Hoe luisteren we naar de preek?

Ontvankelijke luisterhouding

Het voorbereiden van een preek valt niet mee. Het vereist maximale inspanning van een dienaar van het Woord. Hoe nodig is de Heilige Geest om het Woord te bestuderen en het zwaard van de Geest te kunnen hanteren. Zo bezien komen de adressanten van de preek er gemakkelijk van af. Het komt slechts aan op luisteren. Maar of dat meevalt? De vraag stellen is haar beantwoorden. Op bezoek bij de gemeente van Berea valt Paulus wat op. Er zit een luisterende gemeente. Ontvankelijk voor het Woord. Wat een verschil met de gemeente van Thessalonica, waar Paulus vandaan komt. Lukas duidt de gemeente van Berea aan als: ‘edeler dan die te Thessalonica’. Ze bewijzen hun edelheid door ontvankelijk te luisteren naar Paulus’ prediking. Niet zijn persoon, maar zijn prediking blijft hun bij. Niet het vat, maar de schat, maakt dat de gemeente tot luisteren bewogen wordt. Wat een les voor de luisteraar van nu. Het is Gods wijsheid geweest de schat van het Evangelie in een aarden vat te presenteren (2 Kor. 4:7). Waar gaat het ons om in het luisteren naar de prediking? Om het vat, of om de schat?

De Heere Jezus vergelijkt een dienaar van het Woord met een schatmeester die nieuwe en oude schatten uit het Woord tevoorschijn brengt (Matth. 13:52). De studeerkamer is de werkkamer, die schatkamer wordt als het licht van de Heilige Geest over het Woord valt. En dan mag een dienaar uitdelen menigerlei genade van God. En ik? Ontvang ik het Woord met toegenegenheid? In ‘toegenegenheid’ zit het woord ‘neigen’. Is het oor neigen naar het Woord de reden van de gang naar Gods huis? Naar de plek waar Hij Zelf woont en Zijn heil verkregen wordt? Daar gebeurt wat! De Geest werkt onzichtbaar maar merkbaar waar ingespannen geluisterd wordt. Hoor en uw ziel zal leven!

Onderzoekende geest

In de gemeente van Berea gaat het ontvangen van het Woord gepaard met het onderzoeken van het Woord. Voor veel mensen zit het erop na driekwartier luisteren. Wie komt voor het vat, gaat naar huis met het vat. Wie echter komt voor de schat, raakt niet los van de schat. De gemeente van Berea stond versteld van de woorden van Paulus. Hij verkondigde Christus vanuit de Schriften, het Oude Testament. De Schriften getuigen immers van Hem, Die gekomen is om het recht van God te voldoen, de toorn van God te dragen en verzoening aan te brengen. Wat een geestelijke verrukking moet dat geweest zijn! De preek van Paulus bestaat niet uit hapklare brokken, maar uit geestelijk voedsel dat herkauwd moet worden. De tekst zegt: ‘onderzoekende dagelijks de Schriften’. Het woord ‘onderzoeken’ komt uit de rechtsspraak. Zoals een rechtbank een zaak tot op de bodem onderzoekt om de waarheid boven tafel te krijgen, zo graven de gemeenteleden van Berea in het Woord. De woorden van Paulus dwingen de gemeente het Woord in. En uit die reactie blijkt opnieuw hun edele gezindheid. Die gezindheid is geen optie voor een christen. Ieder levend christen kent dit ‘wonen in het Woord’. Als nieuwgeboren kinderen zijn zij zeer begerig naar de onvervalste melk, om zo te groeien in de genade en kennis van God (naar 1 Petr. 2:2).

Het Woord van de levende God is geen vrijblijvende boodschap. Het is geen boodschap om aan te horen, maar om te beantwoorden. Er zijn tal van kerkmensen die geen woord missen van de preek, maar die mensen ‘van het ogenblik’ blijken te zijn (Matth. 13:21). Ze raken geëmotioneerd, lijken aangeslagen, maar het is als met het zaad dat valt op de steenachtige plaatsen. Het verdort na korte tijd, omdat het geen diepte van aarde heeft. Het is tevens opvallend dat de gemeente van Berea het Woord niet in een naïeve luisterhouding aanhoort. Wij geloven nu eenmaal niet het woord, enkel omdat een dominee het brengt. Zowel ambtsdragers als gemeenteleden hebben de plicht de geesten te beproeven of ze uit God zijn (1 Joh. 4:1). Het zal niet voor het eerst zijn dat er onder de gemeente Aquila’s en Priscilla’s verkeren, die een dienaar van het Woord ‘de weg Gods bescheidenlijker uitleggen’ (Hand. 18:26).

Gelovige reactie

Velen dan uit hen geloofden … (vs. 12a). En óf er gereageerd wordt onder de prediking … In ongeloof, en in geloof. Hoe komt dat? De prediking is toch een monoloog? Vergeten we niet dat Bijbelse prediking dialogisch van aard is. De mens, in al zijn afkeer van en opstand tegen God, wordt aangesproken, gewaarschuwd, genodigd, gebeden. Nota bene: van Christuswege (2 Kor. 5:20). Ik word tot reageren gedrongen. Dat gebeurt in Berea. Er komt geestelijke beweging in de levens van geestelijk dode zondaren. Hoe dat komt? Preken is geen menselijk gebeuren, maar een door en door geestelijk gebeuren. En daarom gebeurt er nog steeds wat. Ineens? Vast en zeker. Als het Woord met kracht je tegenkomt, lig je geveld op het slagveld van genade. Dan wordt de grootste rebel verliezer voor God en zo meer dan overwinnaar in en door Christus. Maar veel vaker gebeurt het geleidelijk. Let op het woordje ‘dan’. Het veronderstelt een verband tussen een ontvankelijke luisterhouding, het dagelijks onderzoeken van het Woord en de reactie in geloof. En die reactie is een geheimenis dat geen dienaar van het Woord in de vingers krijgt. De Heilige Geest werkt en overtuigt van zonde, opent onze ogen voor de allesoverweldigende schoonheid van de Heere Jezus Christus. De Heilige Geest maakt harde harten week, verlicht het duistere verstand, en buigt ons over. Zo werkt God zonder ons, in ons het nieuwe leven met Christus. Ondertussen blijft voluit gelden: ‘Ziet dan, hoe gij hoort …’ (Luk. 8:18a).

Abbenbroek, ds. A.A.F. van de Weg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen