Rome, de Reformatie en de Wetenschap - pagina 23

r o n d de h e m e l l i c h a m e n b o l l e n z o u d e n b e v i n d e n , w a a r a a n de h e m e l l i c h a m e n v a s t z a t e n . D i e b o l l e n w a r e n steeds i n b e w e g i n g e n v e r h i n d e r d e n - d u s de z o n , m a a n e n s t e r r e n het v a l l e n n a a r de a a r d e . In k o r t bestek d a c h t e n de G r i e k e n dus het heelal als v o l g t : i n het m i d d e l p u n t e e n o n b e w e e g l i j k e a a r d e ; a l l e l i c h a m e n b e w e g e n z i c h d a a r h e e n i n rechte l i j n ; o m de a a r d e b e v i n d e n z i c h de b o l l e n , w a a r a a n de h e m e l l i c h a m e n zijn b e v e s t i g d ; die b o l l e n h e b b e n c i r k e l v o r m i g e l o o p b a n e n . M e n n o e m d e d i t stelsel het stelsel v a n P t o l o m a ü s . D e M i d d e l e e u w s e k e r k heeft d i t stelsel o v e r g e n o m e n ; het k l o p t e i m m e r s w o n d e r w e l met de g e d a c h t e g a n g , d i e i n de R o o m s e k e r k v a n d i e tijd leefde. W a n t er w e r d o n d e r s c h e i d g e m a a k t tussen h e m e l e n a a r d e . I n het o n d e r s c h e i d i n b e w e g i n g tussen h e m e l l i c h a m e n e n a a r d s e l i c h a m e n k o m t o o k d u i d e l i j k tot u i t d r u k k i n g het o n d e r s c h e i d tussen het hemelse e n het a a r d s e . V o o r a l de gedachte, dat de a a r d e i n het m i d d e l p u n t s t o n d v a n het h e e l a l , w a s v o o r de M i d d e l e e u w s e d e n k e r zeer a a n t r e k k e l i j k . De»hemell i c h a m e n w a r e n o p deze w i j z e de d i e n a r e n v a n de mens. E n de mens w a s de k r o o n d e r s c h e p p i n g . D e m e n s , d i e h o o g t e p u n t e n e i n d d o e l d e r s c h e p p i n g w a s v o o r de R o o m s e d e n k e r d e r M i d d e l e e u w e n , w e r d d o o r de h e m e l l i c h a m e n v e r l i c h t e n v e r w a r m d . O o k t e n a a n z i e n v a n het w e r e l d b e e l d h e b b e n z i c h d u s de M i d d e l e e u w e n zeer n a u w a a n g e s l o t e n bij 'het G r i e k s e d e n k e n v a n vóór het b e g i n o n z e r j a a r t e l l i n g . W e m e r k t e n reeds eerder o p , dat tegen het e i n d e der M i d d e l e e u w e n vele g e l e e r d e n a a n de w a a r h e i d v a n het P t o l o m a e ï s c h e stelsel g i n g e n t w i j f e l e n . M a a r w i e z o u deze t w i j f e l d u r v e n u i t s p r e k e n ? H i j k w a m i n c o n f l i c t met de k e r k . E i n d e l i j k k w a m er een geleerde s t e r r e k u n d i g e , d i e niet l a n g e r k o n z w i j g e n . H e t w a s de P o o l Copernicus, H i j h a d i n Italië a l j a r e n les g e g e v e n i n de s t e r r e k u n d e e n k e n d e het zojuist b e s p r o k e n stelsel d u s heel g o e d . C o p e r n i c u s h a d bemerkt, d a t d e b a n e n v a n z o n e n m a a n niet r e g e l m a t i g - c i r k e l v o r m i g w a r e n . D e m a a n b i j v o o r b e e l d s t o n d de ene tijd d i c h t e r bij de a a r d e d a n de a n d e r e tijd. E n o o k de z o n heeft een s t a n d i n de zomer, d i e a f w i j k t v a n d i e i n d e w i n t e r . U i t eerbied, m i s s c h i e n o o k u i t angst, i n c o n f l i c t te k o m e n met de k e r k , g i n g m e n a l l e r l e i g e d a c h t e n o p w e r p e n , d i e e v e n w e l stuk v o o r stuk o o k v/eer v e r w e r p e l i j k b l e k e n te z i j n . C o p e r n i c u s is eindelijk n a a r v o r e n g e k o m e n met d e gedachte, dat de a a r d e zelf o o k e e n b a a n z o u m o e t e n b e s c h r i j v e n r o n d o m een zeker m i d d e l p u n t . C o p e r n i c u s o p p e r d e de m e n i n g , d a t m i s 22

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen