Gelijk we een vorig maal aantoonden,

Gelijk we een vorig maal aantoonden, is e voorstelling, die Dr. Kromsigt van de ording der Vrge Kerk-Idee gaf, historisch iet juist.

De Vrije Kerk-Idee Is niet, gelijk door m em beweerd werd, te danken aan het Inependentisme, maar aan het machtige Re­ z w eil, dat in de eerste helft der voorgaande g euw overal leven bracht In de dorre doodseenderen en weer een heilige bezieling nder de volkeren deed uitgaan. Uit dat eveil, niet uit een kerkrechtelijk stelsel, i de Vrije Kerk in Zwitserland, Frankrijk e n Schotland voortgekomen. Het was overal b et nieuw ontwakend geestelijk leven, dat m iet langer vrede kon hebben met een m taatskerk, waaruit de Belijdenis was weg-I e enomen, waar het Koningschap van ChriS" I w tus werd geloochend en waar de prediking van het zuivere Evangelie werd gemist. De naam vrije Kerk zelf duidde aan, wat het doel van deze Kerk was. Men wilde vrij zijn van Staatsoverheersching, niet om aan de willekeur van het subjectivisme zich over te geven, maar om Christus te kunnen gehoorzamen. En dat deze Kerken, wel verre van in independentlstischen geest zich te organiseeren, juist omgekeerd voor de Calvinistische Kerkorganisatie kozen, toonde ons het uitdrukkel^k getuigenis van Dr, Rieker, wiens gezag in deze zaken ook door Dr. Kromsigt wel niet betw^feld zal worden.

Evenzeer vergist Dr. Kromsigt zich, wanneer hg meent, dat de Vrije Kerk-idee op zich zelf staan zou tegenover wat hij noemt de Gereformeerde Volkskerk-Idee. Vrije Kerk staat tegenover Staatskerk, maar niet tegenover Volkskerk. Het is daarom ook ten eenenmale onjuist, wanneer Dr. Kromsigt de voorstelling geeft, alsof hier in Nederland de tegenstelling Vrije Kerk of Volkskerk den stgd der geesten beheerschen zou. Ia Nederland bestaat geen Staatskerk, verklaart de Overheid dat alle kerkgenootschappen gel^ke rechten voor de wet heb ben, en oefent de Regeering rechtstreeks geen den minsten invloed op de regeering der Kerken uit. Zooals het woord Vrije Kerk historisch is opgekomen, d. w. z. als Kerken, die een eigen autonomie hebben en geheel vrg staan tegenover den Staat, kan van alle Kerken In Nederland worden gezegd, dat z^ Vrije Kerken zijn. Niet alleen de Gereformeerde Kerken, maar evengoed de Hervormde Kerk is een Vrqe Kerk, en ditzelfde geldt evenzeer van de Roomsche Kerk, de Luthersche Kerk en welk Kerkgenootschap ook. Zoodra In een Staat de Staatskerk en daarmede de suprematie van den Staat over de Kerk wordt opgeheven, vervalt de tegenstelling tusschen Vrije Kerk en Staatskerk vanzelf, want waar geen Staatskerk is, zijn alle Kerken vrij. Dat men in Zwitserland, Frankrijk en Schotland van Egliselibre of Free Church spreekt, is, omdat in deze landen nog altoos een ofücieele Staatskerk bestaat, die door den Staat wordt bevoorrecht en min of meer geregeerd. In een land, waar zulk een Staatskerk niet bestaat, zou de naam Vrije Kerk een dwaasheid wez; n en Is hij onzerzijds dan ook niet gebruikt. Het voorbeeld van de Universiteiten kan dit het best duidel^'k maken. Wij noemen onze Calvinistische Hoogeschool een Vrije Universiteit, omdat ze In tegenstelling met de Rijksuniversiteiten niet van den Staat uitgaat. Maar gesteld, dat de Regeering verklaarde dat het haar taak niet langer was, Hooger Onderwqs te doen geven; dat zg daarom den band met de Rijksuniversiteiten verbrak, en deze autonome en zelfstandige universiteiten werden, gelijk ze dit In de Middeleeuwen z^n geweest, — dan zou de naam Vrije Universiteit geen ralson d'etre meer hebben, want alle Universiteiten waren dan ijVrij" geworden. En zoo is het nu ook hier. In Nederland is na de Bataafsche Republiek de Staatskerk officieel afgeschaft en zijn alle Kerken voor de wet gelijk geworden. En wel heeft Koning Willem I, hoewel de Grondwet hem daartoe geen de minste bevoegdheid schonk, over de Gereformeerde Kerken een zeker zeggenschap trachten uit te oefenen en haar een organisatie opgelegd, die haar voor een goed deel van den Staat toch weer afhankelijk maalcte, maar deze afhankelijkheid van den Staat hieid in 1857 op, toen de Hervormde Kerk is „vrijgemaakt". Wanneer men toch spreekt van de „vrijmaking" der Kerk, dan wordt hiermede niet bedoeld de vrijmaking tegenover den Staat, maar tegenover de Synodale hiërarchie. In dien zin nu wil Dr, Kromsigt evenals w^' een „vr^making van de Kerk", want hij stelt op den voorgrond de reorganisatie der Kerk, die juist ten doel heeft, om aan de overheersching van deze Synodale en Classicale besturen te ontkomen en de Kerk weer zich zelf te laten regeeren naar de ordinantiën van Gods Woord. Hoe en ia weiken zin men het woord Vrge Kerk ook neemt, gaat het dus niet aan, te zeggen, dat de tegenstelling tusschen Vrije Kerk en Volkskerk b^ ons de wederzijdsche positie beheerscht. Bedoelt men het woord Vrije Kerk in dien zin, zooals deze naam overal gebruikt wordt en geijkt werd door het taalgebruik, als vrij van den Staat, dan is de Hervormde Kerk, waartoe Dr. Kromsigt behoort, evenzeer een Vr^e Kerk als onza Kerken en zou zijn strgd tegen de Vrije Kerk-idee eigenlijk willen zeggen, dat hij terug wilde keeren naar de dagen onzer Republiek, toen de Gereformeerde Kerk de publieke, door den Staat erkende en geprivilegieerde Kerk was, maar een Kerk die deze voorrechten dan ook betalen moest door een in menig opzicht smadelijke afhankelgkheid van wat de Staat wilde. Is dit metterdaad zijn bedoeling, wat we kwalgk kunnen gelooven, dan is de naam Vrije Kerk juist door hem gekozen, maar dan gaat z^n strijd ook niet tegen de Gereformeerde Kerken, maar tegen de staatsinrichting, die voor ons land geldt. Neemt met het woord Vrije Kerk daarentegen-In den zin, dien het woord in ons land gekregen heeft, als een Kerk die vrij is niet van den Staat — wat alle Kerken zijn — maar van de Synodale hiërarchie, dan is het zeker juist, dat de Gereformeerde Kerken alleen Vrije Kerken zijn, terw^l de Hervormde Kerk die vrijheid mist; g mb a v z pt o z m o D elh maar dan meenen we In Dr. Kromsigt zelf een warm medestander te hebben, wanneer we voor de vrijmaking van de geheele Kerk pleiten.

Het gebruik van den naam „Vrije Kerk" e s in ons land dus metterdaad misleidend. Zal d en leuze, waaronder men optrekt, scheiding rengen In de verwarde gelederen, dan h oet ze helder, duidelijk en voor geen w isverstand vatbaar wezen; dan moet ze te en welomschreven doel aanwijzen en den v eg afbakenen, die tot dit doel lelden b II" ' - r i l 'Bj moet. Dat nu doet de leuze: geen vrije Kerk, niet, want we betwgfelen of Dr. Kromsigt of wie zijner medestanders ook van de vrije Kerk-\6.tit, die In ons land van alle Kerken geldt, tot de Staatskerk zou willen terugkeeren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen