De Dordtse Leerregels

Van de Goddelijke verkiezing
Van deze hun eeuwige en onveranderlijke verkiezing ter zaligheid worden de uitverkorenen te zijner tijd, hoewel bij onderscheiden trappen en met ongelijke mate, verzekerd; niet, als zij de verborgenheden en diepten Gods curieuselijk doorzoeken, maar als zij de onfeilbare vruchten der verkiezing in het Woord Gods aangewezen (als daar zijn: het waar geloof in Christus, kinderlijke vreze Gods, droefheid die naar God is over de zonde, honger en dorst naar de gerechtigheid, enz.), in zichzelven met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen (2 Kor. 13:5).

De weg
De vraag die ook nu onze aandacht moet hebben en in dit artikel van de Leerregels aan de orde komt, is die naar de verzekering van de verkiezing. Een vraag die velen wel kennen en bij veel mensen geruime tijd in beslag heeft genomen. Kenmerkend daarbij is vaak, dat er naar ongeoorloofde wegen werd en wordt gezocht. Naar wegen wordt gezocht, die nooit tot zekerheid van de zaligheid brengen of het is een valse gerustheid, die totaal onbijbels is. Daarbij wordt hier ook opgemerkt dat de mens zeer nieuwsgierig is. Velen willen met de verkiezing beginnen en begeren het boek des levens in te zien, om zo de eigen naam te mogen lezen. Dan gaan we echter de verborgenheden Gods onderzoeken. Die zijn niet voor de mens, maar voor de Heere.
De Dordtse vaderen belijden hier met nadruk hoe de Heilige Geest Gods kinderen verzekert van de eeuwige verkiezing. Dat zijn dan geen bijzondere openbaringen of gezichten. Vaak worden de meest wonderlijke en niet te controleren ervaringen verteld of geëist. Ervaringen die buiten het Woord des Heeren omgaan, waarop de zekerheid wordt gegrond. En waaruit dan ook wordt geconcludeerd een kind van God te zijn. Wat hebben wij voorzichtig te zijn dat we niet alles wat op goud lijkt voor goud houden. Er mogen zeker geen menselijke maatstaven en eisen gebruikt worden. Dan gaan we ten diepste de weg van de remonstranten. Zij ruimen een plaats in voor de werken van de mens om zalig te worden. De mens heeft daarbij duidelijk een onmisbare plaats. Indien men echter de zaligheid en de zekerheid van de uitverkiezing buiten Gods Woord wil gronden, doen we niets anders. Ook dan staat de mens en zijn mening op de voorgrond. Dat kan nooit van de Heere zijn en daarop te willen bouwen is een bouwen op zandgrond. Het einde van dat huis, van die valse gerustheid, is een diepe en grote val. Hiermee worden mensen door een onbijbelse leer of eis bedrogen voor de eeuwigheid. Een en ander is daarom ook levensgevaarlijk. De Heere werkt altijd door middel van Zijn Woord. Al Zijn kinderen worden door Woord en Geest verzekerd van hun verkiezing tot zaligheid. Gods kinderen worden daarom Schriftuurlijke christenen, die zich gebonden weten aan het Woord. Niet het woord van een mens, maar het Woord van de levende God.

Zekerheid
In artikel 12 wijzen de Dordtse Leerregels ons een uitnemende en betrouwbare weg aan om tot zekerheid te komen. Zekerheid aangaande de uitverkiezing, die de Heere wil schenken, komt voort uit de vruchten van de verkiezing. We mogen hier opmerken hoe troostvol onze vaderen de Heilige Schrift willen naspreken en aangevochten en worstelende zielen willen bemoedigen. Elke ware christen wil zeker, gefundeerd weten uitverkoren te zijn. Juist indien men ervan overtuigd is geen briefje uit de hemel of een bijzondere openbaring te krijgen, zullen de aanvallen van de duivel sterk en vele zijn. Dat geeft vaak zoveel duisternis in het geestelijke leven. Wat wordt er vaak om een stuk zekerheid geworsteld in die omstandigheden, dat men door de Heilige Geest overtuigd is geworden dat men geen enkel recht heeft op zaligheid. Daarbij kan men ook geen enkele verdienste of waardigheid bij de Heere brengen. Dan heeft de uitverkiezing alles te maken met persoonlijke heilszekerheid. Hoe kan ik weten uitverkoren te zijn?

De verkiezing Gods draagt vrucht en daarom zal men de uitverkiezing aan de vruchten kennen. Dat zijn geen vruchten die de mens eist of overeenkomen met een menselijke mening. Menselijke maatstaven, ook die van de vrome mens, komen niet in aanmerking. We hebben hier te luisteren naar Gods heilig en onfeilbaar Woord, dat ook eeuwig zeker is. En daar Gods Woord onfeilbaar is, wordt hier gesproken over onfeilbare vruchten. Vruchten, die werkelijk gezond geestelijk voedsel aanreiken en het geestelijk leven onderhouden. De vruchten van de verkiezing worden in het Woord des Heeren aangewezen en die brengen tot zekerheid van de uitverkiezing.
De Dordtse Leerregels belijden hier, dat Gods kinderen verzekerd worden van hun verkiezing tot zaligheid ‘als zij de onfeilbare vruchten van de verkiezing, in het Woord van God aangewezen, in zichzelf met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen’.

Het werk Gods
Als vruchten worden in de Leerregels genoemd: een geestelijke blijdschap en een heilig vermaak. Er zijn dus vruchten die onfeilbaar wijzen op de uitverkiezing en deze blijdschap veroorzaken. Uit die vruchten mag een kind van God concluderen, dat de Heere ook hem op het oog had in de nimmer begonnen eeuwigheid. Daarom mag die mens ook zeker zijn, eenmaal eeuwig bij de Heere te mogen zijn. Zo is een vergissing niet mogelijk en zal men zich ook niet bedriegen. Dit komt dan omdat die vruchten behoren bij het zaligmakend werk Gods. Dan is die mens dus hartelijk verheugd in de Heere.

Een afwijking
De vruchten als kenmerk om zeker te zijn van de zaligheid: vaak is hierbij opgemerkt en als kritiek op de Dordtse vaderen verwoord, dat de mens weer op zichzelf wordt teruggeworpen. Nog vrij recent is opgemerkt als een zwaarwegende beoordeling en ten diepste een veroordeling van de Leerregels, dat hier een afwijking van de reformatorische leer plaatsvindt. De Reformatie benadrukt een objectieve zekerheid. De zekerheid ligt in Gods Woord en het geloof rust in de onwankelbare beloften Gods. In de mens wordt dan niets gevonden waaruit geconcludeerd zou kunnen worden dat men een kind van de Heere is. In het Woord des Heeren ligt de zekerheid, want dat Woord is ontwijfelbaar waar. Daarin te mogen rusten betekent dat het verstand niet hoeft te concluderen vanuit de vruchten die men mag opmerken. Hier in dit artikel zou de mens een subjectieve zekerheid hebben. Op grond van waargenomen kenmerken kan het verstand de conclusie trekken en dus de zekerheid krijgen een uitverkorene te zijn. De kenmerkenleer werkt zo de onzekerheid in de hand en zou dan een afwijking zijn van de zuivere, Bijbelse leer.

De Bijbelse weg
Toch hebben we hier duidelijk te stellen, dat de Dordtse Leerregels zeker belijden in een luisteren naar het Woord des Heeren. Mag bovengenoemd onderscheid wel gemaakt worden en is dit wel een tegenstelling? Bij de opsomming van de onfeilbare vruchten gaat het om het werk van de Heere. Het gaat hier om de gaven die Hij schenkt uit goedheid tot Zijn eer en tot heil van zondaren. Ook het geloof is een gave Gods en dat gaat, zoals we later zullen zien, bij de onfeilbare vruchten voorop. Dat zou het enige zijn om tot zekerheid te komen? Waarbij dan Gods kinderen verder nooit iets in zichzelf zouden zoeken? Ook het ware geloof wordt zo vaak bestreden en tot wankelen gebracht. Hoe weet iemand of hij wel gelooft en het ware geloof bezit? Dat is een vraag waar elk kind van de Heere regelmatig mee heeft te worstelen. Wat willen de Leerregels hier eigenlijk als troost zeggen? ‘De Heere zal ze Zelf bevestigen en schragen.’ Bij dit kenmerk als vrucht van de uitverkiezing geeft de Heere nog meer vruchten. Niet om verstandelijk te redeneren. Om de onfeilbare vruchten in het leven te zien is het licht van Woord en Geest nodig! Het is de Heilige Geest, Die doet opmerken wat de Heere in het hart heeft gewerkt, want ‘het is de Geest, Die met onze geest getuigt dat wij kinderen Gods zijn’. De verkiezing rust niet op iets van de mens, maar op het werk van de Heere alleen. Dit blijkt wel wanneer we de vruchten die hier genoemd worden, verder nagaan.

De tegenstelling, dat het bij de Reformatie alleen om het geloof als een gave Gods gaat, waarbij de mens in zichzelf niets vindt, terwijl het in de Leerregels om meer gaat, waarbij de mens in zichzelf nog iets moet vinden, is een oneigenlijke tegenstelling. We hebben te zien op het werk van de Heilige Geest en Die geeft in het hart van Gods kinderen een blijdschap in het zien van Gods werk in het uitdelen van vruchten. Soms komt de bange vraag boven of velen die zich reformatorisch noemen aan het werk van de Geest Gods geen plaats geven. Geloven met een remonstrants randje. En dan kan het wel zo gezegd worden dat het enkel genade is, maar juist het voortbrengen van vruchten geeft vreugde. De apostel Paulus roemt soms over zijn werk. En dan niet tot eigen eer, maar de Heere werkt in mij, zegt hij. Dan zal de roeping die van Godswege tot hem gekomen was, daardoor zeker ook bevestigd zijn geworden. Zo brengen de vruchten, die met de Heilige Schrift in de hand door onze vaderen genoemd zijn, tot een heilige vermaking. We mogen hier wel aan de dichter denken, die spreekt over blijdschap als hij voor de Heere mag knielen en van Hem genade voor genade mag ontvangen (Ps. 26). Vruchten, die zoet zijn voor de ziel en geestelijk leven onderhouden; die in zekerheid doen wandelen, gericht op de Heere en Zijn zaligmakend werk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen