Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Wat is waarheid?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Wat is waarheid?

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

HET LIJKT ZO’N EENVOUDIGE VRAAG. IN DE WOORDENBOEKEN VIND JE ALS DEFINITIE ONDER ANDERE: ‘WAARHEID IS EEN BEGRIP DAT MIN OF MEER SYNONIEM IS MET ECHTHEID, GELDIGHEID, JUISTHEID’. DAAR MOETEN WE AAN TOEVOEGEN: ‘DE WAARHEID’ IS VERVAT IN DE BIJBEL, HET WOORD VAN GOD. VAN DE BIJBELBOEKEN ZEGT ONZE BELIJDENIS IN ARTIKEL 5: ‘EN WIJ GELOVEN ZONDER ENIGE TWIJFELING AL WAT DAARIN BEGREPEN IS; EN DAT NIET ZOZEER OMDAT ZE DE KERK AANNEEMT EN VOOR ZODANIGE HOUDT; MAAR INZONDERHEID OMDAT ONS DE HEILIGE GEEST GETUIGENIS GEEFT IN ONZE HARTEN, DAT ZIJ VAN GOD ZIJN; EN DEWIJL ZIJ OOK HET BEWIJS DAARVAN BIJ ZICHZELVEN HEBBEN…’.

Aanleiding voor dit artikel is wat ik vorige week las over ‘deepfake’. Het is niet helemaal nieuw, maar extra in de aandacht gekomen omdat het Openbaar Ministerie zich zorgen maakt. Deepfakes zijn filmpjes die met behulp van slimme software zijn gemanipuleerd. Je kunt iemands hoofd vervangen door dat van iemand anders, je kunt mensen andere dingen laten zeggen dan ze in werkelijkheid gezegd hebben. Via een app kan iedereen deze toepassing gebruiken. Het schijnt zo te zijn dat niet meer is te zien of het echt is of niet, bovendien wordt de techniek steeds beter. De zorgen van het OM zijn dat op deze wijze het erg makkelijk wordt om iemand te chanteren en af te persen. Op de film is immers duidelijk te zien dat jij daar was. Het kan zijn bij criminele handelingen, maar ook in compromitterende situaties.

Vrijwel iedereen is in het bezit van een computer of smartphone en ziet regelmatig filmpjes langskomen, bijvoorbeeld nieuwsitems of, zoals ook wel gebeurt, beelden van bewakingscamera’s. Verder zijn er nog tal van toepassingen waar je gewild of niet gewild tegen aan loopt. Als je deze beelden ziet kun je er heel makkelijk – en onwetend – mee geconfronteerd worden. Het zal helder zijn dat wij ons verre van het gebruik van deze techniek moeten houden. De Heidelberger Catechismus leert ons t.a.v. het negende gebod dat ik ‘allerlei liegen en bedriegen, als eigen werken Actualiades duivels, vermijde, tenzij dat ik den zwaren toorn Gods op mij laden wil’. Door niet degene die daar was, maar iemand anders in dat filmpje ‘te plakken’ ben je overduidelijk aan het bedriegen.

Onder dat liegen en bedriegen moeten we ook rekenen het in onze tijd populair geworden verspreiden van ‘nep-nieuws’. Nepnieuws is misleidende informatie in de vorm van nieuwsberichten. Zomaar een paar koppen van recente artikelen: ‘Techbedrijven overleggen met veiligheidsdiensten VS over nepnieuws’, ‘Sites met desinformatie boeken 235 miljoen dollar omzet via advertenties’. Iets langer geleden: ‘Kabinet start campagne tegen desinformatie’ en, veel heftiger: ‘Moeder gelyncht na nepnieuws ritueel geofferde kinderen’. Recent is in 38 landen onderzocht of mensen zich druk maken over het verschijnsel ‘nepnieuws’. Daaruit blijkt dat Nederlanders zich hierover het minst zorgen maken van alle onderzochte landen.

Een andere vorm van mensen iets voorhouden wat niet het volledige verhaal is, is het ‘framen’ van het nieuws. Daarbij worden woorden en beelden zo gekozen dat een aantal aspecten wordt benadrukt en andere worden verzwegen. Zo ontstaat een beeld dat niet overeenkomstig de werkelijke feiten is, maar dat wel gebracht wordt als zijnde de werkelijkheid. Dit komt kort in de buurt van ‘alternatieve feiten’. Toen er in januari 2017 tijdens de inauguratie van president Trump duidelijk minder belangstelling was dan bij eerdere inauguraties werd gezegd dat hij het grootste publiek had. Daarop aangesproken werd gezegd dat de persvoorlichter gebruik gemaakt had van ‘alternatieve feiten’. Het zijn zaken die tot nadenken stemmen. We moeten niet alles wat gezegd wordt of wat we zien voor zoete koek slikken. Een kritisch oordeel is nodig. Lastig is daarbij wel dat lang niet alles verifieerbaar is. Bovendien wordt het onwerkbaar als we bij elk stuk dat we lezen of elke afbeelding die we zien ons moeten afvragen: ‘Zou het waar zijn?’

We moeten ons realiseren dat Gods Woord ons voorhoudt dat de mens onbetrouwbaar is. Gods Woord is de waarheid, dat geldt niet voor het menselijke woord. De dichter van Psalm 116 zegt (vers 11): ‘Alle mensen zijn leugenaars’. We weten de omstandigheden van deze dichter niet, duidelijk is dat hij in grote nood zat. Tevergeefs heeft hij toen vertrouwd op mensen. Kennelijk is hij daar bedrogen mee uitgekomen. Het vers dat er op volgt is dan een groot contrast. Waar hij van mensen niets te verwachten heeft, zegt hij in vers 12 : ‘Wat zal ik den Heere vergelden voor al Zijn weldaden aan mij bewezen?’ Waar de mens teleurstelt, geven Gods daden in het leven van de dichter grond tot verwondering. Paulus heeft in zijn leven veel mensenkennis opgedaan. Vanuit die levenservaring zegt hij in Romeinen 3 vers 4: ‘Doch God zij waarachtig, maar alle mens leugenachtig’. De Bijbel met uitleg geeft daarbij als toelichting: ‘in het licht van Gods onveranderlijke trouw wordt de leugenachtigheid van de mens zichtbaar’.

Bij al wat tot nu toe gezegd is gaat het over anderen. Dat zijn mensen die dingen doen die niet behoren. Zij zijn degenen die leugenachtig zijn. Daar sta ik bij en er buiten. Als we nu eens niet meer naar anderen kijken, maar bij het licht van Gods Woord de blik op onszelf richten, is het dan zoveel beter? Geldt voor ons niet dat alle mens leugenachtig is? Zijn we altijd eerlijk ten opzichte van onze naaste, of bedoelen we stiekem wel eens onszelf te bevoordelen of een ander in een kwaad daglicht te stellen?

Nog korter bij komt het als we vragen hoe het is gesteld met ons hart. Moeten we dan niet belijden dat ons verstand en ons hart door de zonde is verduisterd, of zoals Jeremia (17:9) het zegt: ‘arglistig is het hart, meer dan enig ding, ja dodelijk is het; wie zal het kennen?’ Dat betekent dat we ook niet op onszelf kunnen vertrouwen. Dat we ons telkens moeten afvragen: Ben ik wel eerlijk? Dat moeten we ons ook, en wel in het bijzonder, afvragen met betrekking tot de zaken van de eeuwigheid. Daarin mogen we ons niet vergissen.

Ik ben begonnen met te zeggen: wat is waarheid? Daarbij heb ik de Bijbel genoemd, al wat daarin is opgetekend staat niet ter discussie. Er is echter nog meer. De Heere Jezus Zelf zegt van Zichzelf tegen Thomas: ‘Ik ben de Weg, en de Waarheid, en het Leven. Niemand komt tot den Vader dan door Mij’ (Joh. 14:6). Als we op Hem zien, in Hem geloven, volledig op Hem vertrouwen zullen we nooit bedrogen uitkomen.

Gameren, H. Vos

Dit artikel werd u aangeboden door: Hersteld Hervormde Kerk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 september 2019

Kerkblad | 24 Pagina's

Wat is waarheid?

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 september 2019

Kerkblad | 24 Pagina's