Omgaan met verdriet bij het verlies van een kind (2)

Enorme schok

Als we dat verschrikkelijke bericht horen dat ons kind niet meer leeft, – dat moment is nooit meer uit ons geheugen te wissen – brengt dat een enorme schok teweeg. Die schok is zo heftig dat na een eerste reactie van huilen, schreeuwen, jezelf vastklampen aan iemand, er een innerlijke verdoving kan optreden. Je hebt het gevoel alsof je droomt. Het komt je allemaal zo onwerkelijk voor. Je kunt niet geloven dat hij of zij echt niet meer leeft en nooit meer iets tegen je zal kunnen zeggen. Die ontkenning treedt meestal aan het begin het sterkst op. Het gevoel van onwerkelijkheid kan later nog dikwijls terug keren. Vooral bij een plotseling sterven denkt men de eerste maanden erna altijd nog dat hij of zij zo thuis kan komen.

Normaal gesproken gaat deze verdoving snel voorbij. De werkelijkheid dringt langzaam maar zeker tot ons door. Dat brengt een overweldigend gevoel van ontreddering met zich mee. Er worden gevoelens van boosheid en schuld geuit. Boosheid op het overleden kind zelf: Had hij nu maar zus of zo gedaan… Boosheid op de huisarts of het ziekenhuis: Waarom is de ernstige ziekte niet eerder gesignaleerd? Boosheid op God: Waarom wordt mijn kind weggenomen? Deze waarom-vragen komen we ook in de Psalmen tegen. De Bijbel is er heel eerlijk in dat ook Gods kinderen met deze moeilijke vragen worstelen. Wat kan er een moeite zijn met het kromme in het levenslot.

Schuldgevoelens

Ook het hebben van schuldgevoelens bij het verlies van een kind is herkenbaar. Had ik niet meer voor hem of haar kunnen doen? Had ik hem of haar niet meer moeten verdragen? Waarom ben ik korte tijd geleden nog zo boos op m’n kind geweest? Ik heb veel te weinig liefde aan hem getoond. Veel te weinig met haar gesproken over het ene nodige: het kennen van de Heere Jezus Christus als Borg voor onze schuld. Kon ik het maar overdoen! Toen ons eigen kind ernstig ziek werd, kwam dat erg op ons af. Hebben we voldoende voor hem gebeden, gepleit op de rijke beloften van de Doop? Meestal ebt dat zelfverwijt na enige tijd weg. Iedere vader of moeder zal immers moeten zeggen dat hij het beter of anders had moeten en kunnen doen, hoewel er zijn die er echt alles aan gedaan hebben om hun kind op het ziekbed tot het laatste toe te verzorgen. Voor hen moeten we groot respect hebben.

Rouwdragenden hebben ook grote behoefte om het te vertellen. U kent het misschien wel. Uitvoerig en gedetailleerd wordt het hele verhaal telkens weer verteld. Het is bijzonder dat de mensen zo geduldig blijven luisteren ook al hebben ze het verhaal al verschillende malen gehoord. Het zorgt ervoor temidden van de ontreddering weer een beetje grip te krijgen op de werkelijkheid. Ook het zoeken naar een verklaring of oorzaak van de dood van ons kind zorgt hiervoor.

Soms kan er bij het overlijden van een kind ook sprake zijn van opluchting. Als iemand na maanden van zware spanning, zorg en vrees bij een langdurig ziekbed is overleden, kunnen nabestaanden opgelucht zijn met de gedachte dat er een einde is gekomen aan het lijden en dat verder lijden hem of haar bespaard is gebleven. Vaak is er dan een einde gekomen aan een intensieve periode van zorg en dat beseffen we pas goed als het allemaal achter de rug is. Als we weten dat iemand vrede met God mocht kennen, kan het sterven inderdaad opluchten en er werkelijk sprake zijn van over-lijden.

Hulpverlening

Velen hebben tijdens het rouwproces een periode van diepe droefheid en voelen de schrijnende pijn. Dat verdriet wordt na de eerste dagen des te sterker, omdat dan duidelijk wordt wie je mist en hoe je leven verandert. Je wordt teruggeworpen op jezelf. Het gevoel van leegte en eenzaamheid kan sterk zijn. Geen mens kan dat gat opvullen, ondanks alle goede bedoelingen. Er blijft ten diepste maar één weg open: de weg naar Boven. De weg van het smeekgebed om kracht en hulp van de Heere.

Het rouwen kan zich uiten in lichamelijke en psychische klachten. Je bent uit je evenwicht, je bent moe en hebt minder weerstand. Het werk lukt niet meer. Iemand die rouwt, is extra kwetsbaar. Loop je in het rouwproces helemaal vast, dan is het belangrijk om hulp te zoeken. We mogen bovenal hulp van de Heere verwachten, maar Hij maakt gebruik van mensen als een maatschappelijk werker of een psycholoog. Hier leven best veel vragen over. Mag je daar wel hulp zoeken? Loop je dan de Heere niet voor de voeten? Maar als je je been gebroken hebt, ga je toch ook naar een dokter?

Kies bij hulp in de rouwverwerking voor een christelijke hulpverlener die ook bij de geestelijke vragen kan helpen. Maar vraag ook aan de predikant of wijkouderling om hulp. Zij kunnen veel betekenen in de verwerking van het verdriet. In de eerste plaats door te luisteren, maar ook door vanuit Gods Woord troost te bieden en te bidden. Soms is ook de hulp van de diaconie nodig, omdat het in een jong gezin moeilijk kan zijn de hoge kosten van een onverwachte begrafenis te betalen.

Op zeker moment gaan we het leven aanvaarden waar het naamloos verdriet deel van uitmaakt. We leren om het gemis een plaats in ons leven te geven, zodat het geen voortdurende belemmering vormt in het dagelijks leven. Steeds meer komt er rust en ruimte voor nieuwe dingen. Het wordt weer mogelijk om te genieten van de mooie dingen, die nog in het leven zijn overgebleven. Dat is niet gemakkelijk, want de lege plaats in het gezin en het hart blijft.

Dit is het tweede deel van de lezing die ds. J. Joppe gehouden heeft op de eerste avond van Naamloos verdriet, een reformatorische vereniging voor ouders van wie een kind is overleden.

Dit is het tweede deel van de lezing die ds. J. Joppe gehouden heeft op de eerste avond van Naamloos verdriet, een reformatorische vereniging voor ouders van wie een kind is overleden

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen