Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Irenaeus over de Schepper-Geest

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Irenaeus over de Schepper-Geest

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Al heel vroeg in de kerkgeschiedenis heeft het Evangelie ons werelddeel bereikt. In de tweede helft van de tweede eeuw was Irenaeus bisschop in Lyon. Hij is een leerling van Polycarpus, die weer een leerling van Johannes is geweest. Dit maakt het heel bijzonder om in de geschriften van deze apostolische vader te lezen. Je proeft er als het ware de apostolische zuiverheid in.

Irenaeus heeft twee bekende boeken geschreven. Een soort catechismus die bekend staat onder de titel Epideixis (Uitleg van de apostolische prediking) en een ouder boek dat meestal met de Latijnse naam Adversus Haereses (Tegen de ketters) wordt aangeduid, hoewel het in het Grieks is geschreven. In dit laatste boek verzet Irenaeus zich vooral tegen de gnostiek en de ideeën van de reder Marcion. Tegenover beide fronten moest Irenaeus verdedigen dat de schepping goed is en dat de God van het Oude Testament geen andere God is dan de Vader van Jezus Christus. Keer op keer beklemtoont Irenaeus dat de Zoon ook Schepper is en dat Hij Zijn eigen werk verlost. Het is onvoorstelbaar welke krachtige argumenten hij aanhaalt om de eenheid van Oude en Nieuwe Testament te onderstrepen. Op een heel concrete wijze voel je als het ware door het lezen van zijn geschriften de aanwezigheid van Christus in het Oude Testament.

Een van de karakteristieke uitspraken van Irenaeus is de uitdrukking dat Christus en de Geest de twee handen van God zijn. Op tal van plaatsen in zijn werk Adversus Haereses komen we deze uitdrukking tegen. In veel literatuur over de leer van de Drie-eenheid wordt deze uitspraak van Irenaeus aangehaald. Het is een uitdrukking die sporen heeft getrokken in de bezinning op het geheimenis van de leer van de Drie-eenheid. Wat zegt deze uitdrukking ons? We horen in deze uitdrukking van Irenaeus dat de Heilige Geest ook actief was bij onze schepping. Vanuit de Heidelbergse Catechismus kennen we de uitdrukking ‘God de Vader en onze schepping’. Deze uitdrukking zou de verkeerde indruk kunnen wekken dat de Zoon en de Geest niet actief waren bij de schepping. Dat is allerminst het geval. Alle dingen zijn door het Woord gemaakt (Joh. 1:3). De tweede tekst in de Bijbel leert ons reeds dat de Geest over de wateren zweefde. Dit laatste woord kan ook worden vertaald met ‘broeden’. Al het werk van God is trinitarisch, zowel de schepping, de menswording van Gods Zoon, kruis en opstanding, de persoonlijke wedergeboorte als de herschepping.

Dit betekent dat we heel concreet mogen denken over het werk van de Heilige Geest in de schepping. We denken bij de Geest meestal aan het werk van de Geest in ons hart. Dat blijkt geen tegenstelling te zijn met het werk van de Geest in de schepping. Integendeel. Door de Geest in ons hart krijgen we des te meer besef van de aanwezigheid van Gods Geest in de schepping. De Geest is Gods hand in het tevoorschijn roepen van de prachtige schepping. Er zijn andere teksten in de Schrift die dit onderstrepen, bijvoorbeeld Psalm 33 vers 6 (‘Door het Woord des HEEREN zijn de hemelen gemaakt, en door den Geest Zijns monds al hun heir’) en Psalm 104 vers 30 (‘Zendt Gij Uw Geest uit, zo worden zij geschapen, en Gij vernieuwt het gelaat des aardrijks’).

Voor John Owen was dit later een aanleiding om uitgebreid te schrijven over het werk van de Heilige Geest in de natuur en onze natuurlijke gaven. De een heeft een talenknobbel, de ander kan goed met zijn medemens omgaan en een derde heeft handelstalent. Al deze gaven krijgen we van de Heilige Geest. In deze tijd dat de bomen in bloei staan, worden we erbij bepaald dat de Geest ook in de schepping levend maakt. De schepping is geen platte materie, maar doortrokken van de aanwezigheid van de Heilige Geest. Dit mag de christen schroom geven bij het binnentreden van de schepping. De schepping is als het ware Gods huiskamer. We kijken onze ogen uit als we de zorg van de Heilige Geest in Zijn schepping ontdekken. We banjeren uiteraard niet met vieze modderlaarzen door Gods prachtige kamer heen, maar we tonen ons respect. In deze tijden van uitbuiting van de aarde en misbruik van het schoon van de schepping zijn dit uiterst actuele inzichten.

Tegenover de dwaling van Marcion benadrukte Irenaeus de opstanding van het lichaam. Het wonderlijke is dat we door de Heilige Geest verbonden zijn aan de levende lichamelijk opgewekte Zoon van God. In zijn uitwerking bewaart Irenaeus een geweldig evenwicht dat vandaag ook meer dan actueel is. Enerzijds onderstreept hij dat een geestelijk mens het lichamelijke niet veracht. Anderzijds zegt hij dat alleen degenen die het aardse verloochenen de Geest hebben. In het beeld van zo-even: We hebben respect voor Gods huiskamer, maar tegelijk neemt de huiskamer niet de plaats van God in.

Dit artikel werd u aangeboden door: Hersteld Hervormde Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 mei 2010

Kerkblad | 12 Pagina's

Irenaeus over de Schepper-Geest

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 mei 2010

Kerkblad | 12 Pagina's