Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Waar ging het om?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Waar ging het om?

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

IN HET KADER VAN DE ARTIKELENSERIE DIE IN HET KERKBLAD VERSCHIJNT ROND HET THEMA 500 JAAR REFORMATIE, VROEG DE REDACTIE MIJ OM IETS TE SCHRIJVEN OVER DE VRAAG: WAAR GING HET WEZENLIJK EN IN DE KERN OM? DAAR ZIJN DOOR KERKHISTORICI EN DOGMATICI MEERDERE ANTWOORDEN OP GEGEVEN. IK WIL IN DIT EN HET VOLGENDE ARTIKEL DE VRAAG STELLEN: WAAR GING HET LUTHER OM? WAT WAS VOOR HEM DE KERN VAN DE KWESTIE?

Die kern was voor Luther de rechtvaardiging van de goddeloze alleen door het geloof in Christus. De Heere Zelf had hem in dit heilgeheim ingeleid en daar stond hij sindsdien pal voor. Op allerlei wijze heeft hij daar in zijn preken en geschriften getuigenis van gegeven. Ik wil dit belichten vanuit een van zijn meest bekende werken, namelijk Von der Freiheit eines Christenmenschen (Over de vrijheid van een christenmens). Het is geschreven in de periode dat het proces tegen hem liep dat uiteindelijk zou uitmonden in zijn excommunicatie. Een zekere Karl von Miltitz, een Saksische edelman, poogde in die dagen tussen hem en de paus te bemiddelen. Luther zou een brief moeten schrijven waarin hij verzekerde dat hij met zijn optreden niet de persoon van de paus had willen beledigen en een boekje moeten opdragen aan de paus waarin hij samenvatte waar het hem om ging. De brief kwam er en het boekje ook. Het verscheen in oktober 1520 en kreeg de titel zoals hierboven aangegeven. Het verscheen in het Duits. Iets later zag een uitgebreidere en verbeterde versie in het Latijn het licht.

Hoe?

Het zet in met de vraag: Hoe wordt een mens “een vroom, vrij en waarachtig christen”? Dat is een vraag van blijvende actualiteit. Luther beklemtoont: hiertoe baten geen werken aan onze kant. “Het zal de ziel in geen enkel opzicht van voordeel zijn of het lichaam al met heilige klederen is versierd, dan wel in gewijde plaatsen vertoeft of zich bezighoudt met heilige uitoefening van plichten of bidt, of vast, of zich van zekere spijzen onthoudt (…) Er zal iets heel anders nodig zijn voor de ziel om haar gerechtigheid en vrijheid te verzekeren”. Het is vandaag niet anders. Vormen, plichten, uiterlijkheden maken ons niet rechtvaardig voor God en brengen niet tot de christelijke vrijheid.

Wat dan wel? Luther zegt: daartoe laat God ons Zijn Woord prediken. Dat Woord bestaat uit gebod en belofte. “Gods geboden maken ons duidelijk wat wij moeten doen.” “Maar”, zo voegt hij er aan toe, “zij geven ons niet de kracht om het te doen”. Integendeel, juist als wij ernst maken met de geboden, leren wij “ons onvermogen tot het goede” kennen en aan eigen krachten vertwijfelen. Dat is ook nodig. Want zo worden wij “in waarheid verootmoedigd en tot niets teruggebracht”. Weten we ervan? Luther schrijft: als u het Woord gelooft, leert u “erkennen dat alles wat in u is, u volstrekt schuldig stelt, zondig is en veroordelenswaard is”.

Maar God laat ook Zijn beloften prediken, het Evangelie van Jezus Christus. “Hij stelt u Zijn lieve Zoon Jezus Christus voor ogen, en laat u door Zijn levend en troostrijk Woord aanzeggen: Gij moet met een rotsvast geloof u aan Hem overgeven en blijmoedig op Hem vertrouwen. Dan zullen omwille van dit geloof al uw zonden u vergeven en al uw verderf overwonnen zijn en zult gij rechtvaardig voor God zijn, waarachtig, bevredigd en vroom (…) Gelijk Paulus zegt: ‘De rechtvaardige zal uit het geloof leven’ (Rom. 1:17). En: ‘Christus is het einde der wet, tot gerechtigheid voor een ieder die gelooft’ (Rom. 10:4).”

En even verder: “Wilt gij de Wet vervullen, wilt ge komen tot het ‘niet begeren’, gelijk de wet eist, wel, ziehier: geloof dan in Christus, in Wie u worden toegezegd genade, gerechtigheid, vrede, vrijheid en alle dingen”. En dan volgen de beroemde worden: “Indien gij gelooft, zo hebt ge; indien ge niet gelooft, zo hebt ge niet” (Glaubstu so hastu, glaubstu nit, zo hastu nit). Dat staat ook vandaag nog altijd recht overeind. Het is in het leven van het geloof alles of niets! Maar de vraag is: functioneert dit zo ook in de prediking?

Een wonderlijke ruil

Want wat doet het geloof, zoals Gods Geest dat door het Woord werkt in een zondaarshart? Het “verbindt de ziel met Christus, als een bruid met haar bruidegom”. En als Bruidegom neemt Christus alles wat van Zijn Bruid is op Zich en alles wat van Hem is, schenkt Hij haar. En dan volgen die historische woorden: “Is dit nu geen blij huishouden als de rijke, edele, vrome Bruidegom Christus met die arme, slechte, verachte straatmeid gaat trouwen, haar van alle kwaad ontdoet en haar met al Zijn goederen tooit?”


Er zal iets heel anders nodig zijn voor de ziel om haar gerechtigheid en vrijheid te verzekeren”. Het is vandaag niet anders. Vormen, plichten, uiterlijkheden maken ons niet rechtvaardig voor God en brengen niet tot de christelijke vrijheid.


Luther bezingt het in allerlei toonaarden: door het geloof als de overgave van het hart aan Christus wordt een zondig en schuldig mensenkind volkomen rechtvaardig voor God. In Christus ontvangt hij alles wat hij ter zaligheid behoeft. Ja, in Christus is hij vrij van de wet. Vrij van de vloek en de eis van de wet. Vrij van alle kwaad. Naar Christus’ eigen getuigenis: “Indien de Zoon u zal vrijgemaakt hebben, zo zult gij waarlijk vrij zijn” (Joh. 8:36). Dat is echter geen vrijheid tot losbandigheid, maar een bevrijding tot vrijwillige dienstbaarheid. Daarover spreekt Luther in het tweede deel van dit geschrift, waar we de volgende maal aandacht aan hopen te geven.

Poortvliet, ds. L.W.Ch. Ruijgrok

Dit artikel werd u aangeboden door: Hersteld Hervormde Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 22 juni 2017

Kerkblad | 24 Pagina's

Waar ging het om?

Bekijk de hele uitgave van donderdag 22 juni 2017

Kerkblad | 24 Pagina's