Opvoeding op basis van "verlichte ideeën" - pagina 19

Pestalozzi gaat d a n twijfelen aan zijn eigen verlichtte ideeën. H i j k a n d a n n i e t a n d e r s z e g g e n d a n : de m e n s is v a n n a t u r e b o o s , k w a a d , v e r k e e r d , v e r d o r v e n ; evenals iedere gemeenschap, w a a r i n m e n s e n s a m e n l e v e n . D e m e n s heeft a l l e e n m a a r e e n „ l a g e r e n a t u u r " . D e h o g e r e n a t u u r k a n slechts d o o r o p v o e d i n g de p l a a t s v a n de l a g e r e n a t u u r g a a n i n n e m e n , w a n n e e r zij er v o o r z o r g t , d a t 's m e n s e n g e z i n d h e d e n z i c h g a a n w i j z i g e n . P e s t a l o z z i s p r e e k t er d a n n i e t m e e r o v e r , d a t de m e n s e n z o g r a a g g o e d w i l l e n z i j n . D e p r a k t i j k v a n h e t l e v e n , o o k i n de o m g e v i n g , w a a r hij w e r k t , heeft h e m het t e g e n g e s t e l d e l a t e n z i e n . N u w e e t hij h e t : l i e v e r w i l de m e n s z i j n „ l a g e r e n a t u u r " b e h o u d e n ; hij z a l z i c h met h a n d e n t a n d v e r d e d i g e n t e g e n h e t l e v e n v a n u i t d e „hogere natuur". J a , j a , z o w o r d t P e s t a l o z z i v a n e e n v e r l i c h t e o p t i m i s t e e n v e e l gem a t i g d e r p e s s i m i s t . H i j l a a t w e l de m o g e l i j k h e i d o p e n , d a t , d o o r h e t v e r l i c h t e v e r s t a n d ( v e r l i c h t d o o r w a t u i t de g o e d e n a t u u r h e t v e r s t a n d b e s t r a a l t ) g e l e i d , de m e n s o v e r z i c h z e l f g a a t n a d e n k e n e n tot het g o e d e k o m t . H i j z i e t n o g w e l h e i l i n e e n o p v o e d i n g , d i e de j o n g e m e n s i n d e z e r i c h t i n g t r a c h t te l e i d e n . Z o k o m t P e s t a l o z z i a a n het einde v a n zijn l e v e n terug op w a t hij a a n v a n k e l i j k als h y p e r v e r l i c h t m a n h a d g e l e e r d e n h a d gep o o g d i n p r a k t i j k te b r e n g e n . H i j e r k e n t d a n e e r l i j k , d a t d e z o n d e , het k w a d e , de d w a a s h e i d , de m e n s z ó zeer i n h e t b l o e d z i t t e n , d a t hij de g o e d e ( a l g e m e n e ) n a t u u r v e r w e r p t e n z i j n l e v e n leeft vanuit zijn „ l a g e r e natuur". In het laatst v a n zijn l e v e n zoekt P e s t a l o z z i n a a r een andere g r o n d s l a g , w a a r v a n de o p v o e d e r u i t m o e t g a a n . H i j v i n d t d a n een g r o n d s l a g i n w a t hij z i e t als l i e f d e . D a n z w i j g t e c h t e r de stem v a n d e z e o p v o e d k u n d i g e d e r V e r lichting. M e n heeft i n l a t e r t i j d e n n i e t s g e l e e r d v a n P e s t a l o z z i ' s o n t g o o c h e l i n g e n . W e l heeft m e n e e u w e n l a n g de m o n d v o l g e h a d v a n d e v e r l i c h t e i d e e ë n , o o k bij P e s t a l o z z i i n o v e r v l o e d te v i n d e n , z o n d e r z i c h te l a t e n w a a r s c h u w e n v o o r d i e n s t e l e u r s t e l l i n g e n , d i e hij met z i j n h e i l l o o s s y s t e e m heeft o p g e d a a n . 7.

De

man,

die de 19e eeuw

totaal

op het dwaalspoor

bracht.

R o u s s e a u o v e r l e e d i n 1772 ; P e s t a l o z z i i n 1826. D e m a n , d i e , m e t e e n e n o r m v e r s t a n d b e g i f t i g d , d e m e n s e n v a n de 19e e e u w t o t a a l o p het d w a a l s p o o r heeft g e b r a c h t , w a s H e r b a r t . H i j l e e f d e v a n 1776 t o t 1841, w a s w i j s g e e r , z i e l k u n d i g e , o p v o e d k u n d i g e . H i j v o l g d e de a l e e r d e r g e n o e m d e w i j s g e e r I m m a n u e l K a n t als p r o f e s s o r i n d e w i j s b e g e e r t e te G ö t t i n g e n o p . H e r b a r t w a s l e e r l i n g v a n de g r o t e w i j s g e e r der Verlichting, F i c h t e . H e r b a r t s i n v l o e d is, v o o r a l o p het t e r r e i n d e r o p v o e d i n g ,

18

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen