Nieuwe regels rondom huwelijk en gemeenschap van goederen (1)

Algemeen

Het aangaan van een huwelijk (een door God gegeven instelling, die we nog mogen hebben vanuit het paradijs van vóór de val van de mens in Adam) is een gebeurtenis in het leven met belangrijke gevolgen. Deze gevolgen kunnen bezien worden vanuit (en in de eerste plaats) Bijbels oogpunt (waarover in ons huwelijksformulier inhoudsvolle zaken worden benoemd), maar kunnen ook bezien worden vanuit de meer formeel-juridische kant. De vraag is dan: welke gevolgen verbindt de Nederlandse wet aan het aangaan van een huwelijk? Met ingang van 1 januari 2018 gelden er nieuwe regels met betrekking tot de juridische gevolgen van het aangaan van een huwelijk. In dit artikel wordt geprobeerd om hierover (op hoofdlijnen) het een en ander uiteen te zetten. In een volgend artikel zal de meer principiële kant aan de orde komen: wat zegt ons dit nu vanuit Bijbels perspectief?

Regels tot en met 31 december 2017

Voor echtparen die in het huwelijk traden in de periode vóór 1 januari 2018 gold (en geldt) automatisch de algehele gemeenschap van goederen. Dit betekent, dat alle eigen (‘eigen’ wil in dit verband zeggen: ‘volledig toebehorend aan’) bezittingen en schulden die de echtelieden vóór de trouwdag hadden, per de datum van het aangaan van hun huwelijk, gemeenschappelijke bezittingen en schulden zijn geworden (dus: volledig van samen). Ook alle bezittingen en schulden die zijn verkregen en aangegaan ná de trouwdag, zijn en blijven gemeenschappelijk. Hetzelfde geldt voor erfenissen en schenkingen die zijn of worden verkregen (tenzij de schenker bij de schenking anders heeft bepaald of in het testament van de overledene de clausule is opgenomen, dat dit niet in de gemeenschap van goederen valt). Als men de algehele gemeenschap van goederen niet wenselijk achtte (bijvoorbeeld als het ging om zakelijke belangen bij een onderneming), moest men daarvoor een notariële akte van huwelijksvoorwaarden ondertekenen, waarin werd geregeld dat er géén algehele gemeenschap van goederen zou ontstaan.

Martijn en Adriana zijn in oktober 2017 getrouwd, zonder vooraf een notariële akte van huwelijksvoorwaarden te hebben opgesteld. Voor hen gold en geldt dus de algehele gemeenschap van goederen. Al hun persoonlijke bezittingen en schulden die zij hadden, zijn gezamenlijke bezittingen en schulden geworden. Stel dat Martijn al zelf een woning in eigendom had vóórdat het huwelijk werd aangegaan, brengt de algehele gemeenschap van goederen met zich mee (automatisch, dus zonder dat enige verdere actie/akte(n) nodig is/was) dat deze woning vanaf de trouwdatum gemeenschappelijk bezit is geworden van Martijn en Adriana: ieder voor de helft. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor banktegoeden die Martijn en Adriana hadden gespaard: ook deze zijn gemeenschappelijk bezit geworden. Voor schulden geldt hetzelfde: als Martijn een hypothecaire geldlening was aangegaan toen hij destijds de woning heeft gekocht en geleverd gekregen, is ook die hypotheekschuld gemeenschappelijk geworden door het aangaan van het huwelijk.

Belangrijk is om te vermelden, dat voor huwelijken die zijn voltrokken vóór 1 januari 2018, de hiervoor beschreven regels van de algehele gemeenschap van goederen, nog steeds van toepassing zijn op het huwelijk. Oftewel: dat is niet veranderd (of omgezet) per 1 januari 2018.

Regels vanaf 1 januari 2018

Voor echtparen die in het huwelijk traden en zullen treden na 1 januari 2018, geldt niet meer automatisch de algehele gemeenschap van goederen (zoals hiervoor omschreven). De wetgever heeft de algehele gemeenschap van goederen verkleind en wordt daarom aangeduid als ‘beperkte gemeenschap van goederen’. Echtparen trouwen dus niet meer automatisch in een algehele gemeenschap van goederen, maar in een beperkte gemeenschap van goederen. De vraag is vervolgens: waar ziet dan die ‘beperking’ op, of anders gezegd: wat valt er vanaf 1 januari 2018 dus niet meer automatisch in de gemeenschap van goederen? Het gaat hierbij om twee zaken, twee ‘beperkingen’.

In de eerste plaats blijven vanaf 1 januari 2018 alle eigen (‘eigen’ wil ook hier zeggen: ‘volledig toebehorend aan’) bezittingen en schulden die de echtelieden vóór de trouwdag hadden, per de datum van het aangaan van hun huwelijk, eigen bezittingen en schulden. Anders gezegd: dit wordt niet meer automatisch van hen samen!

Martijn en Adriana zijn in oktober 2018 getrouwd, zonder vooraf een notariële akte van huwelijksvoorwaarden te hebben opgesteld. Voor hen gold en geldt dus de beperkte gemeenschap van goederen. Al hun eigen bezittingen en schulden die zij hadden, zijn eigen bezittingen en schulden gebleven. Stel dat Martijn al zelf een woning in eigendom had voordat het huwelijk werd aangegaan, brengt de beperkte gemeenschap van goederen met zich mee (automatisch, dus zonder dat enige verdere actie/akte(n) nodig is/was) dat deze woning vanaf de trouwdatum eigen bezit is gebleven van Martijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor banktegoeden die Martijn en Adriana hadden gespaard: ook deze zijn ieders eigen bezit gebleven. Voor schulden geldt hetzelfde: als Martijn een hypothecaire geldlening was aangegaan toen hij destijds de woning heeft gekocht en geleverd gekregen, is ook die hypotheekschuld een eigen schuld van Martijn gebleven.

In de tweede plaats ziet de beperking van de gemeenschap van goederen op te ontvangen schenkingen en erfenissen: ook deze vallen vanaf 1 januari 2018 niet meer automatisch in de gemeenschap van goederen.

Martijn en Adriana zijn in oktober 2018 getrouwd, zonder vooraf een notariële akte van huwelijksvoorwaarden te hebben opgesteld. Voor hen gold en geldt dus de beperkte gemeenschap van goederen. Aan het begin van het jaar 2019 overlijdt een oudtante van Adriana, van wie Adriana erfgename blijkt te zijn. Deze erfenis valt dus niet meer in de gemeenschap van goederen, zoals dit het geval was in de regeling die gold tot 31 december 2017 (tenzij de oudtante in haar testament de clausule had opgenomen, dat de erfenis niet in de gemeenschap van goederen zou vallen).

De hiervoor genoemde beperkingen, laten onverlet dat wat de echtgenoten tijdens het huwelijk (in beperkte gemeenschap van goederen) aan vermogen opbouwen, wel degelijk aan hen beiden toebehoort!

Alsnog algehele gemeenschap van goederen

Als de aanstaande echtgenoten (in afwijking van de vanaf 1 januari 2018 geldende regels) willen trouwen in algehele gemeenschap van goederen, is dat mogelijk, maar dan zullen zij wel (voordat het huwelijk wordt voltrokken) een notariële akte van huwelijksvoorwaarden moeten ondertekenen. In deze akte van huwelijksvoorwaarden wordt geregeld (klinkt wat tegenstrijdig) dat tussen hen de algehele gemeenschap van goederen geldt.

Martijn en Adriana zijn in oktober 2018 getrouwd en hebben vooraf een notariële akte van huwelijksvoorwaarden ondertekend. In deze akte is vastgelegd dat zij hun huwelijk aangaan in algehele gemeenschap van goederen. Al hun persoonlijke bezittingen en schulden die zij hadden, zijn gezamenlijke bezittingen en schulden geworden. Stel dat Martijn al zelf een woning in eigendom had voordat het huwelijk werd aangegaan, brengt de akte van huwelijksvoorwaarden met zich mee dat deze woning vanaf de trouwdatum gemeenschappelijk bezit is geworden van Martijn en Adriana: ieder voor de helft. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor banktegoeden die Martijn en Adriana hadden gespaard: ook deze zijn gemeenschappelijk bezit geworden. Voor schulden geldt hetzelfde: als Martijn een hypothecaire geldlening was aangegaan toen hij destijds de woning heeft gekocht en geleverd gekregen, is ook die hypotheekschuld gemeenschappelijk geworden door het aangaan van het huwelijk.

Ter afronding het navolgende - onder jonge aanstaande echtparen veel voorkomende - voorbeeld.

Martijn en Adriana zijn in oktober 2018 getrouwd, zonder vooraf een notariële akte van huwelijksvoorwaarden te hebben opgesteld. Voor hen gold en geldt dus de beperkte gemeenschap van goederen. Stel dat zij een half jaar voordat zij zijn getrouwd, gezamenlijk een woning hebben gekocht en geleverd gekregen. Deze woning is en blijft gemeenschappelijk eigendom! Hetzelfde geldt voor de hypothecaire geldlening die zij gezamenlijk zijn aangegaan: ook dit is en blijft een gemeenschappelijke schuld (ze hebben er immers samen voor getekend). Als zij daarbij hun opgebouwde spaargeld nagenoeg geheel hebben gebruikt voor de inrichting van de woning en voor de trouwdag zelf en vervolgens het restant (laten we zeggen: een niet al te groot bedrag) op een gezamenlijke bankrekening hebben gestort, bestaat tussen hen in feitelijke zin de algehele gemeenschap van goederen: 1. de woning en de hypothecaire geldlening zijn gemeenschappelijk, 2. het banksaldo is van hen samen en 3. het vermogen dat zij tijdens het huwelijk opbouwen, behoort eveneens aan hen beiden toe! In deze situatie is het opstellen van een akte van huwelijksvoorwaarden in praktische zin dus niet nodig.

Al met al, belangrijk genoeg om alles goed en eerlijk te overwegen, waarbij de samenhang met de inhoud van het volgende artikel over dit onderwerp niet mag ontbreken!

Mr. A.J. van Driel - notaris

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen