De Dordtse Leerregels (4)

De remonstrantie
Dit geschrift bestaat dus uit vijf punten waarin de leer van de remonstranten beleden wordt. Naar aanleiding van deze indeling bestaan de Dordtse Leerregels ook uit vijf hoofdstukken, alhoewel de hoofdstukken drie en vier om bepaalde redenen, zoals later gezien zal worden, bij elkaar gevoegd zijn. De synode van Dordrecht heeft in vijf hoofdstukken de leer van de remonstranten punt voor punt weerlegd. In de remonstrantie zijn de volgende punten opgenomen.

1. Voorgezien geloof
Hierin wordt gezegd dat de Heere van eeuwigheid heeft gezien wie wel en wie niet zouden gaan geloven. Het geloof is hier dan een daad van de mens en de verkiezing Gods rust nu op dat geloof. Het besluit is geweest, dat de Heere diegenen die wel zouden gaan geloven heeft verkoren tot zaligheid. Daarbij heeft de Heere ook besloten alle mensen die niet zouden gaan geloven, te verwerpen. Men spreekt hier wel over een verkiezing, maar deze volgt het geloof van de mens en de verwerping volgt dan het ongeloof, waarin mensen verkiezen te blijven. Dan kunnen we nu reeds concluderen, dat de verkiezing tot zaligheid in de mens rust en niet in de Heere.

2. Voor alle mensen
Onder dit punt komt de vraag aan de orde voor wie de Heere Jezus Christus gestorven is. Het delen in Zijn verdiensten hangt dan, ziende op punt 1, van de mens af. Het eenzijdige Godswerk komt zo niet aan de orde. Wel hebben we hier op te merken, dat onze vaderen met nadruk de algenoegzaamheid van het offer van Christus hebben benadrukt.

3. Vrije wil
Het uitgangspunt hier is, dat de Heere in de prediking de genade aan verloren zondaren aanbiedt. Het ligt dan aan de mens, aan de vrije wil van de mens of deze, door God aangeboden, genade wordt aangenomen of niet. De wil van de mens heeft dan nog een kracht in zich ten goede. Niet dat dit voldoende is, want in het stuk der zaligheid werken God en mens samen. Dit wordt nader verwoord in het volgende punt.

4. Medewerkende genade
Door de medewerkende genade van God kan de mens gaan geloven. Dit houdt dan in dat God en de mens samen wat doen. Een samenwerking tussen de Heere en een opstandeling tegen Hem.

5. De afval der heiligen
Als het gaat over de volharding der heiligen wordt gezegd, dat dit een voorwaarde is die de mens zelf moet volbrengen. Zo ligt de zaligheid nooit vast, want in de mens is geen vastheid aanwezig daar die mens veranderlijk is. Dit staat tegenover het leerstuk dat de zaligheid vastligt in de eeuwige, verkiezende God.

Besluitvorming
In het jaar 1618 werd het besluit genomen tot het houden van de synode te Dordrecht. Theologen en ouderlingen uit binnen- en buitenland waren bijeengekomen, waarbij de vergadering werd voorgezeten door Johannes Bogerman. We laten rusten hoe er vergaderd is, maar willen wel stellen dat er een verlangen en zoeken was om in godsvrucht bijeen te zijn. Dit houdt dus in dat men de eer van de Heere op het oog wilde hebben en daarom nauwkeurig en in ootmoedige gehoorzaamheid Gods Woord wilde naspreken in die zaken, die ter discussie stonden en reeds genoemd zijn. Het ging dan ook om zeer fundamentele zaken, want in de besluitvorming is men tot een verwerping van die dwalingen gekomen, die men als onbijbels zag. Bij de uitspraak, waarin de afwijzing van wat het niet is, werd ook toegevoegd hoe het dan wel is. Zo heeft deze synode de Dordtse Leerregels opgesteld, met de verwerpingen van de dwalingen die tegen deze leer ingaan. Daarom werd in de officiële titel over een oordeel geschreven. De leer van de remonstranten werd als ketters afgewezen. Na vele zittingen zijn de vijf artikelen, zoals wij die nu kennen, met unanieme instemming vastgesteld. Deze zijn tot eer van God en tot stichting van de hoorders en tot troost van verslagen harten. De synode wilde vooral de volle nadruk op de genade Gods leggen en daarbij was men ook zeer pastoraal. Dit bleek wel uit de samenvattende voorrede, die op een eerder tijdstip is geschreven. In bewogenheid wilden onze vaderen de troostvolle weg der zaligheid aanwijzen, waarbij het geloof geen onmogelijke opgave, maar gave Gods is. Daarover kan elk kind des Heeren zich slechts verwonderen en daarbij tot aanbidding van die God worden gebracht, Die in opzoekende liefde afdaalde om hem of haar levend te maken. Zo zijn de Dordtse Leerregels geen uitspraken uit de geschiedenis, die tijdgebonden of achterhaald zouden zijn. Zij zijn een getuigenis tegenover het redeneren van de mens. Dat maakt dit belijdenisgeschrift actueel. Ze zijn ook actueel omdat de remonstrant evenzo actueel is.

Actualiteit
De leer van vrije genade, van de verkiezing en verwerping, is altijd bestreden en roept altijd weer verzet op. Paulus strijdt in de brief aan de Romeinen ook reeds tegen de aanvallen, die in zijn tijd gedaan werden en handelt dan over de vrijmacht van de Heere. Oude ketterijen blijven ook nieuw en daarom worden deze ook in onze tijd overal aangetroffen. De diepste oorzaak is, dat de mens graag geëerd wil worden. Dit is ook op te merken van de godsdienstige mens, die ook eigen eer zoekt. Het remonstrantisme is actueel en daarom zijn ook deze Leerregels opgesteld. We vinden deze gedachten in allerlei evangelische stromingen en groepen, waar de mens in staat is het goede te kiezen en het kwade te verwerpen. Dit vinden we trouwens steeds meer in stromingen, die in diverse kerkverbanden worden aangetroffen, waar de kiezende mens een grote plaats krijgt. Het zal echter niet om de kiezende mens hebben te gaan, zoals bij de remonstranten. Dan komt telkens vijandschap tegen de vrijmacht van de Heere openbaar en meent het gevallen schepsel nog rechten bij de Schepper te hebben en te laten gelden.

De vaderen in Dordrecht hebben duidelijk willen stellen dat de oorzaak van de zaligheid de verkiezende God is. Juist ook in onze tijd wordt die belijdenis van de vaderen aangevochten en ontkracht. Zelfs zien we steeds duidelijker dat kerken de eigen leer, die men altijd uitgedragen heeft, verwerpen. Zo wordt ook voor verdeeldheid gezorgd. Deze verdeeldheid wordt niet door de Dordtse Leerregels veroorzaakt, zoals recent is geschreven. Daarbij werd ook de opmerking gemaakt als zou de confessionele kerk het in de uitspraken van de synode van Dordrecht hebben gewonnen van de tolerante kerk. De vraag is of dit bijbels en principieel gezien een terechte opmerking is. Het moet veeleer opgemerkt worden dat juist in onze dagen in de kerkelijke ontwikkelingen ook dit belijdenisgeschrift fundamenteel is en van grote waarde. Inderdaad scheidingmakend, maar dat heeft de Koning van de Kerk in Zijn prediking ook reeds gezegd. We hebben een dam op te werpen tegen de vele dwalingen waarin de Heere onteerd wordt en ook de mens geen enkele troost gegeven wordt.

Het is de Heere, Die ware troost schenkt en dat hebben onze vaderen moeten en willen belijden. Zo gaat het ook hier om Gods eer alleen en niet om de eer van de mens. Daarom zingt de psalmdichter: ‘Door U, door U alleen, om het eeuwig welbehagen.’ Dan zal het nooit kunnen zijn dat de Heere gelovige mensen verkiest. Hij kiest dan gevallen, goddeloze zondaren, die enkel de vloek waardig zijn, maar door genade worden gezocht, gevonden en verlost. En dat is het wonder van genade en dat tot eer van de Drie-enige God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen