Halloween

De oktobermaand is de maand van de Reformatie. De laatste dag van die maand is voor velen aanleiding om de kerkhervorming te gedenken. Een goede zaak! Aangezien we in het volgende nummer meer aandacht aan de Reformatie als zodanig hopen te geven, ga ik daar in deze bijdrage verder niet op in. Wel is het goed om erop te wijzen dat nog altijd veel dingen reformatie nodig hebben. Een van die dingen is het zogenaamde Halloween. Op dezelfde dag, de 31e oktober, wordt het gevierd. En de laatste jaren komt daar meer en meer aandacht voor. In deze week al vallen er verschillende folders in de bus die allerlei griezels in allerhande soorten en maten aanprijzen. Het feest van Halloween, waar men met name de jongere kinderen warm voor probeert te maken, is kennelijk een feest van allerlei enge, angstaanjagende en duistere dingen. Waar gaat dit over?

Halloween heeft een Keltische oorsprong. De naam Halloween is afgeleid van de oorspronkelijk naam ‘All hallows eve’ of ‘allerheiligenavond’. De 31e oktober is dan ook de dag vóór allerheiligen (1 november). Omdat de Iers-Keltische kalender op 1 november begint, was het voor het oude Keltische volk dus de oudejaarsavond. De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende seizoen lag klaar en men had tijd voor een vrije dag: het Keltische nieuwjaar of ‘samhain’. Nu was deze dag niet alleen bijzonder omdat het de eerste dag van het nieuwe jaar was. Er was nog een reden waarom die dag voor de oude Kelten zo bijzonder was. Zij geloofden namelijk dat op die dag de geesten van de mensen die in het voorgaande jaar gestorven waren, terugkwamen in de hoop een levend lichaam in bezit te kunnen nemen voor het nieuwe jaar. Om deze geesten aan te trekken, werd er voedsel neergelegd bij de deuren van de huizen. Om de boze geesten af te weren, droegen de Kelten maskers. Althans, zo luidt een van de verklaringen van dit fenomeen. Vandaag de dag vieren veel aanhangers van wicca en van moderne vormen van heidense religies ‘samhain’ als een van de feesten van hun zogenaamde jaarwiel. Als later de Romeinen de macht overnemen, vermengen die dit oude Keltische feest met hun eigen tradities betreffende het vieren van de oogst en het gedenken van de doden. In de negentiende eeuw nemen Ierse immigranten het oude feest naar Amerika mee. Vandaar waait het de laatste jaren weer terug naar het Europese vasteland. Houdt u uw brievenbus maar eens in de gaten deze weken.

Nu zullen de commerciële strategen zich vermoedelijk niet al te veel gelegen laten liggen aan deze zuiver heidense achtergrond van Halloween. Het geld moet rollen en de decembermaand laat per slot van rekening nog even op zich wachten. Intussen is het allemaal niet zo betekenisloos of onschuldig als het deze of gene zou kunnen voorkomen. Dit feest heeft een nadrukkelijk heidense komaf. Daarbij is er – in elk geval voor wat betreft het oorspronkelijk Halloween – sprake van een nadrukkelijk verband met spiritisme (het oproepen van geesten). Hoe we dát in het licht van de Bijbel hebben te duiden, moge duidelijk zijn. Dat heeft duistere, satanische achtergronden. Is dat ten diepste ook niet de reden dat in Amerika Halloween is verbonden geraakt met demonenverkledingen en allerhande monsters, griezels en symbolen van de dood? Waarbij soms sprake is van nadrukkelijke verwijzingen naar het spiritisme en de satan.

Welke conclusie moeten we nu trekken uit het feit dat dit heidense feest in de 21e eeuw zo aan populariteit wint? Is dat nu enkel een commercieel succes? Al is het waar dat de commercie er gewiekst van profiteert. Naar mijn idee is die analyse te eenvoudig. Het primitieve denken van de oude Keltische heidenen sluit namelijk op een of andere manier toch aan bij de beleving van de heiden van de 21e eeuw. Hier zijn meer aanwijzingen voor. Wie wel eens een gemiddelde boekwinkel binnenloopt, merkt hoe de schappen met ‘religie’ en ‘esoterie’ goed gevuld zijn. De mens van nu, a-religieus als hij zelf vaak meent te zijn, vraagt naar dingen waar hij de lege plaatsen in zijn ‘ik-geloof-alleen-wat-ik-zie-bestaan’ kan opvullen. Het geeft toch te denken dat er markt is voor allerlei meditatietechnieken, ontleend aan even zovele religies? En het moet ons toch wel alarmeren dat zoveel jonge mensen, óók uit ‘onze’ kerken, zich inlaten met occulte spelletjes en experimenten? In dat klimaat kan zo’n raar feest als Halloween kennelijk gedijen. En goede zaken doen.

Intussen mogen wij wel wakker zijn. Ik weet het werkelijk niet, maar een reclamestrateeg van één winkelketen hoeft maar op het idee te komen om deze troep bij je boodschappen cadeau te gaan doen en je hebt een probleem. Ik denk aan een woord van de apostel Paulus: ‘En hebt geen gemeenschap met de onvruchtbare werken der duisternis, maar bestraft ze ook veeleer’ (Ef. 5:11). In deze dingen zijn radicale beslissingen nodig vanwege de Bijbelse gehoorzaamheid die wij verschuldigd zijn. Laten we het nog anders onder woorden brengen. Is er niet nog veel te reformeren? Het mag wel kenmerkend heten voor de situatie van nu dat de 31e oktober voor sommigen een dag is van gedenken aan wat de Vader der lichten (Jak. 1:17) gaf en deed in de dagen van de Reformatie, terwijl anderen op diezelfde dag vol zijn van zaken die de sporen dragen van de duisternis. Overigens, het is ook naar de aard van de Reformatie om te zeggen: er blijft altijd reformatie nodig. Ecclesia reformata semper reformanda: de kerk die gereformeerd is, moet steeds weer gereformeerd worden. Hoe nodig blijft het: ‘Waakt en bidt, opdat gij niet in verzoeking komt.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen