Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

AURELIUS AUGUSTINUS

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

AURELIUS AUGUSTINUS

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

28 Augustus is het 1500 jaar geleden, dat deze allergrootste in het Koninkrijk Gods uit dit jammerdal wegvluchtte en sijn toevlucht, eeuwig en altoos, vond in :de schuilplaats des Allerhoogste.

Te Carthago aan de Noordkust van Afrika, in de buurt van Hippo waar Augustinus eenmaal bisschop was, hield Rome's kerk dit jaar haar Eucharistisch Congres. Uit heel de wereld stroomden prelaten en leeken weder samen ter eere van het ,,Allerheiligst Sacrament". Daar werd de mis opgedragen, waar hij. Augustinus, eeuwen terug, voor een godvruchtig gehoor, met forsche stem en verheven gebaar, in zijn schitterende taal den lof van 's Heeren vrije gunst zong. Daar zag men op naar het majestueuze standbeeld van den kerkvader, opgericht voor de kapel van de martelaressen Perpetua en Felicitas. En Rome maakt zich op. ook bij ons, hem in plechtige samenkomsten en gloeiende redevoeringen te herdenken en te bewierooken.

Wat doen wij, Protestanten, van wien de kerkvader een minstens even groot en heerlijk bezit is?

Amsterdam's Hervormde kerkeraad bleef niet achterwege. 17 September hoopt hij de gemeente saam te roepen, opdat zij het uit weisprekenden mond vernemen moge wat God de Heere in dezen kerkvader schonk aan de kerk van Jezus Christus van alle eeuwen.

Wat wéten wij van den kerkvader? Ja, dat hij een van de voornaamste kerkvaders is. Dat zijn moeder Monica heette en het gebed voor haren zoon eindelijk werd verhoord. Dat Augustinus zich afkeerde van den weg der zonde om met zijn groote gaven God te diénen. Dat hij nu een heilige in de Roomsche kerk is: en dat de orde der Augustijners, waartoe ook Luther behoorde, naar hem werd genoemd.

Maar is dat genoeg, voornamelijk nu zijn gedachtenis ons na 15 eeuwen weer voor den geest wordt geroepen? Is het genoeg, te weten, dat Augustinus in 353 te Tagaste in Numidië geboren werd, en in 430 als bisschop te Hippo stierf; dat zijn vader, Patriclus, een heiden was en zijn moeder, Monica, een Christin?

Voor de echte zonen en dochteren der Reformatie is dat ten eenenmale onvoldoende.

Augustinus is de schakel, die Paulus aan Luther verbindt. De rechtvaardiging van den goddelooze in het stuk, dat hij van Paulus' lippen opving; en hij vertelde het op zijn beurt weer over aan Luther. Daarom is Augustinus groot in het koninkrijk Gods; en wordt hij gevaarlijk voor de kerk, die hem tot een heilige maakte, hem in een hoogen nis plaatste, waar nu dat eerbetoon stillekens aan hem voorbijgaat Want Rome kan Augustinus als verdediger van de alleenzaligmakende kerk en van het monnikenideaal wel begrijpen en gebruiken, maar als pleitbezorger van de leer der rechtvaardiging en der vrije ge nade in Christus staat hij haar met haar verdienstelijkheid van goede werken danig in den weg; ja wordt in den grond der zaak haar openbare aanklager.

Van al de kerkvaders wordt Augustinus in onze dagen 't meest gelezen en bestudeerd. Waarom?

Omdat hij van al de kerkvaders 't meest onze tijdgenoot is.

In zijn Confessiones (d.i. bekentenissen) heeft hij zijn onrustige ziel. maar die rust vond in God. voor ons blootgelegd. Dat is het juist, wat onzen tijdgenoot ook in zijn binnenste beroert; bij al de schatten deter eeuw is hij onrustig en zijne ziel buigt zich neder in hem.

Dat is wel de innerlijke reden, dat deze kerkvader een meer dan middelmatige belangstelling van den mensch van dezen dag ondervindt.

Zijn leven is de meest menschelijke geschiedenis van den mensch op aarde. Zijn leven wordt na zijn bekeering een mach tige symfonie van zuivere accoorden ter eere van God de Heere. Zijne ziel giet zich hier, in een tot het eind volgehouden samenspraak met God uit in een vurig verlangen naar gemeenchap met den Oneindige.

Op dit geestelijk niveau is Augustinus een persoonlijkheid, een koning onder de grooten der aarde. En gij weet, koning beteekent: kunning, een die kan. Hij is klein hij wordt steeds kleiner in eigen oog, hij ontledigt zichzelven gheel en al, opdat de kracht Gods in zijne zwakheid volbracht worde.

Ambrosius, de vrome en welsprekende bisschop van Milaan, is 't middel in Gods hand om Augustinus van de wijsheid van het Nieuw-Platonisme te verlossen (nadat hij eerst al het Manicheïisme had aangehangen) en in te leiden in de schriften. Straks houdt de goddelijke waarheid hare intocht in Augustinus' ziel en de eeuwige liefde in Christus breidt hare vleugels beschermend en weldoend over hem uit. „Gij hebt mij overmocht; en ik ben overreed geworden."

In den Paaschnacht van 387 wordt Augustinus, tegelijk met zijn vriend Alypius en zijn zoon Adeodatus (..vrucht zijner zonde") gedoopt. ..Hoe mengden zich tranen van verrukking met de heerlijke hymnen en kerkliederen. Op de klank dier tonen in mijn ooren vloeide de waarheid dieper in mijn hart. ontgloeide het vuur der godsvrucht en was het mij goed in mijne tranen."

33 jaar is hij dus oud. Sohm zegt: „zijn levenstaak was voortaan een tweeledige: de boodschap van zonde en genade en tevens de heerlijkheid der kerk te verkondigen." Inderdaad, hij rust niet.

Zijn ijver in het prediken is verbazingwekkend. Hij staat midden in den theologischen strijd zlfner dagen: met Manicheêrs, Donatisten. Pelagianen kruist hij het zwaard. In vasten en bidden, afgebroken door letterkundigen arbeid, bekwaamt hij zich voor zijn taak. Niets liever dan een aan God gewijde, kloosterachtige rust had hij gewild; want deze wereld verachtte hij. niettemin bracht God hem vooraan op de bres. midden tusschen de strijdende gelederen van zijn tijd.

Totdat ook voor hem de rust aanbrak. Wanneer de Vandalen, onder aanvoering van Genserik. op Noord-Afrika zijn neergestreken als een zwerm sprinkhanen, wordt ook het beleg voor Hippo geslagen. Het land wordt verwoest: kerken verbrand: priesters gedood. En Augustinus. nu oud, voelt zich zwak en ziek. Tot zijn vrienden zegt hij: „Weet, dat ik in dezen tijd van ellende God bidt, dat Hij de stad van vijanden bevrijden mogt: of wanneer het anders over haar besloten is, moge Hij dan zijne knechten sterken tot het ondergaan van Zijn wil. Het liefst was het mij, dat Hij mij spoedig uit deze wereld wegnam." Die wensch trad in vervulling. In de derde maand der belegering wordt hii door een hevige koorts aangetast. Na tien dagen sloeg voor hem het uur der verlossing. 28 Augustus 430 sterft hij; 76 jaar oud.

Eeens had hij gezegd, met het oog op het einde: „Laat ons niet spreken, laat ons niet zwijgen, laat ons jubileeren." Augustinus ging in tot de vreugde Zijns Heeren en kwam te staan in het koor van hen. die zingen het nieuwe lied des Lams.

Men heeft de vraag gesteld, of wij. Protestanten, met dezen kerkvader der Roomsche kerk" van doen hebben. Wie deze vraag stelt, toont, dat het hem aan inzicht in de geschiedenis van Gods kerk op aarde «ntbreekt. Augustinus een kerkvader der Roomsche kerk? Met uw welnemen, een kerkvader der Christelijke kerk!

Zeker, in Augustinus' geschriften en m heel zijn levenshouding zijn dingen, «aarop Rome zich terecht beroept voor haar i n. richting en leerstellingen. Ik noemde ze al.

De monnikachtige houding van den kerkvader. Het verachten van de wereld als iets minderwaardigs; alsof de Heeré njet in Zijn Woord zei: „De aarde h ,Jc% Heeren mitsgaders hart volheid,"

Bovendien, en dat is voornamelijk een reden voor de Roomsche kerk om den kerkvader te eeren. hij is de pleitbezorger van de alleenzaligmakende kerk. Het ne, soonlijke heil van den mensch ging AUqus tinus natuurlijk »nnig ter harte. Maar de kerk was hem de uitdeeler der menigerlei genade. Zij, en Zij alleen, was in zijn oogen het eenige middel om tot behoud en zaligheid te geraken.

Evenwel, dat hij de groote voorvechter van het stuk der rechtvaardigmaking uit het geloof alleen is in een tijd, dat men gaarne het oor leende aan geesten als Pelagius, die veel meer van den wil, de werken en verdiensten van een mensch lieten afhangen, stempelt Augustinus tot den opvolger van Paulus, den voorlooper van Luther en Calvijn; i.e.w. tot den godgeleerde van echt Schriftuurlijk, en dus Protestantsch beginsel.

Dit meen ik in het voorgaande, èn uit zijn leven èn uit zijn werken, te hebben aangetoond,

Een volgende maal hoop ik nog het een en het ander over zijn geschriften in het midden te brengen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 10 september 1930

De Klok | 4 Pagina's

AURELIUS AUGUSTINUS

Bekijk de hele uitgave van woensdag 10 september 1930

De Klok | 4 Pagina's