Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Bleek zoo, hoe

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Bleek zoo, hoe

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Amsterdam, 3 December 1915.

Bleek zoo, hoe door dezen moorddadigen oorlog tusschen de Christenvolkeren niet weinig schade is toegebracht aan den missiearbeid en niet minder aan het zedelijk prestige en de machtspositie van het Christendom tegenover de heidenwereld, voor ons Protestanten kan het kwalijk als een vergoeding voor dit verlies worden beschouwd, dat daarentegen de positie van den Paus door dezen oorlog niet onbelangrijk is versterkt.

Wij doelen daarmede niet in de eerste plaats op de mogelijkheid, dat bij de vredesonderhandelingen ook het ^herstel van de wereldlijke macht van den Paus aan de orde kan komen. Kans daarop is er zeker, vooral wanneer de centrale Mogendheden de overwinning behalen, want de afval van den ontrouwen bondgenoot Italië kon wel niet gevoeliger gestraft worden dan door den Paus weer in het bezit te stellen van den vroegeren Kerkdijken Staat met Rome als hoofdstad. Ook vergete men niet, dat de streng Roomsche Keizer van Oostenrijk steeds met leede oogen gezien heeft, hoe het Huis van Savoye zich meester heeft gemaakt van Rome, en daarom zelf nooit een voetstap in Rome heeft willen zetten. Daarbij komt, dat zelfs van Protestantsche zijde wel stemmen zijn opgegaan, die voor een herstel van de wereldlijke macht van den Paus pleiten, omdat hij zoo alleen als hoofd van de Roomsche Kerk zijn onafhankelijke positie tegenover alle invloeden van buiten kan bewaren en zijn wereldhistorische roeping tegenover de volkeren kan vervullen. Maar al achten we onzerzijds heel deze aanspraak van den Paus, als Hoofd der Roomsche Kerk, op wereldlijke heerschappij lijnrecht in strijd met het woord van Christus: Mijn Koninkrijk is niet vari deze wereld, toch gelooven we niet, dat herstel van die wereldlijke heerschappij de machtspositie van den Paus belangrijk versterken zou. De historie heeft genoegzaam geleerd, dat deze wereldlijke macht van den Paus aan het Protestantisme in het algemeen weinig schade heeft toegebracht ; eer zou men kunnen zeggen, dat het zedelijk prestige van de Pausen, nadat de Kerkelijke Staat hun ontnomen is, meer gerezen is dan gedaald. Gevaar zou deze wereldlijke heerschappij alleen kunnen opleveren voor de Protestantsche missiën in Rome, want de wijze waarop de tegenwoordige Paus zich nog pas over deze Evangelische Kerken binnen Rome uitliet, voorspelt weinig goeds voor deze Kerken, wanneer de wereldlijke oppermacht in handen van den Paus kwam. Maar het is kwalijk denkbaar, dat een Protestantsch vorst als de Keizer van Duitschland tot IHÜWWffWHB ', 'li", l".i." III".! • •—••wiwa—w herstel van deze wereldlijke heerschappij van den Paus te Rome zou medewerken, wanneer niet vooraf afdoende waarborgen waren gegeven, dat de vrijheid van religie zou gehandhaafd blijven.

Niet in 1iet mogelijke herstel van de wereldlijke heerschappij van den Paus na dezen oorlog schuilt dus het gevaar, maar wel hierin, dat de Paus in dezen oorlog is opgetreden, gelijk de roomsche bladen het uitdrukken, als Leermeester der volkeren om in naam van Christus hun de beginselen van recht en gerechtigheid te verkondigen en op herstel van den vrede aan te dringen. Al is zijn pogen om tijdens het Kerstfeest van verleden jaar een wapenstilstand te verkrijgen, mislukt, toch was die bede zelf een nobele daad, die hem de sympathie aller harten won; en zijn verzoek om de zwaar verminkte gevangenen uit te wisselen, heeft wel degelijk succes gehad. Zoo hoog steeg dan bok de positie van den Paus, dat twee in meerderheid Protestantsche landen, die dusver geen vertegenwoordiger bij den Pauselijken stoel hadden, zich nu gehaast hebben buitengewone gezanten naar het Vaticaan te zenden. En niet weinigen meenen, dat de ïaus, die als onzijdige macht boven en buiten de volkeren staat, de meest geschikte persoon zal wezen om het initiatief voor de vredesonderhandelingen te nemen.

Nu denken we ër niet aan, uit Protestantsche bekrompenheid aan den Paus deze rol van vredestichter te misgunnen. De dagen, dat men in den Paus de incarnatie zag van den Antichrist, zijn allang voorbij, en in het goedkoop antipapisme, dat nog altoos in zekere kringen der Hervormde Kerk opgeld doet, schuilt voor ons geen kracht. Aan het relletje, dat men op touw zette, toen onze Regeering besloot een buitengewonen gezant naar den Paus te zenden, deden we dan ook niet mee. Al protesteeren we even beslist als onze vaderen tegen alle creatuurvergoding en werkheiügheid in de Roomsche Kerk, toch erkennen we, dat in haar nog altoos een belangrijk deel van de Christelijke Kerk wordt gevonden, en zijn we zelfs niet blind voor het vele goede, waarop deze Kerk roemen mag, zooals haar werken van barmhartigheid, haar strijd tegen ongeloof en socialisme, haar verdediging van de Christelijke waarheid. En evenzoo, al verzetten we ons niet minder krachtig dan onze Reformatoren tegen het aangematigd gezag van den Paus als stedehouder van Christus, toch kunnen we het dankbaar waardeeren, wanneer hij, die als hoofd der Roomsche Kerk over zoo grooten invloed beschikt, dien invloed gebruikt om voor herstel van den vrede bij de volkeren .en regeeringen te pleiten.

Zelfs aarzelen we niet nog verder te gaan, en te erkennen, dat de Roomsche Kerk in dezen oorlog in menig opzicht een beschamend «•oorbeeld aan de Protestantsche Kerken beeft gegeven. Terwijl de toch al zoo zwakke band, die d%ze Protestantsche Kerken verbond, terstond bij het uitbreken van dezen oorlog, verscheurd werd, bleef de Roomsche Kerk haar eenheid bewaren en staat ze als wereldkerk buiten en boven den gevoerden strijd. En terwijl van de Protestantsche Kerken slechts een enkele Synode in een neutraal land, een vermaning tot de oorlogvoerende volkeren liet uitgaan, om hun bloedig spel te staken, maar van een machtige, heel het Protestantisme omvattende actie tot herstel van den vrede geen sprake was, legt de Kerk van Rome door haar Hoofd al het gewicht van haar getuigenis ten bate van den vrede, voor de conscientie der volkeren neer. Wie in later tijd de historie van dezen oorlog beschrijven zal, zal de eerepalm aan de Roomsche Kerk toereiken voor wat zij deed om aan het schrijnende leed der menschheid een eind te maken of de gevolgen daarvan te verzachten, maar van het Protestantisme zal hij zwijgen, of alleen een klacht aanheffen over wat dit hopeloos" verdeelde Protestantisme machteloos of onwillig was om te doen.

Wat de diepere oorzaak van dit verschijnsel is, zullen we in een volgend artikel uiteenzetten. Thans was het er ons alleen om te doen, het feit zelf te constateeren, dat de houding door den Paus in dezen oorlog aangenomen, ongetwijfeld het zedelijk prestige van de Roomsche Kerk bij de volkeren van Europa niet weinig heeft versterkt.

Dit artikel werd u aangeboden door: Vrije Universiteit Amsterdam

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 5 december 1915

De Heraut | 4 Pagina's

Bleek zoo, hoe

Bekijk de hele uitgave van zondag 5 december 1915

De Heraut | 4 Pagina's