Leestafel.

1. DR. j. D. SCHMIDT, WEEZENVERI'LKGING BIJ MV, GËREFORJIBERDBN IN NEDERLAND TOT 1795. Utrecht —• G. J. A. Ruys — 1915.

»Vau den diakonalen arbeid", schrijft DR, SCHMIDT, in de INLEIDING tot deze verhandeliag, sis zonder beding de weezenverpleging een balangrijk onderdeel, belangrijk genoeg, om aanspraak te maken op een afzonderlijke behandeling".

Zijn boek behandelt echter meer dan de diaconale weezenverpleging. De verzorging toch ook vau weezen, nagelaten door lidmaten van de Gereformeerde kerk, bleef in de periode, die hij beschrijft, voor een deel ten laste van de Overheid en zoo geeft zijn boek naast een beschrijving der Kerkelijke bemoeiing met de weezenverpleging, ook eene van de weezenverpleging door. de Overheid.

De auteur gaat met deze tweeërlei beschrijving niet vei-der dan tot 1795. Een geschiedenis der weezenverpleging tot op onzen tijd zou, voor een verhandeling als deze, , te omvangrijke stof zijn geweest. Dat juist 1795 als grens is genomen, h; : ugt saam met de omstandigheid, dat toen' de Gereformeerde ' Kerk ophield de heerschcnde te zijn.

Als bronnen voor deze Studie gebruikte de Schrijver enkele monographieën over weeshuizen, enkele stedebeschrijvingen en verschillende archieven.

Voor de weezenverpleging ten platten lande raadpleegde hij de kerkelijke archieven van Ned. Herv. Gemeenten in verschillende dorpen.

Voor die in de steden deed hij nasporingen in de archieven van een of meer weeshuizen te DORDRECHT, MIDDELBURG, ROTTERDAM, SCHIE-DAJi en AMSTERDAM. Daarbij is hem gebleken, dat ten opzichte van het bestuur, de inrichting en alles wat er mee samenhangt, deze weeshuizen volkomen op elkander geleken, soms tot in de kleinste bijzonderheden.

Wijl zoowel de uitbesteding van kinderen in gezinnen als de verzorging in gestichten ruime toepassing vond, en dat zoowel bij de weezenverpleging door de Kerk als bij die door de Overheid, heeft DR. SCHMIDT zijn verhandeling in twee deelen gesplitst: GEZINSVERPLEGING en GESTICHTSVERPLEGING.

In zijn eerste deel: GEZINSVERPLEGING handelt hij - in vijf hoofdstukken over: Verschillende Armbesturen, die kinderen uitbesteedden; Verpleegden; Wijze van Besteding; Voorwaarden der Besteding; Verpleging en Opvoeding.

Aan het einde van dit zijn eerste deel wijst hij er op, dat deze methode van Weezenverpleging, in de door hem beschreven periode, min gunstige gevolgen heeft gehad.

Hij vermeldt een groot aantal goed gedocumenteerde gevallen van treurige ervaringen op het gebied der gezinsverpleging, die, naar hij meent, éen der voornaamste motieven zullen geweest zijn tot de oprichting van verreweg de meeste weeshuizen.

In zijn tweede DEEL : GESTICHTSVERPLEGING, het grootste van zijn boek, handelt DR. SCHMIDT in zeven hoofdstukken over: Verschillende Gestichten en hunne verpleegden; Bemoeiing van Overheid en Kerk ; Bestuur der Weeshuizen; Suppoosten; Opvoeding; Verpleging in gezondheid en ziekte; Geldmiddelen.

Aan het einde van zijn werk geeft de Schrijver het resultaat van zijn onderzoek.

Ik ontneem hier aan het volgende.

Veel is door de Gereformeerden, in de periode die met 1795 afsluit, ten onzent gedaan voor weezen en andere hulpbehoevende kinderen zooals vondehngen, verlatenen en onechten. Men kan zeggen, »geen kind, dat zijn natuurlijke verzorgers missenmoest, bleef onverzorgd*. In die verzorging heeft de Kerk het kleinere, de Overheid het grootere aandeel gehad.

Wat de GEZINSVERPLEGING betreft, was het systeem van »uitbestedingc een allerongelukkige vorm van verzorging, al blijkt ook uit de feiten, dat Diakenen en andere armverzorgers de belangen hunner verpleegden zoo goed mogelijk trachtten te verhelpen.

Veel gunstiger is dan ook zijn oordeel over de GESTICHTSVERPLEGING. Men trachtte naar een zoo goed mogelijke lichamelijke verzorging; naar een opvoeding, die voor het maatschappelijk bedrijf noodig was en verloor daarbij het »ééne-noodige< , al bedacht men ook niet steeds, dat > te veel schaadtc, niet uit het oog.

Over het geheel kan echter geztgd, dat van juist paedagogisch inzicht niet altijd blijk werd gegeven en de tucht veel te streng was.

Om die gebreken mag evenwel het goede in de Weezenverpleging bij de Gereformeerden in Nederland tot 1795, niet worden vergeten.

Deze studie van DR. SCH.MIDT is belangrijk voor allen, die zich de Weezenverpleging tot taak zien gesteld, aizoo inzonderheid voor Diakenen. Maar ook is zij van belang als bijdrage tot de kennis der zedengeschiedenis en kan ik dus haar lezing in ruimer kring dan dien van de Armverzorgers aanbevelen.

2. DR. J. C. DE MOOR, Dienaar des Woords bij de Gereformeerde Kerk te 's-Gravenhage, DE HEMEL GEOPEND. 38 Predikatiën over DE OPENBARING VAN JOHANNES. — j. H. Kok. — 1915. — Kampen.

Van dit, zoo uit een oogpunt van preek-kunst, als van Schrift-uitlegging en - toepassing, en daarbij ook uit een oogpunt van taal en stijl, voortreffelijk werk van onzen Haagschen doctor en prediker, dat reeds vroeger en toen vrij uitvoerig hier door mij aangekondigd is, verschijnt thans een goedkoopc uitgave.

Dat zulk een uitgave reeds zoo betrekkelijk kort na die der eerste en duurdere noodig was, toont, dat ik in de gunstige beoordeeling van dezen preekenbundel mij niet vergist heb.

De heer KOK heeft een goed werk gedaan met deze predikatiën, die het inzicht in en het recht verstand van ons laatste Bijbelboek zoo uitnemend kunnen verhelderen en verrijken, thans onder het bereik te brengen van velen, voor wie het aanschaffen van de eerste uitgave te bezwaarlijk was.

DE HEMEL GEOPEND van DR. DE MOOR is, en dat terecht, een gewild boek.

Laat er mij nog aan toevoegen, dat het thans in 12 Afleveringen verschijnt en bij de 6e en 12e over den prijs, die zeer gering is, beschikt wordt; iets wat het aanschaffen des te gemakkelijker maakt.

3. BREDÉE'S KINDERBOEKEN.

Gelijk telken jare a's het tegen Kerstfeest loopt, zendt ook nu weer de Eirma 'J. INI. BRE-DKE te ROTTERDA.M, BOEKHANDEL EN UITGEVERS­ MAATSCHAPPIJ, ons een aantal mooi gedrukte en keurig verluchte boekjes, die zich bijzonder leenen ter uitdeeling aan kinderen op het Kerstfeest. Gaarne vestig ik er dan ook hier de aandacht op van de besturen der Zondagsscholen, en ook van ouders, die hun kinderen een hef kerstgeschcnkje willen geven.

De keuze is ruim.

Van onze beste kinderschrijvers vindt men hier werkjes.

Ik noem slechts enkelen.

Onze JOHANNA BREEVOORT gaf met DOOR ZIJN HAND GERED een verhaal uit het begin van den wereld-oorlog Augustus 1914. Een oude, maar nog steeds welkome bekende is HET KERSTFEEST ONDER HET KRUIS door F. BUNGENER, bewerkt door J. P. HASEBROEK. Van j. BRESSEN is er bij het aardige jongensverhaalte: KLEIN MAAR DAPPER. Van P. J. KLOPPERS: DE KROON DES LEVENS, waarin de Marteldood van Angelus Meruia en van Guido de Brés wordt verteld. Men vindt hier goede en christelijke lectuur, die door kinderen zal worden genoten.

4. J. N. VOORHOEVE, DEN HAAG, GEÏLLU­ STREERDE CHRISTELIJKE SCHEÜRKALENDER VOOR 1916 en WANDKALENDER VOOR 1916.

Een Schild dat, ook wanneer het: ALS ZIJ NU DE STER ZAGEN, VERHEUGDEN ZIJ ZICH MET (iROOTE VREUGDE er niét op stond, u terstond den gang der drie Wijzen uit het Oosten naar Bethlehem voor den geest zou roepen. Een Schild, dat door zijn fijne uitbeelding dezen kalender tot een wandversicring maakt. En de kalender zelf met zijn welgekozen teksten op de voorzijde en zijn overdenkingen en verhalen op de achterzijde der blaadjes, brengt voor lederen dag van het komende jaar een, in meer dan één zin, goed woord. Daarbij wordt de waarde van dezen kalender nog verhoogd door een 12-tal, tusschen de blaadjes aangebrachte, gekleurde plaatjes, van bijzonder fijne teekening, die bijbelsche onderwerpen voorstelt.

Als premie bij dezen kalender is gevoegd een, vrij naar het Duitsch bewerkt, boek van C ScHüTZ, HET MORGENROOD DER VRIJHEID. Dit werkje bevat het navrant verhaal van het lijden der Siberische ballingen.

Met den Kalender zond de Uitgever VOOR­ HOEVE ons DE BLIJDE BOODSCHAP, een wandalmanak voor 1916.

Deze almanak met in het midden een goed geteekende plaat van «Daniël in den leeuwenkuil", — is bijzonder geschikt om te worden opgehangen in Ziekenhuizen, Kazernes en Militairen Tehuizen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen