Emma, moeder van Wilhelmina (2)

Opvoeding
Het boek Geschiedenis van het vaderland van de godvrezende historicus Groen van Prinsterer was een openbaring voor Wilhelmina. Ook omdat het voldeed aan de diepgevoelde behoefte van het in één bezield verband zien van Bijbelse en vaderlandse geschiedenis. Wilhelmina was boos op docenten die haar niet met Groen hadden geconfronteerd. Tot haar dood bleef dit boek een ereplaats houden in haar bibliotheek. Het lag binnen handbereik. In 1912, Wilhelmina was toen 32 jaar, sprak ze staande bij het standbeeld van een van haar godvruchtige voorvaderen, admiraal Caspar de Coligny, de volgende woorden: ‘Het is mijn levendige wens, dat een ieder, die in Christus als zijn Zaligmaker gelooft, in dat geloof moge worden gesterkt en dat wij allen waarachtige getuigen des Heeren moge zijn.’ Ook had Wilhelmina belangstelling voor de beweging van het Réveil. Op aanraden van een minister las ze het dagboek van Willem de Clercq. In november 1890 stierf Willem III. In deze dagen van rouw leerde moeder Emma haar 10-jarige dochtertje het volgende vers: ‘Jezus leeft, nu is de dood, Ons een ingang in het leven. Welk een rust in stervensnood, zal dat Woord ons harte geven. Gij, o Heiland, Gij alleen, Gij zijt onze troost alleen.’

Regentes
Enkele dagen voor het sterven van haar man werd de nog maar 32-jarige Emma regentes voor de jonge Wilhelmina. Tijdens de plechtigheid van de eedzwering in de in verenigde zitting bijeengekomen Staten-Generaal sprak zij: ‘Mijn kracht en wijsheid zoek ik bij de almachtige en alwijze God. Moge God het lijden van onze koning verzachten en Nederland nemen onder Zijn heilige hoede.’ Na het overlijden van de koning rustte er een dubbele last van opvoedster en koningin-regentes op de tengere schouders van deze weduwe in rouwkleren. Eén dag na het overlijden van haar man zei ze: ‘Ruim 40 jaar werden onder ’s Heeren zegen rust, vrede en welvaart aan het vaderland geschonken. Moge de almachtige God de gebeden verhoren, die tot Hem zijn opgezonden voor onze koningin Wilhelmina. Hij neme haar onder Zijn heilige hoede en bescherming. Vertrouwende op Hem, in Wiens hand het lot is der vorsten en volkeren, neem ik de mij toevertrouwde regeringstaak op mij, met de bede, dat haar vervulling in alle delen moge strekken tot heil van land en volk.’ Samen vormden moeder en dochter nu het gehele Oranjehuis! Als voorbereiding op haar toekomstige taak vond regentes Emma het nodig dat haar dochter het Nederlandse volk leerde kennen. Daarom gingen ze samen de verschillende provincies langs voor kennismaking. In Friesland gingen moeder en dochter naar de kerk bij ds. R.H. Drijber. Zijn tekst was Johannes14 vers 6: ‘Jezus zeide tot hem: Ik ben de Weg, en de Waarheid, en het Leven. Niemand komt tot den Vader dan door Mij.’ Op Hemelvaartsdag was men in Maastricht. Daar ging men naar de eredienst in de St. Janskerk.

De Provinciale Staten van Gelderland gaven Emma en Wilhelmina een diner ter ere van hun bezoek aan deze provincie. In de nog bestaande krant ‘De Gelderlander’ stond toen te lezen: ‘Ook de koningin bidt voor het eten en dat ze dit haar dochter geleerd heeft, is bekend. Echter, hier verzocht zij openlijk, ongeacht wie aanwezig waren, voor een ieder die aanzat dat hij gelegenheid kreeg om te bidden.’ In 1898 eindigde het regentschap van Emma. Bij die gelegenheid zei zij: ‘In dagen van smart en rouw trad ik op als regentes van de koningin. God heeft mij in deze jaren gesteund. Mijn dierbaarste wens is vervuld.’ Na het neerleggen van de regeringstaak besteedde Emma haar tijd aan het bestrijden van de tuberculose, toen volksziekte nummer één. Tevens deed ze veel aan liefdadigheid. Een gehandicapte jongen kreeg een invalidenwagentje, zodat hij zich weer zelfstandig in de vrije natuur kon bewegen. Aan een zeer ijverige, arme student gaf ze studiegeld. Eens hielp ze, volledig uit eigen middelen, honderd gezinnen de winter door.

Sterven
De inwoners van ’s-Gravenhage hadden koningin Emma op zondag 11 maart 1934 nog gezien, toen zij de kerkdienst bezocht in de Bethlehemkerk (bestaat nog, ABG). Het was haar laatste kerkgang. Negen dagen later overleed de koningin-moeder, zacht en kalm, aan de gevolgen van een longontsteking. Het was dinsdagmorgen om kwart over acht. Ds. W.L. Welter, de hofpredikant, leidde de rouwdienst in de Nieuwe Kerk te Delft. Hij sprak over Mattheüs 28 vers 5-7.

Besluit
Koningin Emma is een Oranjevorstin geworden, niet door geboorte, maar in de weg van strijd, liefde en plichtsbetrachting. Zij was een gave van God aan Nederland. Door haar gaven en meeleven ontving ze de bijnaam: koningin der barmhartigheid. ’s Zondags zat ze altijd op haar plaats in de kerk. Dan bad en boog ze met de kerkelijke gemeente van ’s-Gravenhage.

Wat heeft haar leven ons vandaag nog te zeggen? Haar Bijbelgetrouwheid is een voorbeeld voor vorstenhuis en volk. In de opvoeding van onze kinderen wijst ze de weg in wat het meest belangrijk is: Er staat geschreven en er is geschied. Wat heeft ze haar taak als moeder met een grote intensiteit proberen gestalte te geven. Hebben wij in ons leven aan het beoefenen van barmhartigheid al structureel een plaats gegeven? Schamen we ons niet om in het openbaar voor het eten te bidden? Nemen we alle gelegenheden te baat om naar de kerk te gaan, waar we ook zijn? Tenslotte: de Heere gedenke ons Oranjehuis en Hij geve er, zowel kerkelijk als persoonlijk, gebed voor. En dat juist in een tijd van Woordverzaking, kerkverlating en verlies aan nationaal geheugen. Immers, wat mogen wij voor elkaar en voor onze kinderen niet verbergen?

Des HEEREN lof uit ’s lands historieblaân,
Zijn sterken arm, en grote wonderdaân.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen