke beginselen in ons volksleven opkomt, haar machtigsten tolk en haar sterksten steun juist in dien man, dien Dr. Kromsigt als den vader van dit politiek labadisme dood verwt.

Op het terrein der wetenschap is het omnium consensu aan de Encyclopaedic van Dr. A. Kuyper en de Gereformeerde Dogmatiek van ür. H. Bavinck, beide mannen van de Vrije Kerk, te danken, dat het Calvinisme in ons land weer tot zijn wetenschappelijke eere gekomen is.

Het zou niet moeilijk vallen hetzelfde aan te toonen op het gebied der zending, der Christelijke barmhartigheid, van het diakonaat enz. Het zijn de mannen der Vrije Kerk, die op al deze terreinen de Gereformeerde beginselen weer het eerst in toepassing hebben gebracht, en de Gereformeerde broeders in de Hervormde Kerk hebben meê de vruchten van dezen arbeid geplukt.

Te roemen is ons niet oirbaar. Maar wanneer Dr. Kromsigt eens tegenover elkander in de weegschaal legt den invloed die op heel ons nationaal leven is uitgegaan van de Gereformeerden in de Vrije Kerk en van mannen als Dr. Hoedemaker, Dr. Van Ronkel en Prof. Klein, zal hij dan zelf niet van oordeel zijn, dat de balans voor ons niet ongunstig is.

Het verwijt, alsof niet een nationaal maar een kerkistisch belang ons dreef, is voor de rechtbank der historie geen oogenblik te handhaven.

Ons ijveren voor de Vrije School en de Vrije Kerk behoeft ons echter niet te beletten, op staatkundig gebied saam te werken met de broeders, die voor het Calvinisme met ons strijden, maar een anderen weg kiezen om hun doel te bereiken, mits daarbij geen offer van ons beginsel wordt gevraagd.

Mee te werken aan de pretentie van de Ned. Herv. Kerk, alsof zij de nationale kerk zou zijn en daarom jure suo recht zou hebben op de theologische faculteiten aan de Nationale Hoogescholen, zou niet alleen in strijd zijn met de Grondwet, maar ook een slag in ons eigen aangezicht.

Dr. Kromsigt deed daarom wijs met van een compromis te spreken. Alleen deed hij niet wijs met otis om dit compromis te vragen. Het ligt niet op onzen weg, maar op zijn weg om een modus vivendi te vinden.

De mogelijkheid van zulk een compromis nu ligt naar onze overtuiging hierin:

1º. dat meer en meer erkend wordt, dat de bestaande theologische faculteit aan de Rijksuniversiteiten aan dezen naam niet beantwoordt en daarom niet gehandhaafd worden kan;

2º. dat men zich evenmin tevreden stelt met een stel van aanvullings-katheders, omdat daardoor de eenheid van het onderwijs gebroken wordt en het confessioneele onderwijs een minderwaardige plaats inneemt;

3°. dat voor de Gereformeerde actie in de Hervormde Kerk, die, het kerkrechtelijk standpunt daargelaten, onze broederlijke sympathie heeft, het een levensvoorwaarde is, dat zij een eigen theologische faculteit krijgt om invloed uit te oafenen op de a.s. Dienaren des Woords;

4°. dat er ook onzerzijds geen bezwaar tegen bestaat, dat zulk een confessioneele theologische faculteit aan de Rijksuniversiteiten optreedt; mits de Overheid daarmede niet een bepaalde Kerk of richting privilegieere, maar aan alle gelijke rechten schenke.

Op dezen grondslag dunkt ons een compromis mogelijk.

Maar te ijveren voor het bloot formeel herstel eener theologische faculteit, uitsluitend ten dienste der Hervormde Kerk, waarbij elke confessioneele band ontbreken zou, is ons onmogelijk.

De historie van Groningen, Leiden en Utrecht heeft geleerd, hoe juist van zulke faculteiten het bederf in de Kerk uitgaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen