Vijf Roomsche ministers

Het ministerie is er. Vijf Roomsche ministers, waarvan vier aangesloten bij de R.K.S. en één partijlooze Roomsche, waarvan het in een N. Brabantsch blad heet, dat hij niet praktiseerde. Enkele persstemmen geven wij hier weer: De Maasbode redeneert suikerzoet: „De formateur heeft zijri moeilijkheden gekend, maar hij heeft doorgezet. Dr. Colijn heeft zich van den beginne af aangesloten bij de opvatting, levend in de drie partijen der rechterzijde: er moet een parlementair kabinet worden gevormd op positief christelijken grondslag, dat de opneming van een enkel vrijzinnig minister niet behoefde uit te sluiten. Dat deze opzet zijn moeilijkheden met zich bracht, bleek al zeer spoedig, toen van vrijzinnige zijde eischen werden gesteld op het punt van het aantal te bezetten zetels en van het op te stellen program, die de formateur niet kon accepteeren." De Standaard voelt zich wat ongemakkelijk en tracht 't geval goed te praten: „Men kon omtrent het streven van dr. Colijn te dezer zake niet in het onzekere verkeeren. Hij had reeds lang te voren, niet terloops maar opzettelijk, uiteengezet, dat hij een Kabinet zou wenschen te zien optreden, dat de Christelijke beginselen als grondslag voor zijn beleid aanvaardde, en dat als zijn algemeene taak zag de handhaving en de versterking van le Christelijke grondslagen van ons volksleven. Op deze principieel-zakelijke basis wilde hij de breedst mogelijke samenwerking bevorderen. Hij was van meening, dat voor die samenwerking in aanmerking kwamen allen, die bereid waren op deze basis hun medewerking te verleenen." De Telegraaf stelt duidelijker in het licht, dat 't de Roomschen zijn die Dr. Colijn heel eenvoudig in hun belang hebben gedwongen op hun paadje te loopen; en anders Hoor maar: „De Katholieke Staatspartij is van nature geporteerd voor een coalitie-kabinet, want dat is voor de Katholieken de gunstigst mogelijke constellatie. Theoretisch hebben zij dan recht op de helft der ministerzetels en bovendien op het voorzitterschap van den ministerraad. Wat zij van deze eischen afdoen, zijn weldaden, die zij aan hun bondgenooten bewijzen. Om dezelfde redenen, waarom de Katholieken een coalitie-kabinet wenschen. moeten de beide Protestantsche fracties er tegen gekant zijn. In haar belang is het aan het begrip „Christelijk" een meer uitgebreide beteekenis te geven, ten einde bondgenooten te vinden tegenover het groote Katholieke blok. Vandaar dat de Christelijk-Historische leider het oude kabinet het liefst intact had gelaten en vandaar de pogingen van dr. Colijn om de liberalen en vrijzinnig-democraten opnieuw in het ministerie op te nemen." De Nieuwe Rotterdammer ziet Dr. Colijn als een gevangene, geboeid door de R.K.S. Geen benijdenswaardige positie. Luister: „Wat onmogelijk scheen, is mogelijk gebleken. De. vrijzinnige ministeriëele medestanders in het kabinet van 1933—1937, die den minister-president krachtdadigen bijstand hebben verleend, zijn geëlimineerd. Van de R.K. Staatspartij, die hem in dien tijd op alle mogelijke manieren heeft dwars gezeten en in 1935 zelfs door haar gebrek van vertrouwen een kabinetscrisis heeft doen verwekken, zijn er vier leden plus een partijlooze r.k. met een portefeuille begiftigd. De man, die het „slaakt de boeien" heeft uitgeroepen, heeft zich zelf in de boeien geklonken van zijn ambtgenooten Goseling, Steenberghe, Romine. Vooral de opneming van mr. Steenberghe in het kabinet zal den heer Colijn allesbehalve vreugde hebben bereid." Zoodat men gerust kan zeggen, dat dr. Colijn „een speciale excursie naar Canossa" heeft gemaakt. Hij heeft zich moeten buigen voor de eischen van de machtigste in het land, de R.K.S. Na dit persnieuws geven wij het oordeel over het politieke doorzicht der Roomsche Kerk van den heer A. F. de Savornin Lohman, door hem in den jare 1894 uitgesproken, maar tot op heden van kracht, ja, zelfs actueeler dan toen. Aldus: „Niemand kan grooter eerbied hebben voor het politiek doorzicht der R.K. Kerk dan wij. Haar leiders beschikken over krachten en gegevens, die wij ten eenemale missen; en wij zijn niet bekrompen genoeg om te meenen, dat als Rome iets doet, dit voor ons reeds een reden moet zijn om juist het tegenovergestelde te doen. Niettemin mogen wij niet uit het oog verliezen, dat voor Rome, ook voor den paus de Kerk altijd is en moet zijn de hoofdzaak. Wij zeggen: de Kerk. Niet de Christelijke beginselen, omdat deze beide begrippen wel naar het oordeel van een R.K., maar niet van een Protestant samenvallen. Vóór alles moet de Kerk, d.i. die Kerk, welke den paus tot haar hoofd erkent, zegevieren; haar wereldlijke macht en haar politieke invloed moeten worden hersteld. Aan dat doel, geen geloovig R.K. kan het tegenspreken, is all andere politiek ondergeschikt." De laatste tientallen jaren bewijzen, wat de heer Lohman eertijds schreef. Dankzij haar goed gedisciplineerd priesterschap, dankzij het feit, dat Rome op medewerking van alle rangen en standen in haar midden kan rekenen, dankzij verdeeldheid en slapheid van het Nederlandsche Protestantisme kan de R.K.S. haar wil in de politiek en op allerlei ander gebied heel eenvoudig opleggen, zelfs aan sterke figuren als Dr. Colijn. En nu moge het Volk zeggen, dat Dr. Colijn weer is gaan zitten op „de oude, wrakke coalitiefauteuil", de Roomschen hebben hun zin en zullen hem wel een stutje geven, wanneer hij maar zoo goed is hen hun gang te laten gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen