Een belangwekkend commentaar op een bijzondere brief

Samen met de brief aan de Romeinen heeft de brief aan de Galaten een heel belangrijke plaats gehad in de herontdekking van de Bijbelse boodschap van de rechtvaardiging door het geloof alleen. Op de brief aan de Galaten zijn de eeuwen door commentaren geschreven. De reformator Luther voelde zich bijzonder aangesproken door deze brief. Hij noemde de brief aan de Galaten zijn Catharina von Bora onder de boeken van de Bijbel. Tot tweemaal toe heeft Luther een commentaar op deze brief geschreven. De tweede keer deed hij het veel uitgebreider dan de eerste keer. Dat tweede commentaar is heel bekend geworden. In de zeventiende eeuw kreeg Bun-yan een heel oud exemplaar van de Engelse vertaling in handen. Wat hij las, trof hem diep. Alhoewel Luther meer dan een eeuw vóór hem had geleefd, kende hij, zo betuigt Bunyan, de vragen van zijn hart en loste hij die voor hem op. Het was voor Bunyan een bewijs dat de eigenlijke vragen en de eigenlijke antwoorden de eeuwen door gelijk blijven.

In 2010 verscheen bij de Amerikaanse uitgeverij Zondervan een commentaar op de brief aan de Galaten waaraan ik om een aantal redenen aandacht wil geven. Allereerst om de inhoud van de brief zelf met de boodschap van de rechtvaardiging door het geloof alleen. Daarnaast omdat het een voorbeeld is van de combinatie van trouw aan de Schrift en academische deskundigheid. Ten slotte, omdat Thomas R. Schreiner, de auteur, een Southern Baptist is en hij een exponent is van de opmerkelijke omwenteling die zich de laatste decennia in de Southern Baptist Convention, de grootste protestantse kerk in de Verenigde Staten, heeft voltrokken.

Om bij het laatste te beginnen: na de Tweede Wereldoorlog groeide de vanouds Schriftgetrouwe Southern Baptist Convention – en dan vooral de kerkelijke leiders en theologische hoogleraren – steeds verder weg van de aanvaarding van het volstrekte gezag van de Schrift. De publicatie van The Message of Genesis door Ralph Elliot in 1961 veroorzaakte een storm van protest op het grondvlak. Dit leidde tot de opstelling van The Baptist Faith and Message Statement van 1963. Daarin werd gesteld dat de inhoud van de Bijbel ‘waarheid is zonder enig mengsel van vergissing’. In de praktijk bleek men deze zinsnede echter op twee manieren uit te leggen. De zogenaamde gematigden stelden dat het hier alleen om geloofszaken ging en de conservatieven om alles wat ons in de Schrift wordt geopenbaard. Dat met de opstelling van The Baptist Faith and Message Statement geen wezenlijke consensus was bereikt, kwam tot uiting in de publicatie van het eerste deel van de Broadman Bible Commentary in 1969.

Door mobilisatie van het grondvlak kreeg het dagelijkse bestuur van de Southern Baptist Convention een andere samenstelling. Bij herhaling werd een conservatieve kandidaat tot president van de Conventie gekozen. The Baptist Faith and Message Statement werd in 1998 op een aantal punten aangescherpt. Dat betrof onder andere de positie van de vrouw in de kerk en in het gezin. Omdat de president een belangrijke rol had in de keuze van het bestuur van de theologische hogescholen, leidde dit op termijn tot een koerswijziging van de hogescholen die onder supervisie van de Conventie staan. Op het ogenblik doceren er aan deze hogescholen meerdere Bijbelwetenschappers die niet alleen Schriftgetrouw zijn maar ook in academisch opzicht hun sporen hebben verdiend. Broadman and Holman, de huisuitgeverij van de Conventie, is inmiddels al heel wat jaren bezig met de publicatie van de New American Commentary. De commentaar Nieuwe Testament is voltooid en die op het Oude Testament vordert gestadig. De New American Commentary is de opvolger van de Broadman Bible Commentary. Aan deze commentaar werken uitsluitend Bijbelgeleerden uit de Southern Baptist Convention mee. Ook aan commentarenreeksen die een interkerkelijk karakter hebben, leveren Bijbelwetenschappers behorend tot de Southern Baptist Convention een waardevolle bijdrage. Dat geldt zeker voor het deel waarmee Thomas Schreiner de Zondervan Exegetical Commentary on the New Testament heeft geopend.

Evenals een groot deel van de Angelsaksische nieuwtestamentici gaat Schreiner ervan uit dat de brief aan de Galaten nog vóór het zogenaamde apostelconvent waarvan we lezen in Handelingen 15, is geschreven. In tegenstelling tot oudere commentaren gaat men er dan van uit dat de gemeenten van Galatië de gemeenten zijn die Paulus bij zijn eerste zendingsreis bezocht en die in het zuiden van de toenmalige provincie Galatië lagen. Het tweede bezoek aan Jeruzalem waarover Paulus in Galaten spreekt, correspondeert dan met het tweede bezoek beschreven in Handelingen, het zogenaamde hongersnoodbezoek. De kracht van deze hypothese is dat gegevens uit Handelingen en Galaten zo gemakkelijker met elkaar in overeenstemming zijn te brengen.
Veel belangrijker dan de datering van de brief aan de Galaten is de inhoud. De laatste decennia hebben tal van nieuwtestamentici de juistheid van het verstaan door de Reformatie van de boodschap van Paulus over de rechtvaardiging betwijfeld. Bij de rechtvaardiging zou het niet gaan om het antwoord op de vraag hoe een mens rechtvaardig voor God kan verschijnen, maar op welke wijze hij tot de nieuwtestamentische gemeente kan behoren. Dat hier grote belangen op het spel staan, moet duidelijk zijn. Schreiner laat zien dat de vraag naar de grenzen van de nieuwtestamentische gemeente ingebed moet worden in de vraag hoe wij zonder vrees voor de rechterstoel van de Heere kunnen verschijnen.

In zijn uitleg van teksten als Gal. 1:4 en 2:20 blijkt duidelijk dat Schreiner zich geheel kan vinden in de genadeleer zoals die in onze Dordtse Leerregels is verwoord. Hij is dan ook een sympathisant van de Founders Movement, een beweging binnen de Southern Baptist Convention, die zich wil oriënteren op de calvinistische wortels van de Southern Baptists. Op één punt denk ik anders dan Schreiner. Hij ziet geen directe relatie tussen de passage over strijd tussen Geest en vlees in Galaten 5 en de tweestrijd verwoord in de tweede helft van Romeinen 7. Met Luther en Calvijn ben ik ervan overtuigd dat dit wel het geval is.

De uitleg van de brief aan de Galaten door Schreiner laat zien wat de opzet is van de Zondervan Exegetical Commentary on the New Testament. Allereerst worden de literaire context, de centrale gedachte en de structuur van een passage verwoord. Daarna volgt een uitleg waarbij de passage vers voor vers wordt doorgelopen. In het commentaar wordt steeds op de Griekse brontekst teruggegrepen, maar het feit dat de Griekse brontekst en de Griekse woorden steeds tussen haakjes staan voorafgegaan door de Engelse vertaling, betekent dat deze commentaar voor hen die wel Engels maar geen Grieks beheersen zeer goed bruikbaar is. Dat geldt niet alleen voor theologen (van wie je mag hopen dat zij Grieks kennen) maar ook voor geïnteresseerde gemeenteleden.

Naar aanleiding van: Galatians, Zondervan Exegetical Commentary on the New Testament, door Thomas R. Schreiner, Zondervan, Grand Rapids, Michigan 2010; ISBN 978-0-310-24372-4; hb. 423 pp.; prijs $ 34,99.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen