Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Harry Kuitert en Franca Treur

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Harry Kuitert en Franca Treur

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het lezen van het boek van Franca Treur heeft professor Kuitert in zijn denken bevestigd dat ‘godsdienst mensenwerk is’. Deze stemmen negeren kunnen we niet. Anderzijds is er de geestelijke werkelijkheid. Godvrezende mensen lopen niet achter een zeepbel aan of een geïdealiseerd zelfbeeld. Voor hen is de Heere werkelijk een realiteit. In de ontmoeting met Hem is de realiteit van zonde en genade, recht en vrijspraak doorleefd. Moeten we in deze ‘actualia’ aandacht vragen voor de genoemde ‘dissidenten’? Ik geloof dat het goed is om te horen wat deze malcontenten ons te zeggen hebben. Vorige week konden we het in een onder ons bekend dagblad lezen dat H. Kuitert weer een boek heeft geschreven. Bij de presentatie van ‘Alles behalve kennis’ in Amsterdam was ook de schrijfster Franca Treur aanwezig. Van haar boek ‘Dorsvloer vol confetti’ zijn inmiddels 140.000 (!) exemplaren over de toonbank gegaan. In haar boek schrijft ze over een gezin uit de Gereformeerde Gemeente in Meliskerke. Franca is afkomstig uit dit kerkverband. Het is bekend dat de populaire schrijfster al geruime tijd geleden met kerk en geloof heeft afgerekend.

Professor Kuitert heeft jarenlang gedoceerd aan de Vrije Universiteit. Dr. A. Kuyper wilde met zijn universiteit de gereformeerde theologie dienen. Tegenover de vrijzinnigheid de rechtzinnigheid. Door het optreden van Kuitert kwam de vrijzinnigheid op de katheder en op de kansels van de Gereformeerde Kerk. De schepping van Kuyper onderging door Kuitert een ingrijpende metamorfose. De vrijzinnig theoloog maakt in zijn laatste pennenvrucht duidelijk dat hij niet van plan is om terug te keren naar zijn gereformeerde wortels. Integendeel! Kuitert lijkt maar één doel voor ogen te hebben en dat is dat de hele gereformeerde theologie tot op de grond toe wordt afgebroken. Die theologie werkt bij hem als een rode lap bij een stier. ’t Maakt hem strijdlustig hoewel hij de leeftijd van de zeer sterken al ruimschoots is gepasseerd.

In ’t hartje van Amsterdam vonden Kuitert en Treur elkaar in aanwezigheid van vele belangstellenden. Kuitert vertelde dat hij genoten had van het boek van Franca Treur. Daar is natuurlijk op zich niets mis mee. De hoogleraar was ooit predikant op Walcheren. Hij heeft de sfeertekening van het Zeeuwse geestelijk klimaat herkend. Maar dat niet alleen. Het boek heeft hem in zijn denken bevestigd dat ‘godsdienst mensenwerk is’. Dat houdt in dat God ‘an sich’ niet bestaat. Er is geen sprake van een ‘Tegenover’. Daarom kan hij schrijven: ‘De christelijke traditie gaat over God, jawel, maar over God zoals Hij in mijn hoofd zit. Wat die God te bieden heeft, wat Hij vraagt, wat Hij belooft of waarmee Hij dreigt: dat hebben voorouders bedacht, in het woord God gestopt en er hun levenservaring in uitgedrukt.’ Zo heeft ook de bekende psychoanalyticus Sigmund Freud gesproken. We zitten met al deze uitspraken weer in het bekende klimaat van de projectieleer. Hoor wat ons wordt toegeroepen: ‘Er is geen kennis van God, maar verbeelding, menselijke overlevering afkomstig van het voorgeslacht dat goden en God bedacht.’ De theologie moet alle pretenties laten varen dat zij iets van en over God weet te zeggen. De theologie moet zo eerlijk zijn dat zij erkent dat zij slechts de opvattingen van groepen mensen samenvat. Als het erop aankomt, weten wij feitelijk niets. God bestaat niet als realiteit los van de mens. God is de optelsom van meningen, gedachten en gevoelens van mensen. Meer niet en minder ook niet. ’t Voldoet mensen en het ‘bouwsel’ structureert het leven. De religieus aangelegde mens tracht langs deze weg de immense stilte die hem omringt tastbaar te maken en doorzichtig.

Binnen dit hele raamwerk komt dan de kreet naar voren dat de kerk een ‘afkickkliniek’ dient te zijn. Afkicken doen mensen die aan drugs verslaafd zijn. Deze geestverruimende middelen brengen je in een irreële werkelijkheid. Sommige mensen denken dat ze kunnen vliegen en anderen zien draken en ander gespuis. Zowel het vliegen als die draken zijn niet reëel. ’t Zijn scheppingen van je hallucinerende geest. Daar moet je van af zien te komen. De kerk moet ervoor gebruikt worden dat je van alle paradijselijke toestanden maar ook van alle afschuwelijke taferelen zoals het bestaan van de hel afgebracht wordt. Je moet van al die gedachtespinsels verlost worden om het poosje dat je hier bent zo humaan mogelijk te leven. Volgens Franca Treur gaat Kuitert zo’n ‘afkickcentrum’ niet binnen. In Amsterdam zei ze wel: ‘Voor ons is er dus een afkickkliniek, waarin we over verlies praten. En we gaan psalmen zingen, de liederen uit onze jeugd:Hij kan en wil en zal in nood, zelfs bij het naderen van de dood, volkomen uitkomst geven.’ Franca sluit dan cynisch af met de opmerking: ‘Ook al bestaat Hij niet.’ De hele godsdienst is dus niet anders dan één grote fopspeen.

Een ex-gereformeerd theoloog en een ex-gereformeerdegemeente schrijfster omarmden elkaar voor het forum van vele enthousiast klappende sympathisanten. Beiden zijn zwaar gefrustreerd door de gestalte waarin het geloofsleven en geloofsdenken zich hebben geuit. Het hele gebeuren heeft me geschokt! Professor Kuitert heeft zijn fileermes op de gereformeerde theologie toegepast en kwam al ontledend tot de conclusie dat die hele theologie eigenlijk heel weinig voorstelt. De heren theologen hebben met die theologie alleen maar zichzelf zitten te bevestigen. We ontmoeten in die gereformeerde theologie geen ‘kennis’ maar het resultaat van een stuk ervaring. Franca Treur heeft in romanvorm aangegeven dat er geen objectieve werkelijkheid of waarheid bestaat en komt zo al schrijvend en sprekend bij Kuitert terecht om samen vast te stellen dat theologie ten diepste antropologie is.

Wat moeten we met deze stemmen? Negeren lukt niet en mag ook niet. Het feit dat velen naar hun boeken grijpen, zegt genoeg. Jongeren en ouderen voelen zich door hen begrepen. Dat beklemt mij. We moeten oppassen om ze als vijanden van de waarheid van ons af te stoten. We lezen in hun boeken hun belevingen met de gereformeerde wereld. Ik ervaar hun geschrijf als een uitdaging. Of beter: als een spiegel! Ik kan niet ontkennen dat binnen onze gereformeerde kringen bepaalde dingen zijn binnengeslopen die weinig of niets met het pure geloofsleven te maken hebben. Anderzijds moet ik vaak denken aan een opmerking van prof. Van Ruler dat in de rechterflank van de kerk nog veel ‘goud’ wordt aangetroffen. Hij doelde met die opmerking op het tere leven met de Heere. Zo is het! Die godvrezende mensen lopen niet achter een zeepbel aan of een geïdealiseerd zelfbeeld. Voor hen is de Heere werkelijk een realiteit. In de ontmoeting met Hem is de realiteit van zonde en genade, recht en vrijspraak doorleefd. Het is intens verdrietig als zulk bloedwarm bevindelijk geloofsleven niet meer wordt opgemerkt. Gods kinderen zullen de laatsten zijn om te zeggen dat hun levensopenbaring optimaal is. Toch is het hun verlangen om heilig voor de Heere te leven. De genoemde auteurs hebben de enthousiaste volgelingen in de kern van de zaak in het niets geworpen. Uiteindelijk komt hun boodschap hierop neer: ‘Ontwerp je eigen leven! Maak je los van die vreemde ‘Superego’ die je in je creativiteit remt of blokkeert. Stoot alle vreemde overheersing van je af en durf te leven.’ De boodschap van de Heere is dat Hij je bevrijdt van de vloek van de wet en je bindt aan Zijn wet om die te doen uit dankbaarheid. Vrijheid in gebondenheid. Dat is het geheim van het ware christenleven.

Dit artikel werd u aangeboden door: Hersteld Hervormde Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 oktober 2011

Kerkblad | 16 Pagina's

Harry Kuitert en Franca Treur

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 28 oktober 2011

Kerkblad | 16 Pagina's