31 October 1946.

31 October 1517 begon Luther's heldenstrijd tegen Rome's heidensch bijgeloof en haar wereldsche macht. Toen zette hij in 95 stellingen zijn bezwaren tegen de Roomsche aflaat met al de uitwassen van dien uiteen, terwijl hij daarna met al vuriger beslistheid den Bijbel als het Voord Gods, den eenigen regel voor geloof en loven, in de hoogte hief.
Sinds zijn meer dan vier eeuwen voorbijgegaan. Hoe is het aangezicht der wereld, de beschaafde zoowel als de onbeschaafde veranderd. Welk een ander gelaat vertoont Rome onder de volken; maar hoe is ook het Protestantisme, door Luther's heidenstrijd in het leven geroepen, een heel andere figuur geworden. Doch beide zijn er nog. Ondanks vele pogingen staan de Roomsche Kerk en de Protestantsche Kerken nog steeds naast elkaar; ja, in wezen tegenover elkaar, ook in ons land. Ofschoon door den druk van den tachtigjarigen oorlog Rome in ons land haar macht verloor en op den achtergrond geraakte, terwijl de Kerk der Reformatie het terrein bestreek, is het Rome gelukt, voornamelijk sinds het episcopaat in Nederland hersteld werd en zij in coalitie-politiek een overwegende rol kon spelen, langzamerhand weer de teugels in handen te krijgen, zoodat wij na de jongste verkiezingen van een nieuwe coalitie-regeering, de R.K. Volkspartij en de Partij van den arbeid kannen spreken, onze Ministerpresident van Roomschen huize is en hij allerlei benoemingen Rome aan bod is.
De Roomsche Kerk groeit in aantal, in beteekenis en macht in ons Protestantsche Vaderland en de vraag komt op - een vraag die voor Rome allang geen vraag meer is! - of er hier nog van een Protestantsche natie kan worden gesproken.
Het is waar, in den laatsten wereldoorlog vonden Roomschen en Protestanten elkaar op een wonderbare wijze in het ondergrondsche werk en in de concentratiekampen, hier en in Duitschland. Soms kwam de eenheid des geloofs in Jezus Christus als den eenigen, waren Zaligmaker heerlijk voor den dag. Doch de Roomsche Kerk als Kerk en als machtsinstituut bleef. Zij bleef dezelfde, die ze vóór 1940 was en door al de eeuwen geweest is. Nog houdt zij vol, dat zij de eenig ware en zaligmakende Kerk is en haar Opperpriester de wettige en onfeilbare Plaatsbekleeder van Christus op aarde.
Geen wonder dat zij haar propaganda om Nederland te bekeeren of wel te verroomschen al weer ijverig heeft opgevat. Gaarne pronkt en praalt zij met haar eenheid en macht. Overal werpt zij haar netten uit. Dankzij de slapheid en beginselloosheid van menig Protestantsche familie gelukt het haar telkens zieltjes te winnen en haar invloed in ons volksleven te versterken. Ziet men het gevaar? Ik vrees met een groote vreeze. De meeste Protestanten hebben den blinddoek nog altijd voor oogen. Ze zien weinig onderscheid tusschen Roomsch geloof en bijbelsch geloof. Wij aanbidden immers allen één God. Zij laten zich trekken door Roomsche radiotoespraken, waarin het Protestantsche element verre over het speciaal-Roomsche heerscht. Ze zijn bekoord door Rome's kerkgebouwen met hun kunstuitingen en heerlijkheid, door een eeredienst, waarin de liturgie het voornaamste is en de evangelieprediking op den achtergrond wordt geschoven. Ze vinden daarentegen in de kerken van het Protestantisme alles zoo koel en kaal en kil. Zij zijn al lang losgeslagen van den Bijbel als het Goddelijke Woord; geen wonder dat zulken zich gemakkelijk laten meesleepen, daar waar de één of andere ijveraar ze graag wil hebben.
Het reformatorische beginsel: "Door het Geloof alleen" is bij ons volk zoek. Ons volk is verwereldlijkt en geen wonder, dat het zich, wanneer het nog innerlijke bevrediging zoekt, lichtelijk laat meenemen naar imposante diensten, zooals er bij gelegenheid van het zeshonderdjarige feest ter eere van het "Amsterdamsche Mirakel" in het Stadion gehouden werd, natuurlijk in tegenwoordigheid van Kardinaal de Jong zelf.
Komt er een verloving of iets dergelijks tusschen, dan heeft Rome gewoonlijk het al gewonnen nog voordat het spel is begonnen.
Laat ik echter de lichtzijden die er zijn, niet vergeten. Ze zijn er nog. Zelfs daar waar men alle geloof heeft laten varen, werkt nog altijd de vrees voor en de tegenzin tegen Rome 's Kerk met haar uitwendigheden en met haar gewetensdrang. Doch vooral is dit een verblijdend verschijnsel, dat de oude Volkskerk, de Ned.Herv.Kerk, uit haar geesteloosheid is ontwaakt. Zij wenscht een Christus—belijdende Kerk in ons nationale leven te zijn; "in gehoorzaamheid aan de H. Schrift en op den bodem der belijdenis", gelijk de term luidt. Een instrument moge zij zijn. God geve het! Om ons vèr afgedwaalde volk terug te leiden, op de oude paden. Een reden van vreugd is het voor iederen echten Protestant, wanneer haar Synode toont een open oog te hebben voor de aanmatigende plannen der Roomsche Kerk.
Ziedaar de strijd, waartoe ook onze Vereeniging "Protestantsch Nederland" geroepen is. Zal men ons blijven steunen? Zal de herdenking van dezen 31 en October 1946 ons daartoe aanvuren? Onze kracht is gering; ons getal is in den oorlog zeer gedund; verscheidene onzer voormannen vielen uit door den dood of moesten om hun leeftijd terugtreden. Nochtans versagen wij niet en houden vol.
Laat een ieder onzer maar beginnen zich dagelijks te stellen onder Gods Woord. Laat de historie van ons volk tot Uw geweten spreken en U aanpakken. Zoek de prediking van dat Woord in zijn volheid en kracht. Laat de vrucht dezer herdenking zijn, dat gij U aangordt om in den naam des Heeren een Kerk, die den mensch op den troon brengt en het geloof veruitwendigt en verwereldlijkt, die naar de macht streeft in deze wereld en het daartoe vèr brengt in ons vanouds Protestantsche Vaderland, te weerstaan.
Maar wat is een enkele mensch? Wat beteekent een Vereeniging? Waartoe heeft God de Heere nieuw leven doen ontbranden in de Kerk dezer landen? Laat zïj allereerst haar stem onvervaard doen hoor en, zooals Luther en Calvijn haar daarin zijn voorgegaan. Want het Woord des Hoeren is een scherpsnijdend zwaard; en het blijft tot in eeuwigheid.
Amsterdam. H.B.V.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen