Wat als het waar is? (8)

In het recent verschenen boek Dit broze bestaan. Over het geloof in God de schepper geeft Dekker aan dat het zijns inziens “onder de huidige omstandigheden onredelijk is de waarheid van de evolutietheorie te ontkennen” (p. 188). En volgens hem is dat ook niet nodig. Daarbij haalt hij professor Lever aan die “in de jaren vijftig al liet zien dat schepping en evolutie zich goed laten verzoenen”. Het is niet of-of, maar en-en. Genesis 1-11 moet je dan ook lezen als een mythe. Het geeft wel dingen door over ons broze en zondige menselijke bestaan, maar het is niet echt gebeurd. “Het staat wel geschreven, maar het is niet geschied.” Het is een verhaal, wat ons iets wil leren, maar geen geschiedenis. Net als Lever is hij niet gecharmeerd van tussenposities. Een bijzonder moment in de evolutie, waarop het kwaad is ontstaan, zegt hem niet zoveel. Er is geen sprake van een historische zondeval. Hij spreekt Lever volledig na die in een interview in 2009 zei: “We hebben een evolutie gehad die via allerlei tussenvormen uiteindelijk tot de mens heeft geleid. Die eerdere mensen waren net als wij. De zonde was van meet af aan in het spel.” De Bijbel kent volgens Dekker dan ook niet zozeer een “scheppen uit niets” (creatio ex nihilo) (p. 12, 28), maar het gaat in Genesis 1 om scheiden van duisternis en licht en “de chaos aan de kant drukken, zodat ruimte ontstaat voor leven en toekomst” (p. 31). Volgens Dekker kent de Bijbel ook niet een duidelijke volgorde van schepping- zondeval-verlossing (p. 12). Verder zijn de duivelen dan ook geen gevallen engelen (hij noemt dit een theologische constructie, zonder te verwijzen naar bijvoorbeeld 1 Petrus 2 en de brief van Judas), maar was de satan er al vanaf het begin, net zolang als het Woord er is (p. 30).

Ik ben geen profeet en weet niet wat in deze de toekomst brengen zal, maar er is genoeg reden tot zorg. De reacties op het boek En de aarde bracht voort in het Reformatorisch Dagblad waren veelal (zeer) gematigd en vermoedelijk zeker niet scherper dan ze destijds in Trouw waren op de boeken van professor Lever. Dat blijkt uit een interview dat Lever vlak voor zijn dood in 2009 gaf in het blad Wapenveld. Op de vraag “Wat is eigenlijk de reden dat u aarzelt het boek Een bioloog leest de Bijbel te publiceren?” antwoordde hij onder andere: “Met het boek Creatie en Evolutie heb ik destijds ontzettend veel last gehad. In Trouw stonden allemaal ingezonden stukken. Lever (4), Lever (9), Lever (12), enzovoort… Met die boeken heb ik zoveel beleefd, dat zou ik nu niet meer willen. Want dit is voor velen een heel ketters boek.” Die beoordeling heb ik in het RD niet of nauwelijks gelezen over En de aarde bracht voort. Je kreeg bij meerderen de indruk dat het om zaken van middelmatig belang gaat. Naar mijn diepste overtuiging is niets minder waar dan dat. Aanvaarding van evolutie en een dierlijke afstamming van de mens is mijns inziens een dwaling waarbij ontkenning van de gereformeerde uitverkiezingsleer verbleekt. En ik bevind mij daarbij in het gezelschap van de bekende dr. Martyn Lloyd Jones die deze zienswijze verdedigt in de brochure What is an evangelical. Wie de Heidelbergse Catechismus leest, komt er op verschillende plaatsen mee in conflict, terwijl je dit ten aanzien van de verkiezing in dat belijdenisgeschrift niet kan noemen.

3. Wat als het voor waar wordt aangenomen?

In het blad Radix, het wetenschappelijk kwartaaltijdschrift van ForumC, is in een nummer uit 2015 een interview opgenomen met Cees Dekker en Andries Knevel. Op de vraag “Zijn er dan geen knelpunten meer tussen evolutie en de Bijbelse uitleg?” antwoordt Knevel: “Hou toch op, natuurlijk zijn die er, heel veel! Kwaad, lijden, Romeinen 5 en de zondeval natuurlijk. Ik heb steeds gezegd, als je evolutie aanvaardt dan krijg je aanvankelijk een probleem met je geloof. (…) Ik accepteer evolutie op gezag van christen-wetenschappers. Zij zijn de wegwijzers. Zij hebben in zichzelf ook, in meer of mindere mate, dat conflict ervaren. Want op het moment dat je evolutie accepteert op grond van de wetenschap moet je een andere kijk ontwikkelen op het lezen van de Bijbel… En ik vind het buitengewoon boeiend, maar niet bedreigend, hoe dit ons stuurt en gaat sturen in het lezen van de Bijbel. En daarnaast helpt het wel dat alle grote theologen en apologeten van dit moment dezelfde visie hebben. Ik denk aan mannen als Tim Keller, Tom Wright, Alistair McGrath en James Packer. Ja, wie eigenlijk niet?”

In dit interview noemt Knevel “Kwaad, lijden, Romeinen 5 en de zondeval”. Hij bedoelt dan natuurlijk de historiciteit van de zondeval en daarmee de oorsprong van het kwaad en van het lijden. Bij de verwijzing naar Romeinen 5 gaat het dan om de samenhang tussen de zonde die door Adam in de wereld is gekomen en de verzoening van de zonde die door Christus is aangebracht. Want daar is ook Knevel helder in: bij aanvaarding van evolutie moeten we de Bijbel kennelijk toch anders lezen dan wat je op het eerste gezicht zou denken. Feitelijk geeft dit in de kern al aan waar de problemen liggen hoewel ze nog omvattender zijn dan Knevel suggereert. Naar mijn vaste overtuiging betekent de aanvaarding van evolutie een ernstige dwaalleer. Het is een aantasting (i) van de betrouwbaarheid van Gods Woord en ten diepste zelfs van de Godheid van Christus, (ii) van het wezen en de eigenschappen van God, (iii) van de kern van de christelijke geloofsleer en (iv) van de christelijke ethiek met betrekking tot de verhouding van man en vrouw. Ik ga op elk nog apart in, waarbij ik aan het eerste punt de meeste aandacht schenk omdat dit mijn inziens het meest wezenlijke is en in het algemeen de minste aandacht krijgt.

Wordt vervolgd

Wageningen, prof. dr. ir. Wim de Vries

Naar aanleiding van Gijsbert van den Brink, En de aarde bracht voort. Christelijk geloof en evolutie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen