Souverein.

Onze polemist in de Bazuin is met onze nadere inlichtingen over de wijze, waarop het gezag over de Vrije Universiteit wordt geoefend, niet tevreden en heeft onverwacht steun gekregen in de Nederlander, die in verband met het gebeurde te Seinpost vol houdt, dat de ledenvergadering wel degelijk invloed kan uitoefenen op het ontslag der hoogleeraren.

Nu kan deze polemiek natuurlijk niet tot in het oneindige worden voortgezet. Wanneer de ongenoemde inzender zich o. a. be^ roept op hetgeen de Minister in de Tweede Kamer heeft gezegd, niettegenstaande kort daarop in de Standaard een uitvoerig artikel verscheen, waarin de meening van de Minister nader werd toegelicht en de voorstelling, alsof de leden-vergadering over de hoogleeraren te beslissen had, een onware en onwaardige beschuldiging werd genoemd, dan toont deze inzender genoeg, dat hij aan dezelfde verminking van citaten zich schuldig-maakt, waarop Prof. van der Vlugt werd betrapt. En evenmin baat het, wanneer de ongenoemde tot verdediging van zijn zeggen, dat de onderteekening der statuten volstrekt niet behoeft in te sluiten, dat men persoonlijk met die statuten instemt, zich beroept op een dergelijk geval bij de Christelijke Vereeniging voor Krankzinnigen, want een dergelijke anomalie kan toch bezwaarlijk als algemeene regel worden gesteld, en de inzender weet even goed als wij, dat in de Vereeniging voor Hooger Onderwijs door niemand die onderteekening alleen in objectieven zin wordt opgevat.

Van belang is alleen de vraag, of uit het feit, dat de Vereeniging de Directeuren kiest, die wederom de Curatoren en Hoogleeraren aanstellen, niet volgt, dat het gezag feitelijk bij de Vereeniging en niet bij de Directeuren berust.

Die vraag nu kan met een eenvoudige wedervraag beantwoord worden. De geeente kiest den Kerkeraad. Volgt daarit, dat het gezag bij de gemeente schuilt n de Kerkeraad niets anders is dan een itvoerend comité van wat de gemeente besluit.' Natuurlijk geldt hier alleen het tertium comparationis en weten wij zeer goed, at het gezag van den Kerkeraad voortvloeit uit hetgeen Christus als Koning der Kerk in Zijn woord heeft bepaald. Maar de vergelijking kan toch dienst doen om helder in het licht te stellen, hoe onjuist de bewering is, dat de vereeniging, door Directeuren te kiezen, die het gezag over de Vrije Universiteit in handen hebben, feitelijk de souvereine zou zijn, aan welke de Vrije Universiteit onderworpen was. Of wil men liever een ander voorbeeld: in vroeger tijden was het de Overheid, die de Universiteiten oprichtte en haar Curatoren benoemde, en toch vormden de Universiteiten een volkomen autonome stichting, die er zelfs een eigen rechtspraak op nahielden, en die geen de minste inbreuk op de „souvereiniteit in eigen kring" duldden. Zoo nu vormt ook de Vrije Universiteit een eigen stichting, die een eigen bestuur heeft en aan dit bestuur onderworpen is; en het feit, dat deze stichting in het leven is geroepen en finantieel gedragen wordt door een vereeniging, die de bestuurders der Hoogeschool aanwijst, wil daarom volstrekt nog niet zeggen, dat deze vereeniging als souvereine macht boven de Universiteit staat en met haar doen kan wat zij wil. Integendeel, haar eigen statuut sluit die souvereine macht uit, waar uitdrukkelijk bepaald is, dat noch over de aanstelling noch over het ontslag der hoogleeraren, noch over de regeling van examens en onderwijs de vereeniging eenige beslissing nemen mag. Men denke zich eens een Grondwet, waarin de Souvereine macht aan een koning wordt opgedragen, maar tegelijk bepaald zou worden, dat de koning geen minister, geen burgemeester, geen rechter zou mogen aanstellen of ontslaan, maar dit aan anderen zou moeten overlaten!

En wel heeft de Nederlander hiertegen opgemerkt, dat de aanneming van het bekende rapport te Leeuwarden feitelijk heeft ten gevolge gehad, dat Curatoren aan den heer Lohman te kennen hebben gegeven, dat hij, wanneer zijn inzichten niet veranderden, zijn ontslag behoorde te nemen, maar de Nederlander is in gebreke gebleven om aan te toonen, dat de vereeniging den heer Lohman ontslagen heeft. Een motie van wantrouwen van de Tweede Kamer kan het Kabinet dwingen zijn ontslag aan de Koningin te vragen, maar de Koningin en niet de volksvertegenwoordiging ontslaat het Ministerie. En zoo is ook in de Statuten der Vereeniging uitdrukkelijk bepaald, dat de ledenvergadering wel haar oordeel kan uitspreken over de vraag, of het onderwijs van een hoogleeraar met de beginselen overeenstemt, maar dat de vergadering geen stap verder doen kan dan dit oordeel ter kennisse van de Directeuren brengen, en dat deze hebben te beslissen of zij desniettegenstaande dien hoogleeraar zullen houden, dan wel hem ontslaan. Ongetwijfeld zal zulk een oordeel een zedelijke pressie op Directeuren oefenen en kunnen de leden, door te bedanken voor hun contributie, zelfs Directeuren in groote moeilijkheden brengen, maar met gezag optreden kunnen zij niet. Juist deze regeling toont dus op ide meest'afdoende wijze, dat de ledenvergadering geen souvereine macht over de Universiteit bezit. Ware het zoo, dan zou de Vereeniging de macht hebben aan Direc teuren te gebieden een afwij kenden hoog leeraar af te zetten, en deze macht bezit de Vereeniging juist niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen