Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Gods verkiezend welbehagen (1)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Gods verkiezend welbehagen (1)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

IN DE SERIE DIE GAAT OVER DE HEILSORDE WILLEN WE IN EEN DRIETAL ARTIKELEN NADENKEN OVER GODS VERKIEZEND WELBEHAGEN. ALLEREERST IN HET KORT IETS OVER HET WOORD 'VERKIEZEND'. DE WOORDEN VERKIEZEN, VERKIEZING, VERKOREN KOMEN WE IN DE SCHRIFT IN VERSCHILLENDE BETEKENISSEN TEGEN. ZO WORDT ER GESPROKEN VAN VERKIEZING ALS HET GAAT OM HET VOLK ISRAËL, EN ZIET HET OP DE BIJZONDERE EN UNIEKE PLAATS DIE DIT VOLK INNEEMT ONDER ALLE VOLKEN. MOZES ZEGT: 'WANT GIJ ZIJT EEN HEILIG VOLK DEN HEERE UW GOD; U HEEFT DE HEERE UW GOD VERKOREN, DAT GIJ HEM TOT EEN VOLK DES EIGENDOMS ZOUDT ZIJN UIT ALLE VOLKEN, DIE OP DEN AARDBODEM ZIJN.' OOK HET LAND DAT DE HEERE AAN ZIJN VOLK GEGEVEN HEEFT BERUST OP ZIJN VERKIEZING: 'HIJ VERKIEST VOOR ONS ONZE ERFENIS, DE HEERLIJKHEID VAN JAKOB, DIEN HIJ HEEFT LIEFGEHAD. SELA' (PS. 47:5). EN DE PLAATS WAAR SALOMO DE TEMPEL MOEST BOUWEN WAS NIET DOOR SALOMO BEPAALD, MAAR DOOR GOD VERKOREN. 'EN HIJ ZEIDE TOT HEM: IK HEB UW GEBED VERHOORD EN HEB MIJ DEZE PLAATS VERKOREN TOT EEN OFFERHUIS' (2 KRON. 7:12).

Wanneer iemand tot een ambt geroepen wordt, berust dat niet op de persoonlijke keuze van die persoon, maar op het feit dat God hem daartoe verkoren heeft. Zo wordt van de priesters gezegd: ‘De HEERE uw God heeft hen verkoren om Hem te dienen’ (Deut. 21:5a). Ook wordt van een ‘verkorene’ gesproken als het gaat om iemand op wie God bijzonder gesteld was. Zo heeft God in een gezicht van David gesproken: ‘Ik heb hulp besteld bij een held; Ik heb een verkorene uit het volk verhoogd’ (Ps. 89:20). Ook van de Messias, de Knecht des HEEREN, zegt God: ‘Zie, Mijn Knecht, dien Ik ondersteun, Mijn Uitverkorene, in Denwelken Mijn ziel een welbehagen heeft’ (Jes. 42:1a).

In sommige gevallen wordt de term ‘uitverkoren’ gebruikt voor ware gelovigen in ongeveer dezelfde betekenis als ‘geroepenen’. Bijvoorbeeld in zijn eerste brief richt Petrus zich tot de uitverkorenen naar de voorkennis van God de Vader (1 Petr. 1:2). De tweede brief van Petrus is aan dezelfde personen geadresseerd (zie Voorwoord SV); dan noemt Petrus hen ‘degenen die een even dierbaar geloof met ons verkregen hebben’ (2 Petr. 1:1). Het nieuwtestamentische woord voor ‘gemeente’ (Grieks: ekklesia) heeft ook eenzelfde betekenis: een groep uitgeroepenen. We gaan voor het gemak even voorbij aan het feit dat meestal niet alle leden van een gemeente ware gelovigen zijn. Gelovigen zijn door God geroepen en apart gezet om Hem te dienen. In die zin zijn alle wedergeboren gelovigen geroepenen te noemen. Hun geloof is een bewijs dat zij zijn uitverkoren. Zoals we ook lezen van de heidenen in Antiochië die tot geloof kwamen. ‘Als nu de heidenen dit hoorden, verblijdden zij zich en prezen het Woord des Heeren; en er geloofden zovelen als er geordineerd waren tot het eeuwige leven’ (Hand. 13:48). In het laatste geval kunnen we spreken van Gods verkiezend welbehagen.

In deze serie gaat het over de heilsorde. De heilsorde is geen menselijk systeem maar vindt haar grond in de Schrift. Een bekende tekst die daarover spreekt, en wel genoemd wordt de keten des heils, luidt: ‘Want die Hij tevoren gekend heeft, die heeft Hij ook tevoren verordineerd den beelde Zijns Zoons gelijkvormig te zijn, opdat Hij de Eerstgeborene zij onder vele broederen. En die Hij tevoren verordineerd heeft, dezen heeft Hij ook geroepen; en die Hij geroepen heeft, dezen heeft Hij ook gerechtvaardigd; en die Hij gerechtvaardigd heeft, dezen heeft Hij ook verheerlijkt’ (Rom. 8:29,30). Inmiddels zijn er in de vorige bijdragen al veel belangrijke zaken aan de orde gekomen, zoals de roeping, de bekering, het geloof, de rechtvaardigmaking. Maar als wij de genoemde tekst nauwkeurig lezen, dan valt het op dat er eerst gezegd wordt dat zij die zalig worden allereerst van God tevoren zijn gekend en tevoren zijn verordineerd. Toch komt dat pas nú aan de orde wanneer wij nadenken over Gods verkiezend welbehagen. Of zoals men ook wel spreekt van predestinatie, dat betekent: voorbestemming. Inderdaad, God verkiest van eeuwigheid. In dat opzicht gaat de verkiezing aan alles vooraf. Maar de verwerkelijking ervan vindt plaats in de tijd als de vruchten van de verkiezing zichtbaar worden in het leven van zondaren zoals de roeping, het geloof, de rechtvaardiging en de heiliging.

Dit ‘achteraf’ (aposteriori) is bijvoorbeeld ook kenmerkend voor Calvijn. In de Institutie geeft Calvijn allereerst een uiteenzetting van de leer van de verlossing, het geloof en de bekering, pas daarna, in het derde boek, komt in vier hoofdstukken de verkiezing aan de orde. Calvijn behandelt pas de predestinatie, nadat hij eerst gesproken heeft over de rechtvaardiging, de christelijke vrijheid en het gebed. Er wordt weleens gezegd: Wat het eerst was, Gods verkiezing, wordt persoonlijk, wanneer wij tot geloof komen, pas het laatst geleerd. Calvijn geeft van Gods voorbeschikking de volgende definitie: ‘De predestinatie noemen wij het eeuwig besluit Gods, waardoor Hij bij Zichzelf heeft vastgesteld, wat Hij wilde, dat van ieder mens zou worden. Want niet allen worden met gelijke conditie geschapen; maar voor sommigen wordt het eeuwige leven, voor anderen de eeuwige verdoemenis voorverordineerd. Daarom, alnaarmate ieder tot het ene of tot het andere doel geschapen is, zeggen wij dat hij tot het leven of tot de dood gepredestineerd is’ (Institutie III, 21, 5).

In onze Drie Formulieren van enigheid wordt op verschillende manieren aandacht besteed aan de verkiezing. In de Nederlandse Geloofsbelijdenis wordt hiervan gesproken in Artikel 16. De Dordtse Leerregels geeft van de uitverkiezing de volgende omschrijving: ‘Deze verkiezing is een onveranderlijk voornemen Gods, door hetwelk Hij vóór de grondlegging der wereld een zekere menigte van mensen, niet beter of waardiger zijnde dan anderen, maar in de gemene ellende met anderen liggende, uit het gehele menselijk geslacht, van de eerste rechtheid door hun eigen schuld vervallen in de zonde en het verderf, naar het vrije welbehagen van Zijn wil, tot de zaligheid, uit louter genade, uitverkoren heeft in Christus, Denwelken Hij ook van eeuwigheid tot een Middelaar en Hoofd van alle uitverkorenen, en tot een Fundament der zaligheid gesteld heeft’ (DL Art. 1 par. 7).

In de Heidelbergse Catechismus wordt van de verkiezing gesproken in Zondag 21 vraag 21, waar gezegd wordt: ‘Dat de Zone Gods uit het ganse menselijk geslacht Zich een gemeente, tot het eeuwige leven uitverkoren heeft’. In Zondag 19 vraag 54 wordt naar aanleiding van het geloofsartikel over de wederkomst gezegd: ‘maar mij met alle uitverkorenen tot Zich in de hemelse blijdschap en heerlijkheid nemen zal’.


Nederlandse Geloofsbelijdenis.

Artikel 16:
Gods eeuwige verkiezing

Wij geloven dat, het hele geslacht van Adam door de zonde van de eerste mens in verderfenis en ondergang zijnde, God Zichzelf zodanig bewezen heeft als Hij is, te weten: barmhartig en rechtvaardig. Barmhartig, omdat Hij uit deze verderfenis trekt en verlost degenen die Hij in Zijn eeuwige en onveranderlijke raad uitverkoren heeft in Jezus Christus, onze Heere, zonder enige aanmerking van hun werken. Rechtvaardig, omdat Hij de anderen laat in hun val en verderf, waarin zij zichzelf geworpen hebben.


Melissant, ds. N. van de Want

Dit artikel werd u aangeboden door: Hersteld Hervormde Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 oktober 2015

Kerkblad | 24 Pagina's

Gods verkiezend welbehagen (1)

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 oktober 2015

Kerkblad | 24 Pagina's