Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Keer in de opinie.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Keer in de opinie.

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het trotsche gebouw, dat de moderne critiek had opgetrokken, en dat de eeuwen zou verduren, begint nu, na nauwelijks een halve eeuw bestaan te hebben, reeds aan het waggelen tfe raken, en vertoont scheuren, niet alleen in de muren, maar zelfs in het fundament.

We zeggen dit niet om kracht te zoeken voor ons eigen geloof aan de Heilige Schrift in hetgeen deze critiek toegeeft of terugneemt van haar al te stoute hj'pothesen. Maar wel mag op dezen omkeer in de opinie gewezen worden, óm daarmede den dwazen waan te logenstraffen, alsof hetgeen deze moderne heeren hadden gedecreteerd, nu ook wetenschappelijk als een paal boven water vaststaat en door geen" verstandig mensch meer weersproken kan worden.

Leiden was eens de burcht van het modernisme. Hier trad Kuenen op, die met Wellhausen zijn naam gaf aan de bekende hypothese, die heel de historie van Israël omkeerde en de wet na de profeten plaatste, en hier oefende Van Manen zijn critiek op het Nieuwe Testament, waarbij zelfs van de brieven van den Apostel Paulus, die de critiek nog het langst had gespaard, niet één overbleef. Hollands geleerden hadden in Duitschland dan ook den naam, in hun critiek het meest radicaal te zijn en het verst te durven gaan.

Daarna kwam de keer. Prof. Eerdmans, die den katheder van Kuenen innam, deed dusver weinig anders dan de theorieën van Wellhausen en Kuenen bestrijden en op alle punten hun onhoudbaarheid aantoonen. En Prof. Lake, die Van Manen's opvolger was, was juist de antipode van zijn voorganger en bleek al heel conservatief te wezen. Nu hij weg ging, klaagt de Hervorming, het lijfblad der modernen, steen en been, dat weer een buitenlander benoemd werd, tenvijl men in Nederland zelf toch zoo uitnemende moderne theologen heeft, die in den geest van Van Manen zouden hebben voortgebouwd. Van profes-

soren als Lake moeten de modernen niets hebben, al betreurt heel de Leidsche Universiteit het verlies van dezen uitnemenden geleerde.

En wat thans nog erger is, heel het fundament, waarop deze moderne critiek de zoogenaamde bronnenscheiding in de Pentateuch opbouwde, blijkt nu achteraf een vergissing te zijn geweest, gelijk de nieuwere geleerden toestemmen. Die bronnenscheiding berustte in hoofdzaak op het eigenaardig gebruik van de woorden Jahve (Heere) en Elohim (God), Astruc, de eerste die op dit verschil in het gebruik der Godsnamen wees, bouwde daarop zijn conclusie, dat men hier te doen had met twee verschillende schrijvers, die sinds de »Jahvist« en de »Elohist» zijn genaamd en de heele reconstructie door VVellhausen en Kuenen van de boeken van Mozes gegeven, berustte juist op het eigenaardig gebruik dezer Godsnamen. Daardoor wist men zelfs tot op een enkele zinsnee te zeggen, aan welke bron een bepaalde geschiedenis ontleend was, en kon men de knipschaar in de hand nemen om heel die Pentateuch in zijn geledingen uiteen te leggen.

Thans echter zijn de nieuwere onderzoekers plotseling tot de ontdekking gekomen, dat het gebruik dezer Godsnamen niets bewijst, omdat de bekende Masoretische tekst van het Oude Testament, die bij dit onderzoek ten grondslag was gelegd, niet te vertrouwen is. Vergelijking van dezen tekst, die eerst van veel later eeuwen dagteekent, met andere vertalingen, heeft getoond, dat op tal van plaatsen, waar de Slasoretische tekst Jahve (Heere) heeft, oorspronkelijk Elohim (God) heeft gestaan, en omgekeerd. Eenig bewijs aan het gebruik dezer Godsnamen te ontleenen, om daaruit af te leiden, dat men hier meteen zelfstandige bron zou te doen hebben, zou dus wetenschappelijk ongeoorloofd wezen. Wie thans nog van een »Jahvist" en een xElohist" zou willen spreken, zou daarmede alleen toonen, niet op de hoogte van het wetenschappelijk onderzoek te zijn.

Dr. G. Ch. Aalders heeft dit in een zeer lezenswaardig artikel, dat hij in het Engelsche Tijdschrift Bibliotheca Sacra schreef, uiteengezet. Natuurlijk geeft de critische school, die bij deze bronnenscheiding zweert, daarom haar positie nog niet prijs en tracht ze thans zich te redden roet de uitvlucht, dat eigenlijk niet het gebruik dezer Godsnamen, maar allerlei andere kenmerken voor haar bronnenscheiding beslissen. Maar Dr. Aalderslaat zijn tegenstanders ook in deze nieuwe verschansing geen rust, maar toont aan, hoe volgens de grondleggers dezer critische school het gebruik dezer Gpdsnamen wel degelijk beslissend voor hen is geweest, en hoe zwak en subjectief.de andere gronden zijn, die men voor deze bronnenscheiding heeft aangevoerd.

Het vraagstuk zelf is hiermede, gelijk vanzelf spreekt, niet opgelost.. Maar we zijn dankbaar, dat ook ondei' onze jongere mannen er zijn, die aan deze studie zich met alle kracht wijden en daardoor in staat zijn, met wapenen aan het tuighuis van den vijand zelf ontleend, zijn critische beschouwingen te weerleggen. Er spreekt overwinningsmoed uit, wanneer Dr. Aalders zijn artikel aldus besluit: „Bijgevolg, nu het onderscheidingskenmerk van de Godsnamen niet langer kan worden gehandhaafd tegenover de bedenkingen van de tekstcritiek, is de dag niet ver meer, waarop de Wellhausensche hypothese van den Pentateuch, \yier. glorie in de wetenschappelijke wereld reeds aan 't wegsterven is, in puin vallen zal."

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 4 oktober 1914

De Heraut | 4 Pagina's

Keer in de opinie.

Bekijk de hele uitgave van zondag 4 oktober 1914

De Heraut | 4 Pagina's