Verleiding en gewetensvorming

Bij die grote en bereikbare verleiding is de vraag van doorslaggevende betekenis: ‘Wat houdt me tegen?’ Het geweten is hierbij belangrijk. Hoe is dat gevormd? Verleiding en geweten horen bij elkaar. Het woord ‘verleiding’ laat al zien dat het om iets gaat wat je beter niet kunt doen of wat zelfs helemaal fout is. Je innerlijk zegt daar iets van. Wat is het geweten eigenlijk?

Normaal

Het geweten is iets wat zegt of iets goed of fout is. Het heeft dus te maken met morele standpunten. Al op jonge leeftijd begint de vorming van het morele kompas. Bij dat belangrijke proces zijn anderen onmisbaar. Kinderen leren van hun ouders. De betekenis van ouders kan niet genoeg beklemtoond worden. De kinderen voelen, ruiken, horen, zien hun ouders als eersten. Die vroege contacten zijn van belang. Gewetensvorming hoort daar ook bij. Van jongsaf aan leren kinderen wat in het gezin normaal is. Anders gezegd: welke normen in het gezin horen. Kinderen groeien op in de werkelijkheid van het gezin. Als vader en moeder vrij makkelijk met de media omgaan, dan is dat voor het kind normaal. Een andere norm voor het kind is als het ziet dat vader en moeder met eerbied en ontzag in de Bijbel lezen en bidden. Met welke bagage groeit een kind op? Wat is voor hem of haar de norm? De basis van die bagage wordt in het gezin gelegd. Wat is het daarnaast een groot voorrecht als er een binding is tussen het gezin, de kerk en de school. Deze drie doelbewuste opvoeders werken nauw samen. Daardoor kunnen de waarden en normen verdiept worden. Naast de opvoeders zijn er beïnvloeders. Een daarvan is de digitale wereld. Die is er altijd, dag en nacht. Hij heeft veel invloed bij de vorming van het morele kompas. Aan wat je vaak ziet, raak je gewend. Dan wordt dat normaal.

Botsende waarden

Hier zijn we bij een belangrijk punt. Gezin, kerk en school zijn opvoeders die doelgericht bezig zijn. Zij hebben daarbij niet alleen oog voor het tijdelijke leven. Hun opvoeding en vorming zullen, als het goed is, doortrokken zijn met het geestelijke. De levensvraag: ‘Hoe vind ik een rechtvaardig God?’ zal de rode draad zijn bij de opvoeding. Bij beïnvloeders is dat niet het geval. Neem de invloedrijke popmuziek. De waarden van de drie doelbewuste opvoeders, waarbij de Bijbel richtsnoer is, staan daar haaks op. De liedjes van Jan Smit ademen een totaal wereldse sfeer. Hier is sprake van botsende of conflicterende waarden. De samenleving waarin wij en onze jongeren leven, heeft andere waarden en normen dan de Bijbelse. Onze jongeren groeien op in twee verschillende werelden, die beide ‘normaal’ zijn. Het is gelegaliseerd, dus normaal, als een overledene wordt gecremeerd. Het is gelegaliseerd, dus normaal, als ongeboren leven wordt geaborteerd. Het is gelegaliseerd, dus normaal, als winkels op zondag open zijn. Het leven in die seculiere samenleving met niet- of zelfs anti-Bijbelse waarden en normen, oefent ook invloed uit op de vorming van het morele kompas. Maar het is mogelijk dat die botsende waarden in de gezinsopvoeding bij elkaar komen. Dat is het geval als aan het eind van de dag kinderen samen met pa en of ma op de bank zitten en nog even een filmpje bekijken en een liedje meezingen van K3 zoals:

Wat doen we als het binnen regent
Zet een emmer onder het gat
Wat doen we als het binnenregent
Neem een pan of een olievat

Zet de muziek le-lekker luid
De hele kliek, le-leeft zich uit
Wat doen we als het binnen regent
Zet een emmer onder het gat

Als dit liedje uit is, wordt nog ‘Opent uwen mond’ gezongen en gebeden. Wat een verwarring. Of ontstaat er een gevoel dat dit samen kan gaan? Als dat zo is, botst het niet meer.

Hartelijke betrokkenheid

De invloed van de samenleving op het denken en de meningsvorming, dus ook op de gewetensvorming, is groot. Het vraagt van ons als ouders een duidelijke houding. Ons voorbeeld is daarbij van groot belang. Wat laten we toe? Wat doen we zelf? Leven we vanuit het samengaan van K3 en ‘Opent uwen mond’ of voeden we op vanuit hartelijke betrokkenheid bij de dichter van Psalm 119 vers 49:

Hoe lief heb ik Uw wet!
Het is mijn doel
De ganse dag haar ijv’rig
te betrachten.

Terugblik

In dit en het vorige artikel ging het over verleiding en gewetensvorming. Ze horen bij elkaar. Als het geweten niet of nauwelijks functioneert, is er geen verleiding meer. Dan is er veel ‘normaal’. De centrale vraag is: Is het geweten Bijbels gevuld? Is Gods Woord richtsnoer van mijn leven? Is het door genade in de weg van wedergeboorte en bekering mijn verlangen geworden om te leven tot Zijn eer? Dan kan en mag gezegd worden: de vreze des Heeren doet wijken van het kwade.

Woudenberg, dr. W. Fieret

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen