Het vierde gebod (2)

Rusten van het werk

De vorige keer bleek dat de dag van rust gegrond is in het rusten van God Zelf na Zijn werk. Zijn rusten op de zevende dag is de reden dat Hij die dag gezegend én afgezonderd heeft. Zodra Israël Egypte verlaat, komt de sabbat als dag waarop het werk onderbroken wordt meteen ter sprake. De sabbat zal de dag zijn van rust om deze in het bijzonder aan de dienst van de Heere te wijden. We komen de aanwijzingen dienaangaande nadrukkelijk tegen in de geschiedenis van het manna in de woestijn (Exodus 16). Als de Heere Mozes zegt dat Hij voor het volk brood uit de hemel zal laten regenen, maakt Hij hem duidelijk dat ze dagelijks het manna zullen rapen met uitzondering van de zevende dag. De dag ervoor zal er om die reden een dubbele hoeveelheid geraapt mogen en moeten worden: “En het zal geschieden op den zesden dag, dat zij bereiden zullen hetgeen zij ingebracht zullen hebben; dat zal dubbel zijn boven hetgeen zij dagelijks zullen verzamelen” (vers 5).

Anders dan op andere dagen bederft het meerdere dat op de zesde dag verzameld is niet. Mozes zegt daarvan: “Eet dat heden, want het is heden de sabbat des HEEREN; gij zult het heden op het veld niet vinden. Zes dagen zult gij het verzamelen; doch op de zevende dag is het sabbat, op denzelven zal het niet zijn” (vers 25-26). En we lezen dan ook enkele verzen verder: “Alzo rustte het volk op den zevenden dag” (vers 30). Deze instelling van de sabbat wordt dan in het vierde gebod van de Decaloog bevestigd (Ex. 20:8-11).

Een negatieve en een positieve plicht

Op grond van het voorgaande – uiteraard zou er vanuit het Oude Testament veel meer aan te dragen zijn! – kunnen we stellen dat het vierde gebod de negatieve plicht inhield om zich te onthouden van het dagelijks werk. Echter dat is maar één kant van de zaak. Tegelijk is met het vierde gebod de positieve plicht gegeven, namelijk om de dag van rust te heiligen en nadrukkelijk te besteden voor de dienst van de HEERE. Zo moest op de sabbat een heilige samenkomst worden gehouden: “Zes dagen zal men het werk doen, maar op den zevenden dag is de sabbat der rust, een heilige samenroeping; geen werk zult gij doen; het is des HEEREN sabbat, in al uw woningen” (Lev. 23:3). Het dagelijks te brengen brandoffer moest worden verdubbeld (Num. 28:9- 10). Bij de offers werden later bovendien liederen gezongen. Ook werden op de sabbat nieuwe toonbroden gelegd in het Heilige (Lev. 24:8). Kortom: terwijl het dagelijks werk stil ligt, gaat het op de rustdag op een bijzondere manier om de dienst van de Heere.

De Geest aan het werk

Intussen vinden we hier belangrijke aanwijzingen voor onze omgang met de rustdag. Daarbij hoeven we niet op allerhande vragen in te gaan van wat ‘nog net wel’ of ‘net niet meer’ mag. Die vragen voeren gemakkelijk in farizees vaarwater of leveren een heilloze casuïstiek op. De voorgaande twee aspecten van het vierde gebod lijken mij van doorslaggevende betekenis, ook waar de ceremoniële aspecten voorbij zijn. Het vierde gebod gebiedt ons te rusten van ons dagelijks werk. En wat een genade spreekt daaruit! Dat de Heere, Die Zelf rustte na Zijn werk, de mens die rust ook gunt. En andersom: wat is de prijs hoog als die rust ons ontnomen wordt – door onszelf of door anderen. De dag van de rust is niet voor niets óók vanouds een vreugde. En laat het dat ook zijn. Om op te ademen van alle dagelijks inspanningen.

Echter niet met de bedoeling om er een dag van luieren van te maken. Nee, zoals het dagelijkse brandoffer verdubbeld diende te worden, zo mag het op de rustdag op een bijzondere wijze om de Heere en Zijn dienst gaan. Zoals ook Zondag 38 daar stem aan geeft. De rustdag mag staan in het teken van het Woord van God, de sacramenten, de gebeden en de gaven. Tot zegen en heil van heel ons bestaan! Antwoord 103 vervolgt immers: “…ten andere, dat ik al de dagen van mijn leven van mijn boze werken ruste, den Heere, door Zijn Geest, in mij werken late, en alzo den eeuwigen Sabbat in dit leven aanvange”.

Van dat christenleven, dat in het teken staat van de voorbereiding op de rust die eens rest, is de rustdag het hart, het middelpunt. De dag die, in bijzondere zin, in het teken staat van Gods dienst. Het is een zegen om het laten rusten van alle boze werken te oefenen; zeker ook op die dag. Opdat de Geest aan Zíjn werk toekomt! In ons. Mag ik u en jullie uitnodigen om de rustdag als een vreugde zo te heiligen, zo te beleven? En de zegen daarvan te bevorderen door alles wat even kan rusten, ook te laten rusten. Het hart is van zichzelf al onrustig genoeg…

Sommelsdijk, dr. P.C. Hoek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen