Zesde gebod ‘Gij zult niet doodslaan’(2)

Haat en liefde

In het zesde gebod klinkt ook het liefdegebod mee. Zoals verwoord in het tweede deel van de samenvatting van de wet: ‘U zult uw naaste liefhebben als uzelf’. Dan gaat het niet alleen om het doden of niet-doden van de ander. Er is meer dan de uiterlijke daad alleen. Namelijk de gezindheid van ons hart en de gedachten die wij over anderen hebben. Een daadwerkelijke moord begint uiteindelijk in de gedachten. Johannes zegt in zijn eerste brief: ‘Een ieder die zijn broeder haat, is een doodslager’ (1 Joh. 3:15). Christus zegt tegen Zijn discipelen: ‘Dit is Mijn gebod, dat u elkaar liefhebt, gelijkerwijs Ik u liefgehad heb’ (Joh. 15:12 vgl. ook Efeze 5:2). Maar niet alleen elkaar. Hij zegt ook: ‘Hebt uw vijanden lief, zegent ze die u vervloeken, doet wel degenen die u haten en bidt voor degenen die u geweld aan doen’ (Matth. 5:44).

Liefhebben als roeping

Liefhebben is een roeping, een gebod. Dat betekent niet dat we met iedereen een hartsvriend(in) zouden moeten zijn. Dat is praktisch onmogelijk. Verder past hier ook enige nuchterheid: met de één klikt het beter dan met de ander. Bij de één ervaar je meer veiligheid dan bij de ander etc. Toch is het een gebod. Liefhebben mag dus niet afhangen van onze emotie, of van ons ‘rechtvaardigheidsgevoel’ (overigens doorgaans een gevoel naar aanleiding van wat wij rechtvaardig vinden). Liefhebben mag er evenmin van afhangen of de ander behoort tot ‘ons groepje’ binnen of buiten de familie, gemeente of samenleving. Liefhebben blijkt zelfs niet af te mogen hangen van wat de ander doet of laat: ‘hebt uw vijanden lief’.

Geen excuus

De roeping tot liefhebben betekent niet dat we misdrijven moeten toedekken. Liefde is geen plicht waardoor we een ander toestaan een misdrijf te plegen. Waar er bijvoorbeeld misbruik, mishandeling etc. is, moet de overheid worden ingeschakeld. De overheid draagt het zwaard niet te vergeefs, schrijft Paulus in Romeinen 13. Dat wil niet zeggen dat de roeping tot liefde niet geldt. Een christen is zelfs geroepen om zijn/haar vijand lief te hebben. Dat is niet eenvoudig. Verre van dat zelfs.

Geen wraak

Een tijdje geleden zag ik beelden van een vader die in een rechtszaal in de Verenigde Staten een man aanvloog die zijn dochter misbruikte. Ik dacht toen: ‘Ik weet niet of ik het zoveel anders gedaan zou hebben’. Begrijpelijk toch?! Tot op zekere hoogte is het begrijpelijk. Is het goed? Dat niet. Waarom niet? Uiteindelijk lost het niets op. De man werd veroordeeld door de burgerlijke overheid. Dat is terecht. Maar wraak nemen of wrok in het hart lost niets op. Het kan wel even een gevoel van voldoening geven, maar dat is het dan ook. Wat echt bevrijdt, is het in handen van de Heere geven. Loslaten in Zijn handen.

Genade

Wie kan loslaten als er iets gebeurt dat ons echt raakt? Uiteindelijk niemand. Wat nu? Allereerst is het goed te beseffen wie we zelf zijn. Zeker, er gebeuren dingen waarvan je je niet kunt voorstellen dat je ze ooit zou doen. Tegelijk is dat ook relatief. Zoals ik onlangs een vrouw hoorde zeggen, die iemand vermoord had: ‘Uiteindelijk kan iedereen een moord plegen’.

Vervolgens zien we in de Bijbel steeds een verbinding tussen de roeping tot liefde en de liefde van de Heere. ‘Wandelt in de liefde, gelijkerwijs Christus ons liefgehad heeft’ (Ef. 5:1, 2), ‘hebt elkaar hartelijk lief, gelijkerwijs Ik ook u liefgehad heb’ (Joh. 15:12). Als de Heere Zijn liefde niet deed uitgaan tot vijanden, wie kan zalig worden? Zoals iemand in een pastoraal bezoek eens zei: ‘De Heere moet mij meer vergeven, dan ik de ander moet vergeven’. Juist het steeds meer ontdekt worden aan de verdorvenheid van het eigen hart, verdiept de noodzaak en het wonder van Zijn genade. Vol gemaakt van Zijn liefde laat het hart overvloeien. Het voortdurend vastlopen verdiept de noodzaak en het wonder dat de Heere Zelf uitkomst werkt.

We mogen dus ook met een hart vol wraakzucht tot de Heere vluchten. Bij Hem alleen is de kracht en genade om dat weg te nemen. Ook als het steeds opnieuw opkomt. Als bedelaar! Wat als je die genade niet kent? Wat anders, dan tot Hem?! Hij nodigt: ‘Komt tot Mij, allen die vermoeid en belast zijt en Ik zal u rust geven’.

Concreet

De Heere Jezus maakt dit alles concreet voor het dagelijks leven in de tekst uit Mattheüs 5 vers 44, die hierboven al werd aangehaald. Ook Paulus doet dat in Romeinen 12. ‘Vergeldt niemand kwaad voor kwaad’, ‘wreekt uzelf niet beminden’, ‘indien dan uw vijand hongert, zo spijzigt hem, word van het kwade niet overwonnen, maar overwin het kwade door het goede’ (vers 17 e.v.). Dus: vriendelijkheid tegenover hatelijkheid, een glimlach tegenover scheldwoorden, blijven groeten als de ander het hoofd omdraait, helpen als iemand om hulp vraagt, ook al heeft die ander (meermaals) geweigerd u te helpen enzovoorts. Wat een zegen zou dat zijn.

Overdenk voor uzelf:

- Voor de Naam van de Heere.

- Voor de gemeente/gemeenschap als geheel: ‘Dient elkaar door de liefde (…), maar indien gij elkaar bijt en vereet, ziet toe dat gij van elkaar niet verteerd wordt’ (Gal. 5:13-15).

- Voor de ander: ‘dat doende zult u kolen vuurs op zijn hoofd hopen’ (Rom. 12:20). Hopelijk gaat het geweten spreken!

- Ten slotte ook voor onszelf. Johannes schrijft: ‘Niemand heeft ooit God aanschouwt: indien wij elkaar liefhebben, zo blijft God in ons en Zijn liefde is in ons volmaakt’ (1 Joh. 4:12).

Middelharnis-Sommelsdijk, Ds. A. Kos

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen