Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Uit de pers

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Uit de pers

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

UIT DEN DUITSCHEN KERKSTRIJD.
Dr. Müller verliest al meer terrein.

Berlijn, 26 Nov. — Uit de laatste ontwikkeling van den strijd in de Duitsche Protestantsche kerk blijkt, dat Rijksbisschop Müller voortdurend terrein verliest. Een groote Bisschopsconferentie, die naar Berlijn was geroepen om een nieuw geestelijk ministerie te benoemen, is op het laatste oogenblik afgezegd. Intusschen was n.1. het rapport van een der vooraanstaande nationaal-socialistische juristen, prof. Noack te Halle, verschenen, waarin geconstateerd wordt, dat de wetgeving der Rijkskerkregeering sedert Januari 1934 onrechtmatig moet worden genoemd. Naar verder wordt gemeld, is de Rijksbisschop voornemens, het stuur om te gooien en de inschakeling der oud-Prui sische Landskerk in de Rijkskerk weer ongedaan te maken. De Landsbisschop Ludwig Müller wordt dus onafhankelijk verklaard Van den Rijksbisschop Müller, aan wien hij zich indertijd door een noodverordening ondergeschikt had gemaakt. Het staat wel vast, dat de geheele unificatie, waarom sedert bijna een jaar verbitterd met de aanhangers der Belijdeniskerk wordt gestreden, tnans bezig is ineen te storten. En dat een paar weken nadat Berlijn met groote plechtigheid had verklaard, dat met de inschakeling van de Evangelische Kerk van Beieren de kerkelijke eenheid bewerkt was! Er wordt op gewezen, dat de oud-Pruisische Landskerk ongeveer de helft der Duitsche Protestanten omvat.
In Stuttgart is het den Landsbisschop van Würtemberg, Wurm, eindelijk gelukt, zijn bevoegdheden weer te hernemen, In Hessen neemt het verzet der predikanten tegen Landbisschop Dietrich, die tot de Duitsche christenen behoort, toe. Op een vergadering te Giessen hebben de predikanten van Boven.Hessen eenstemmig het aftreden van den Rijksbisschop geëischt en met groote meerderhid dat van den Landsbisschop. In Baden en in de Rijnpalts is het afvallen van den Rijksbisschop ook overgeslagen op de Duitsche christenen

Strafmaatregelen.
In de Duitsche Evangelische kerk komen thans strafmaatregelen van de zijde der belijdenisbeweging. Na de schorsing van twee kerkelijke leiders in Hannover door den landsbisschop lezen we thans dat de Geref. kerk te Elberfeld-Cronenberg aan een harer predikanten ds. Theine, die zich met het kerkbestuur-Keulen-Aken '(dat aan de kerkregeering-Müller trouw is) in verbinding had gesteld, verklaard heeft, dat hij daardoor zich buiten de kerk gesteld heeft en niet meer als haar predikant erkend wordt.

De nieuwe rijkskerkregeering.
De nieuwe rijkskerkregeering, die de belijdenisbeweging heeft ingesteld (met als hoofd dr. Mahrarens) laat thans over geheel het land huisbezoek doen, teneinde zich van gemeente tot gemeente te vergewissen van het aantal leden der kerk, dat met haar meegaat. Het is een feit, dat ' J daarbij de rijkskerkregeering-Mahrarens op de rijkskerkregeering-MüIler gedurig terrein wint. Wel heeft Ludwig Müller als oud legerpredikant ontzaglijk veel vrienden onder de oudstrijders en is hij als vertrouwde der Duitsche Christenen Zeker van den steun van een groot deel der Duitsche Evangelische kerk, maar zijn onvaste politiek en het ineenstorten van zijn wetgevingsarbeid hebben hem zeer geschaad en de doelbewustheid zijner tegenstanders, rechtskundig thans gerechtvaardigd doordat hun rechtsbezwaren de overwinning hebben behaald, doet het overige.

Heidensche propagandist gevangen.

De propagandist Orlowski van de germaansch heidensche geloofsbeweging onder leiding van prof. dr. Wilhelm Hauer (welke beweging buiten de Duitsche Evangelische rijkskerk staat) is te Kiel op een klacht van het kerkbestuur te Maagdenburg wegens voor de Christelijke kerk beleedigende propaganda gevangen genomen. Orlowski had gesproken te Breslau, Potsdam, Maagdenburg en elders; zijn betoog had tot kern, dat Christendom, kapitalisme en bolsjewisme alle drie uit het Jodendom, herkomstig zijn en als uitwassen van een anti-Duitsche mentaliteit op gelijke wijze uitgeroeid moeten worden

De vrede moet onderweg zijn.
Van officieus-politieke zijde schrijft men uit Berlijn aan het N. C. P., dat de vrede in de Duitsche Evangelische kerk allengs nadert. Voor den buitenstaander is dit hieraan kenbaar, dat beide fronten hun scherpste en radicaalste vleugels loslaten en bij beide fronten een duidelijke beweging ,,naar het midden" bemerkbaar is.
In het kamp der rijkskerkregeering- Miiller is het bijzonder de waarnemende rechtsbestuurders der kerk mr, Kinder, die in deze richting werkzaam is. Inzonderheir op zijn initiatief is de geheele „Eingliederungspolitiek" in zoover prijs gegeven, dat men teruggekeerd is tot den toestand vóórdat de Jaegersche Eingliederungswetgeving gemaakt werd. Daardoor is kerkrechtelijk aan de oppositie zeer veel toegegeven. De geheele opbouw kan nu in overleg met de belijdenisbeweing worden overgedaan.
Aan de zijde der belijdenisbeweging Voltrekt zich eenzelfde proces. De meest scherpe figuren (Asmussen, Barth, Niemöller) trokken zich uit den Broederraad terug en de Hannoversche landsbisschop Mahrarens gesteund door dr. Meiser en dr. Wurm, stuurt op overeenstemming aan.
Naar verluidt vindt in de naaste dagen een principieele bespreking tusschen de thans aan beide zijden leidende figuren plaat.

Dr. Marahrens' actie.

In Hannover gaat Landbisschop Marahrens resoluut voort met de ontbinding van den Landskerkdag, die nog beheerscht wordt door de Duitsche christenen.

Zelfs de Landsbisschop van Sleeswijk- Holstein, Paulsen, die eveneens tot de Duitsche christenen behoort, heeft op een vergadering van predikanten ,.het front der Landskerk" geproclameerd, dat onafhankelijk wil zijn van de aanwijzingen uit Berlijn. De aanhangers der Belijdeniskerk beschouwen echter deze manoeuvre nog met eenig scepticisme.

Bisschop Wurm wordt niet vervolgd.
Stuttgart, 26 Nov. — De rechtbank te Stuttgart heeft den evangelischen bisschop van Würtemberg, Dr. Wurm, en zijn vertegenwoordiger, Oberkirchenrat Dr. Schuffler, buiten vervolging gesteld. Zij waren ervan beschuldigd, dat zij gelden aan de normale kerkelijke doeleinden zouden hebben onttrokken; de aanklacht was ingediend door den inmiddels afgetreden juridischen adviseur der evangelische kerk, Dr. Jager. De rechtbank heeft de vraag, of genoemde personen zich aan oneerlijkheid hebben schuldig gemaakt, ontkennend beantwoord. — (D.N.B.) (De Telegraaf 27-11-34).

ROOMSCH KATHOLIEKE KERK IN DUITSCHLAND
Germania schrijft: „Wie slechts op een zekere buitenlandsche pers aangewezen is, moet op den duur den indruk krijgen, als ware het Katholicisme in Duitschland tot een catacombenbestaan veroordeeld. Wij zijn zeer zeker de laatsten, de bestaande moeilijkheden te willen loochenen. Juist echter hierom houden wij het voor onzen plicht bepaalde voorstellingen in buitenlandsche bladen, welke de Katholieke geenszins dienen, terecht te wijzen. De catacomben bestaan slechts in fantasie, en wel in een phantasie, die minder door religieusen ijver bevleugeld wordt dan door politieke interessen, welke met de zorg aangaande den toestand van het Katholicisme in Duitschland niets van doen hebben
Tot zoover de Germania. Wat hier van het Katholicisme gezegd wordt, geldt op dezelfde wijze ook van het Protestantisme, ook al zijn de interne moeilijkheden in de Duitsche Evangelische kerk een extramoeilijkheid van buitengewoon ernstigen aard.

DE STERILISATIEWET.

Het Vaticaan heeft de beide Roomsch- Katholieke hoogleeraren van 't seminarie te Braunsberg in Duitschland prof. dr. Eschweiler en prof. dr. Barion uit hun ambt ontzet en als priesters geschorst, omdat zij in hun publicatie over de sterilisatiewet de principiën der Roomsch-Katholieke kerk overtreden hebben.

NIEUWE RUSSISCHE MAATREGEL.
De Sovjetregeering hfeeft gelast dat alle priesters alsmede hun wisselingen van arbeidsterrein regelmatig geregistreerd moeten worden. De bepalingen der verordening maken het verwisselen van standplaats alsmede de verzorging der verstrooide gemeenten zoo zwaar, dat dit alles bijkans onmogelijk wordt, zegt Das Evangelische Deutschland.

CENTRAAL BOND VOOR INWENDIGE ZENDING.
Jaarlijksche algemeene vergadering. Contact tiusschen ouderzorg en kinderzorg.

Onder presidium van minister dr. J. R. Slotemaker de Bruine hield gisteren (Maandag 3 December) de Centraal Bond voor Inwendige Zending en Chr. Philantropische Inrichtingen in (het American Hotel te Amsterdam, zijn jaarlijksche algemeene vergadering. Na de opening en vaststelling der notulen werd bij acclamatie Mevr. M. J. van Andel-de Haan uit Amsterdam in de vacature ds. J. Groeneweg gekozen.
Volgens het jaarverslag van den secretaris, den heer A. J. da Costa uit Amsterdam telt de bond thans 142 leden. Als lid werd in het afgeloopen jaar toegelaten de Ned. Vereen, voor Israël te Amsterdam. Fusie kwam tot stand tusschen twee leden onder den naam: Ned. Verbond van Christelijk Jonge Vrouwen en Meisjesvereen. Talloos was het aantal jubilea, dat in het verslag gemomoreerd werd. Mei 1935 herdenkt de bond in zijn tegenwoordigen vorm het 10-jarig bestaan, Mr, G. P. Haspels, burgemeester van Nieuwer Amstel en penningmeester van den bond, deelde mede, dat de inkomsten in 1933 met een bedrag van f 1700.— waren teruggeloopen. De begrooting 1935 sloot met een eindbedrag van f 14.413.—. De belasting op de goederen in de doodz hand van den bond werd geraamd op f 300.—. Het tekort zal in Mei 1935 vermoedelijk pl.m. f 10.000.— bedragen. De beide oud-penningmeesters, ds. Klinkhamer Bredius en Baron G. J. K. van Lynden van Horstwaerde zullen trachten dit bedrag in te zamelen. De voorzitter voegde er aan toe, dat de bond thans voor een zeer moeilijke taak staat daai zeer belangrijk werk moet worden nagelaten, of ingekrompen. Spr. meent dat de taak van versobering moeilijker zal blijken dan die van geld-te-vinden.
De directeur, jhr. M. C. F.' van Lennep vestigde in zijn verslag de aandacht op het toezicht van den inspecteur mr. A. de Graaf op circa 90 bij den bond aangesloten opvoedings- en verplegingsinrichtingen Gememoreerd werd de samenkomst te Hemmen van den internationalen bond voor inwendige zending en het int. verbond tot verdediging van het protestantisme. De hoop werd uitgesproken, dat spoedig een meer geregeld contact tusschen beide lichamen tot stand zal komen. In den Ruslandarbeid kwam de zeer gewenschte eenheid tot stand; in nog geen 5 jaar bracht liefdadig Nederland voor dezen arbeid f 106.00Ö.— bijeen.

OVERGANG STRAFBAAR.
De Oostenrijksche „Salzburger Chronik" deelt mede, dat „kerkelijke overgangen, die duidelijk een politieke demonstratie ten gunste van verboden politieke partijen insluiten, in den zin der bestaande wettelijke bepalingen in de toekomst door de overheid bestraft zullen worden." Deze straf zal 6 weken gevangenisstraf kunnen bedragen. De Deutsch-Evangelische Korrespondenz merkt op, dat de toepassing dezer bepaling wel zeer den willekeur in de hand zal werken. Indien men wil kan men schier eiken overgang op deze wijze aantasten. Gevallen van dezen aard kwamen in Salzburg reeds voor. Over enkele die overgingen werd 6 weken gevangenisstraf uitgesproken, later veranderd in een zware boete. Doch nu schijnt dan toepassing van gevangenisstraf vastbesloten te zijn.

DEPUTATIE NAAR WEENEN.
Ten einde onderzoekingen te doen betreffende den toestand van het Oostenrijksche Protestantisme en te hunnen gunste bij de autoriteiten tusschen beide te treden zijn ds. L. Henriod en prof, dr. Adolf Keiler uit Genève naar Weenen vertrokken. De kerkelijke en de landsautoriteiten zullen hen ontvangen. In Oostenrijk hebben de Protestantsche kerken twee machten tegen zich. Vooreerst is het Roomsch-Katholicisme in Oostenrijk van ouds zeer machtig en heeft de nieuwe grondwet de positie der R. Kathoke kerk nog beduidend sterker gemaakt. En in de tweede plaats zijn de Protestantsche kringen in Oostenrijk over het algemeen meer noordelijk georiënteerd en sympathiseeren doorgaans met het nationaal- socialisme in Duitschland, terwijl het Roomsch-Katholicisme over het algemeen zich aldaar meer zuidelijk (naar Italië) oriënteert. En daar nu Oostenrijk officieel met het nationaal-socialisme in conflict leeft, paart zich deze druk met den eerstgenoemden, zoodat de Protestantsche kerken in Oostenrijk (ongeveer 300.000 ziekn, Luthersche en Gereformeerden te zamen) het niet gemakkelijk hebben. Een dertiental predikanten leed gevangenisstraf en concentratiekamp. Zware boeten vielen er nog meer. De predikant van Innsbruck, dr. L. Mahnert, had buitengewoon veel te lijden, tot zelfs een beschuldiging van medeplichtigheid aan moord inclusief. Het geweidregime, over de Protestantsche kerken uitgeoefend, heeft echter ook daar de tegengestelde uitwerking gehad. Van 1 Januari tot 30 Sept. van dit jaar traden niet minder dan 19000 volwassenen tot de Protestantsche kerken toe. En de uitbreiding schept een geweldig tekort aan kerkruimte, aan predikkrachten, aan schoolonderwijs, enz. En daardoor is een nood ontstaan, welke naar buitenlandsche hulp doet uitzien. Het is opmerkelijk, dat het geweidregime van den rechtsbestuurder der Duitsche Evangelische kerk Jaeger in de geheele wereld zeer sterke aandacht gevonden heeft, met name omdat zich daaraan paarde de antipathie tegen het nationaalsocialisme en dat om dezelfde reden het geweidregime, dat over de Protestantsche kerken in Oostenrijk wordt uitgeoefend, betrekkelijk weinig onder de aandacht valt. Daarom is des te meer toe te juichen, dat ds. Henriod en prof. dr. Adolf Keiler thans in dit verband naar Weenen zijn vertrokken.
Voorts wordt ons nog uit Genève gemeld, dat de vergadering van het Internationale Comité van het Europeesch Centraalbureau voor kerkelijke hulpacties (prof. dr. Adolf Keiler) in 1935 te Weenen zal worden gehouden.

Dit artikel werd u aangeboden door: Protestants Nederland

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 december 1934

De Klok | 4 Pagina's

Uit de pers

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 december 1934

De Klok | 4 Pagina's