Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Tien woorden ethiek, het negende gebod

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Tien woorden ethiek, het negende gebod

Gij zult geen vals getuigenis spreken tegen uw naaste (1)

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

ACHTERGROND VAN HET GEBOD IN DE VOLGENDE VIER ARTIKELEN IN DEZE REEKS WILLEN WE STIL STAAN BIJ HET NEGENDE GEBOD. HET IS DE BEDOELING OM IN HET EERSTE ARTIKEL NA TE DENKEN OVER DE ACHTERGROND VAN DIT GEBOD. IN HET TWEEDE ARTIKEL WORDEN WIJ ERBIJ BEPAALD DAT DIT GEBOD ONS ALLEN SCHULDIG STELT TEN OPZICHTE VAN DE HEERE GOD EN VAN DE NAASTE. IN HET DERDE ARTIKEL HOREN WIJ DAT TERWIJL DE SATAN DE VADER DER LEUGEN IS, CHRISTUS ZEGT DAT HIJ DÉ WAARHEID IS. TENSLOTTE HOPEN WIJ IN HET LAATSTE ARTIKEL ERBIJ STIL TE STAAN HOE DIT GEBOD IN DE HARTEN EN LEVENS VAN DE (WARE) GELOVIGEN (TOCH) GESTALTE MAG KRIJGEN.

Getuige in de rechtspraak

Wellicht is het u wel eens opgevallen dat, wanneer tijdens de kerkdienst de Wet des Heeren wordt voorgelezen en het negende gebod aan de orde is, niet eenvoudig de woorden: ‘Gij zult niet liegen’ klinken, maar in de plaats daarvan andere woorden die veel meer gewicht hebben, namelijk: ‘Gij zult geen vals getuigenis spreken tegen uw naaste’. Het woord getuigenis is een woord uit de wereld van de rechtspraak. Ook in het oude Israël kwam het voor dat de ene Israëliet de andere beschuldigde van een vergrijp dat deze gepleegd zou hebben. In dat soort situaties diende er recht gesproken te worden. Daarbij moest het oordeel dat door de ‘rechter’ werd uitgesproken overeenkomstig Gods Woord zijn. De rechtspraak had over het algemeen plaats in de stadspoort door de oudsten van de stad. In ernstige gevallen gebeurde het echter ook dat de koning bij de rechtspraak betrokken werd of, in de tijd daarvóór, één van de richteren.

In het geval van een beschuldiging was het bij een proces van belang dat er, naar Deuteronomium 19:15, minimaal twee of drie getuigen aanwezig waren, die bevestigen konden of de aangeklaagde zich inderdaad schuldig had gemaakt aan het vergrijp waarvan hij beschuldigd werd of juist niet. Het zal duidelijk zijn dat, in een tijd dat er van bijvoorbeeld cameratoezicht of DNA-onderzoek nog geen sprake was, van het getuigenis van zo’n getuige zeer veel afhing. In bepaalde zaken kon het zelfs van diens getuigenis afhangen of iemand ter dood veroordeeld of vrijgesproken werd. Daarom had de Heere het de Israëlieten ook bevolen dat er in het gericht geen onrecht mocht plaatsvinden (o.a. Lev. 19:15 en 35). Wie een vals getuigenis aflegde werd niet voor onschuldig gehouden (Spr. 19:5 en 9). Het was zelfs zo dat degene die een vals getuigenis had afgelegd dezelfde straf moest ontvangen als waarmee anders de eventuele dader gestraft zou zijn (Deut. 19:16-19). Men diende te beseffen dat alles wat tijdens een proces gezegd of verzwegen was eenmaal voor de rechterstoel van God geopenbaard zou worden.

Dat gold niet alleen in de dagen van het Oude Testament. De Heere Jezus heeft het later Zelf ook gesproken: ‘Maar Ik zeg u, dat van elk ijdel woord, hetwelk de mensen zullen gesproken hebben, zij van hetzelve zullen rekenschap geven in den dag des oordeels. Want uit uw woorden zult gij gerechtvaardigd worden, en uit uw woorden zult gij veroordeeld worden’ (Matth. 12:36 en 37). Wie een vals getuigenis aflegt moet met de diepe ernst rekening houden dat hij of zij niet zal kunnen ingaan in het hemels Koninkrijk, maar geworpen zal worden in de buitenste duisternis. Alleen degenen die gerechtigheid werken en met hun hart de waarheid spreken, zullen bij de Heere kunnen verkeren op de berg Zijner heiligheid (Ps. 15:1 en 2). Dat zijn ook degenen die de zegen des Heeren mogen verwachten. Een leugenachtig getuige zal daarentegen vergaan (Spr. 21:28) en wie leugen spreekt kan het nieuwe Jeruzalem niet ingaan (Openb. 21:27).

Uit Egypteland uitgeleid

Wanneer het gaat over de achtergrond van het negende gebod is het goed er op te wijzen dat ook dit gebod voorafgegaan wordt door de woorden: ‘Ik ben de HEERE uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis, uitgeleid heb’ (Ex. 20:2). Egypteland was niet alleen het land der dienstbaarheid waar de kinderen Israëls als slaven verdrukt werden, maar ook het land waar het volk onrecht moest lijden. De belofte door Farao aan Jozef gegeven, ook aangaande de nakomelingen van Jozefs vader Jakob, ‘En ik zal u het beste van Egypteland geven en gij zult het vette des lands eten’ (Gen. 45:18 en 20), is door diens opvolger gebroken, terwijl ook ten tijde van de tien plagen keer op keer door Farao de belofte werd verbroken dat hij het volk zou laten trekken als de Heere de plaag zou doen ophouden.

Later zal de apostel Paulus, door de Heilige Geest geïnspireerd, schrijven dat de ongerechtigheid één van de kenmerken is, waaraan het heidendom te kennen is (Rom. 1:18, 29 en 30). Heeft de Heere ook niet mede daarom Israël uit Egypteland doen optrekken en het gebracht in het beloofde land opdat er onder Israël geen onrecht zou plaatsvinden? Daarom is het ook zo aangrijpend dat de latere profeten ook van Gods eigen volk moeten zeggen dat onder hen de waarheid op de straten struikelt (o.a. Jes. 59:14).

Wat in het geding is

Als de Heere op Horeb aan Israël dit negende gebod bekend maakt, openbaart Hij Zich als de God der waarheid voor Wie degene die onrecht doet en leugen spreekt nooit zal kunnen bestaan. Ook in het negende gebod gaat het om Gods eigen eer, het heil van de naaste en de eeuwige zaligheid van al de Zijnen.

Vriezenveen, ds. IJ.R. Bijl

Dit artikel werd u aangeboden door: Hersteld Hervormde Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 juni 2019

Kerkblad | 24 Pagina's

Tien woorden ethiek, het negende gebod

Bekijk de hele uitgave van donderdag 6 juni 2019

Kerkblad | 24 Pagina's