Uit de Pers.

De ergerlijke misstanden, die op het gebied van het openbaar onderwijs in den laatsten tijd aan het licht komen, inzonderheid in Amsterdam, geven Ds, Klaarhamer in de Utrechtsche Kerkbode aanleiding tot de volgende opmerkingen:

En wat zeg je nu van de dingen, die zoo hier en daar van onze openbare scholen aan den dag komen ?

Een mooie boel hè, daar in Amsterdam. En niet alleen in de hoofdstad, maar ook elders ziet 't er, volgens de kranten der openbare onderwijzers, al evenzoo uit.

Het vuile water loopt dan nu ook zóó de spuigaten uit, dat zelfs een man als de Amsterdamsche wethouder Van Hall begint te begrijpen, dat 't zóó niet langer gaan kan. En hij heeft een paar van die heeren geschorst. Een slap middeltje, vindt je niet ? Wat zouden die menschen toch wel moeten doen, om door mannen als Van Hall op staanden voet ontslagen en buiten de deur gezet te worden.

Me dunkt, een groote schoonmaak is op die en andere scholen zeer noodig.

Als de Overheid school houdt, dan is zij ook verantwoordelijk voor het onderwijs en de opvoeding in haar scholen gegeven. Dan wordt mede van haar hand geëischt de ziel van 't kind, de toekomst van maatschappij en staat. Oók dit laatste, want huisgezin én school dat zijn de kweekhoven voor kerk en maatschappij en staat.

En de Overheid, die zulke socialistische en anarchistische onderwijzers tot haar scholen toelaat en daarin handhaaft, die 1 at willens en wetens het kind schier onherstelbaar bederven en die doet in haar scholen een geslacht kweeken, dat straks alle

banden zal verscheuren, alle vastigheden zal verbreken en dat niet alleen godsdienst en kerk met voeten treedt, maar alle dienst verwerpt en ook maatschappij en staat onderstboven keert. Een geslacht, dat met het vaderlijk gezag spot, dat het een der vrouw krenkende dwaasheid oordeelt, dat in 't huwelijk de man het hoofd der vrouw zou zijn, dat van geen heilig huwelijk weten wil, maar de vrije liefde huldigt; een geslacht niet alleen zonder godsdienst, maar ook zonder moraliteit, een geslacht dat dieper zonk dan ooit de heidenen, omdat het zelfs geen begfip meer heeft van 't onderscheid tusschen deugd en ondeugd, tusschen slecht en goed, dat geen begrip meer heeft van recht en plicht, zoo min als van gezag en vrijheid.

Zóó ver is 't gelukkig nog niet. Dank zij den arbeid onzer scholen met den Bijbel, dank zij de prediking der waarheid nog alom in den lande geboord, dank zij den arbeid der christelijke pers en der christelijke vereenigingen van allerlei aard en dank zij ook die overheidsscholen, waar nog een betere geest heerscht.

Maar in onze groote en grootere steden en dorpen vooral gaat het reeds dien weg op. Die zijn oogen en ooren niet moedwillig sluit voor 't doen en spreken vooral van jonge menschen, ziet 't en hoort 't dagelijks bij toeneming.

En dat is de vrucht van den arbeid van onderwijzers van kinderen, als daar in Amsterdam bij tientallen blijlten te zijn en van leidslieden in 't maatschappelijk en politieke leven, die door denzelfden geest geleid worden.

En nu wil De Standaard dit de christenen en de christelijke pers te hulp zullen schieten, om de overheidsscholen tegen die socialistische en anar chistische meesters te beschermen.

Ik weet 't niet, amice, of de Overheid dien aangeboden dienst wel met een «dank je wel" zal aannemen. En daarbij, het dunkt me een werk zonder einde. Want als de radicale en liberale en conservatieve schoolmeesters blijven, dan laat men in de beginselen, die zij door hun onderwijs indragen, de wortels zitten, waaruit altijd weer de giftige vruchten voortkomen, die men nu wil atsnijden. Zoodoende kan je aan den gang blijven.

Zoolang de Overheid voor haar scholen Gods Woord verwerpt, onderscheid blijft maken tusschen christelijke èn maatschappelijke deugden, en deugd en zedelijkheid wil doen beoefenen tos van Gods wet, zoolang blijven die ^ödoXtn^exi. ernstig gevaar voor 't huisgezin, voor de kerk, voor de miat schappij en voor 't vaderland.

’t Is overigens maar een lastig geval voor de Amsterdarasche overheid en voor elke overheid, die 't te kwaad k? ijgt met socialisten en anarchisten, als nl. die overheid zelve liberaal of radicaal of conservatief is.

Want zoo'n Overheid gelooft zelfniet in haar gezag. Zij voelt geen vasten grond onder haar voeten.

Wie maakte haar Overheid, wie bekleedde haar met gezag ?

De grondwet en de stem des volks. Een toevallige menschenregeling dus en een toevallige meerderheid van stemmen. Die wet had ook anders kunnen zijn en zal ook anders worden als de meerderheid des volks, de publieke opinie, dit in 't algemeen belang eischt. Of erger nog, als de domme samenloop van omstandigheden het zoo wil. Gelijk we dat thans aanschouwen in het inmoreele gegoochel met 't blamo artikel.

Natuurlijk, zoó'n wet en zoo'n keuze bij meerderheid geeft voor niemands besef gezag. Daarin zit geen rechtsgrond en geen kracht, om gehoorzaamheid te eischen en te verwachten.

De Overheid, die niet regeert bij de gratie Gods, die weet zelve niet, wat een «Overheid' is, die regeert niet, die administreert slechts en tracht den boel gaande te houden, zoo goed en kwaad als 't kan en wil.

Wat moeten tegenover socialistisch kabaal en dreigementen en tegenover anarchistisch verzet de mannen beginnen, die opgeleid zijn in overheidsscholen, waarin men hen geleerd heeft: «Alleen de menschen hebben rechten, de Overheid als zoodanig alleen plichten". Of, zooals Thorbecke in der tijd leeraarde, dat ieder burger, als zoodanig, regeerder en wetgever is. Die gevormd zijn in scholen, waar het recht en de roeping der Overheid, om den misdadiger te straffen, wordt geloochend en alleen aan de gemeenschap de bevoegdheid wordt gelaten, om zich te verweren tegen zulke haar schadelijke individuen, zooals men zich verweert tegen een dollen hond, terwijl dan de Overheid niet anders is, dan het toevallig orgaan, de hand of voet, waarmee men zich verweert.

Er blijft voor zulk een Overheid niet anders over, dan geweld, het recht van den sterkste. Zoolang het duurt. De bajonetten. Maar die scherpe dingen zijn goed voor veel, maar deugen niet, om er op te zitten. Dat kun ie zien aan de overheid in Rusland.

De Standaard en andere bladen doen zeker een goed werk, als ze openbaar maken de feiten en toestanden, waaruit blijkt, waartoe de door liberalen en radicalen en socialisten en anarchisten gehuldigde beginselen leiden, als ze laten zien, welke vruchten er aan dien boom groeien. Want 't is al èén boom uit één wortel, al dragen de takken onderscheiden namen.

Maar de redding moet van elders komen.

De Overheid zelve moet weer een christelijke Overheid worden, die uit Gods wet en getuigenis leerde onderscheiden tusscben deugd en ondeugd, tusschen slecht en goed, en die zelve weer uit dat Woord weet, wat gezag en wat vrijheid is en hoe beiden zijn te handhaven. Zij zelve moet weer uit Gods Woord leeren kennen haar eigen recht en plicht, en de rechten en plichten harer onderdanen èn der onderscheiden levenskringen. Wat - Dsouvereimteit in eigen kring" is en hoe God die voor eiken «eigen kring" in 't leven bestelde, en hoe zij als Gods Dienaresse die voor eiken kring heeft te handhaven en te doen erkennen en ontzien.

En zoo'n Overheid komt niet voort, kan niet voortkomen uit ome openbare lagere en middelbare en hoogere scholen. Die kan alleen voortkomen onder Gods zegen uit scholen met den Bijbel, uit de school die waarlijk en ten volle den Christus der Schiften als haar «Christus", als haar «Jezus" erkent.

Het moet verstaan en in praktijk gebracht onder ons, dat wij «hebben den strijd niet tegen vleesch en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de geweldhebbers der wereld, der duisternis dezer eeuw, tegen de geestelijke boos heden in de lucht."

De kennis van Gods Woord, van/z«i? /het Woord, van heel den inhoud des Bijbels, moet worden ge bracht onder heel 't volk, in alle rangen en standen. Alleen die kennis geeft licht, geeft verstand, geeft vastheid, geeft zedelijke kracht; alleen die kennis kweekt karakters kloek en groot; die kennis is 't zwaard, dat alle geest uit den afgrond doodelijk wondt. Een met die kennis verlicht volk, weet zijn Overheid te eeren zonder oogendienst of menschenbehagerij, als een vrij volk.

Laat al wat God vreest uit alle macht arbeiden aan de verbreiding van die kennis en laten ook gij en ik daarin ijverig medewerken zoolang God oas het heden laat.

Het is goed, dat Ds. Klaarhamer wijst op de bron, waaruit deze misstanden voortkomen.

Een zoo ernstige krankheid, als hier naar buiten treedt, kan niet verholpen worden door enkele rottende gezwellen uit te snijden.

De oorzaak ligt dieper.

Ze ligt in heel den verkeerden geest, die het openbaar onderwijs doortrokken heeft en alleen door het Christendom kan overwonnen worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen